Καταστροφές και Θρίαμβοι

Διακόσια χρόνια μετά το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης και δώδεκα χρόνια μετά την έκρηξη μιας πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης, στρέφουμε το βλέμμα μας στο παρελθόν για να μπορέσουμε να φανταστούμε το μέλλον.

Δυστυχώς, η κρίση μας εκπαίδευσε να κοιτάμε το παρελθόν αποκλειστικά μέσα από το δικό της πρίσμα. Όπως ήταν φυσικό, κυριάρχησαν η κατάθλιψη και η απαισιοδοξία. Είμαστε άραγε άξιοι και ικανοί για κάτι καλύτερο;

Εύκολα μπορούμε να διαπιστώσουμε πως η ιστορία μας είναι σπαρμένη με μεγάλες καταστροφές: από την σφαγή της Χίου το 1822 και τις διαδοχικές πτωχεύσεις του 19ου αιώνα, ως την Χούντα και την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974, περνώντας από τον Εθνικό Διχασμό, την Μικρασιατική Καταστροφή, την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Είμαστε ως χώρα καταδικασμένοι να ζούμε την μια καταστροφή μετά την άλλη; Είναι τελικά η ιστορία μας μια αδιάκοπη αλυσίδα καταστροφών; Και αν πράγματι ισχύει αυτό, ποια είναι η αιτία;  Μήπως ο αιώνιος διχασμός μας; Η κακοδαιμονία της φυλής μας; Οι συνωμοσίες των ξένων εναντίον μας;

Η σειρά Καταστροφές και Θρίαμβοι αναζητεί τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Είναι ένα οδοιπορικό στο παρελθόν μας, μέσα από εφτά μεγάλους ιστορικούς κύκλους της ιστορίας μας που μοιράζονται κοινά στοιχεία: μεγαλόπνοα σχέδια, μεγάλες καταστροφές, αλλά και εντυπωσιακούς θριάμβους. Το κεντρικό ερώτημα είναι το πως τελικά καταφέραμε να μετουσιώσουμε τις καταστροφές που βιώσαμε σε θριάμβους. Και οι απαντήσεις συχνά ξαφνιάζουν.

Πρόκειται για μια νέα, πρωτότυπη αφήγηση της σύγχρονης ιστορίας μας που εκτυλίσσεται με κινηματογραφικό τρόπο. Πρωταγωνιστεί το φυσικό και το δομημένο περιβάλλον του τόπου που διαλέγεται στενά με την ιστορική αφήγηση. Ξεδιπλώνεται έτσι, ένα συναρπαστικό μωσαϊκό που σίγουρα θα προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον και πολλές συζητήσεις.

Το αφήγημα αυτό είναι νέο, γιατί ξεφεύγει από προηγούμενα σχήματα που έδιναν έμφαση στις αποτυχίες περισσότερο από τις επιτυχίες μας, στα ελαττώματα μας πιο πολύ από τις δεξιότητες μας.

Είναι θετικό και αισιόδοξο γιατί δείχνει πως τελικά καταφέρνουμε να «γυρίσουμε» το παιχνίδι και να πετύχουμε θριάμβους ακόμη και μετά τις χειρότερες καταστροφές. Δεν αναλώνεται αποκλειστικά στο παρελθόν αλλά δείχνει πως μας βοηθά για να κατανοήσουμε το παρόν και να εμπνευστούμε για το μέλλον.

Είναι, τέλος, επιστημονικά έγκυρο γιατί στηρίζεται στην πιο αξιόπιστη πρόσφατη ιστορική έρευνα και τη συμμετοχή 35 κορυφαίων ειδικών.

Η σειρά βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Στάθη Καλύβα, καθηγητή πολιτικής επιστήμης στην Οξφόρδη και παλαιότερα στο Yale, μέλους της Αμερικανικής και της Βρετανικής Ακαδημίας Επιστημών.

Το βιβλίο συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο επιδραστικά της τελευταίας δεκαετίας, με ρεκόρ πωλήσεων. Εκδόθηκε πρώτα στα αγγλικά, από τις εκδόσεις του πανεπιστημίου της Οξφόρδης όπου και συνάντησε το διεθνές κοινό του, προτού αποδοθεί στα ελληνικά.

Η μεταφορά του βιβλίου σε τηλεοπτική σειρά επτά επεισοδίων έγινε από την Anemon Productions (Ρέα Αποστολίδη, Γιούρι Αβέρωφ), γνωστή από την επιτυχημένη σειρά ντοκιμαντέρ του ΣΚΑΙ ‘1821’. Την σκηνοθεσία υπογράφουν ο Αλέξανδρος Μερκούρης, ο Ανδρέας Αποστολίδης και ο Γιούρι Αβέρωφ, ενώ το ρόλο του παρουσιαστή και αφηγητή αναλαμβάνει ο ίδιος ο Στάθης Καλύβας. Τα γυρίσματα περιλαμβάνουν τόπους-σταθμούς όπου εκτυλίχθηκαν τα σημαντικότερα γεγονότα της σύγχρονης Ελλάδας, εμβληματικά κτίρια αλλά και ιστορικά αρχεία όπου ο θεατής αποκτά πρόσβαση σε σπάνια τεκμήρια, ανέκδοτες φωτογραφίες και φιλμ.  Σε αυτές τις τοποθεσίες, ο Στάθης Καλύβας συναντά μερικούς από τους πιο επιδραστικούς ακαδημαϊκούς και μελετητές της σύγχρονης Ελλάδας, όπως ο Γιώργος Δερτιλής, η Μαρία Ευθυμίου, ο Roderick Beaton, ο Νίκος Μαραντζίδης, ο Κώστας Κωστής, ο Παναγής Παναγιωτόπουλος, ο Νίκος Αλιβιζάτος, ο Μάνος Ματσαγγάνης, η Κωνσταντίνα Μπότσιου, ο Χρυσάφης Ιορδάνογλου και ο Γεράσιμος Μοσχονάς.

Η σειρά αναπτύσσεται μέσα από εφτά επεισόδια που αντιστοιχούν σε εφτά μεγάλους ιστορικούς κύκλους.  Κάθε επεισόδιο αποτελείται από τέσσερεις ενότητες. Ξεκινάμε με την περιγραφή μιας μεγάλης εθνικής καταστροφής, ακολουθεί ένα flashback στην έναρξη του κύκλου όταν μπαίνει σε εφαρμογή ένα μεγαλόπνοο και φιλόδοξο εθνικό σχέδιο. Στην τρίτη ενότητα περιγράφεται η ιστορική διαδρομή που ξεκινά με αρχικές επιτυχίες για να καταλήξει όμως στην μεγάλη καταστροφή. Τέλος, κάθε επεισόδιο κλείνει με την μεγάλη ανατροπή, δείχνοντας πως τελικά ξεπηδά ένας θρίαμβος μέσα από την καταστροφή και η χώρα συνεχίσει να προοδεύει.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Παρουσιαστής: Στάθης Καλύβας

Σκηνοθεσία: Αλέξανδρος Μερκούρης, Ανδρέας Αποστολίδης, Γιούρι Αβέρωφ

Φωτογραφία: Γιάννης Κανάκης

Ηχοληψία: Άρης Καφεντζής

Μοντάζ: Γιούρι Αβέρωφ

Διεύθυνση Παραγωγής: Μαίρη Ιγνατιάδη, Ηλέκτρα Πέππα

Παραγωγοί: Ρέα Αποστολίδη, Γιούρι Αβέρωφ

Μια παραγωγή της Anemon Productions για τον ΣΚΑΙ, με την υποστήριξη του ΕΚΟΜΕ