Η προ ημερών εκτόξευση του ρωσικού βαλιστικού πυραύλου μέσου βεληνεκούς Oreshnik, με στόχο την πόλη Ντνίπρο της Ουκρανίας, προκάλεσε έντονες αναταράξεις, στα δυτικά επιτελεία και τους ειδικούς.
Πρόκειται για ένα νέας γενιάς όπλο, το οποίο δεν μπορεί να αναχαιτισθεί από τα υφιστάμενα δυτικά αεραμυντικά μέσα, λόγω της υψηλής ταχύτητάς του (11 mach). Το βεληνεκές του επιτρέπει πλήγματα σε όλα τα σημεία της Ευρώπης, και μπορεί να φέρει 6 κεφαλές συμβατικές ή πυρηνικές.
Η Ρωσία, μετά την επιτυχή πρώτη εκτόξευση, προγραμματίζει τη δοκιμή αυτού του νέου όπλου σε συνθήκες πραγματικού πολέμου, το οποίο σημαίνει, ότι προτίθεται να το χρησιμοποιήσει επιχειρησιακά, πλήττοντας ουκρανικές εγκαταστάσεις. Αυτά ως προς το τακτικό πεδίο.
Κόκκινη γραμμή
Όμως και στο πολιτικό πεδίο θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, οι προειδοποιητικές δηλώσεις της ρωσικής ηγεσίας και το διάγγελμα Πούτιν για το ενδεχόμενο ευρείας σύρραξης, από την οποία δεν μπορεί να αποκλεισθεί η χρήση πυρηνικών.
Εκείνο το οποίο μπορούμε να παρατηρήσουμε είναι, ότι η δυτική υποστήριξη προς το Κίεβο, ξεπερνά σταδιακά τις κόκκινες γραμμές, τις οποίες έχει χαράξει το Κρεμλίνο.
Μένει να δούμε, αν ο Τραμπ θα ενισχύσει, ή θα αποδυναμώσει αυτήν την πολιτική, και σε ποιόν βαθμό θα είναι διατεθειμένη η Ρωσία να αποδεχθεί αυτή την παραβίαση των απαγορευτικών γραμμών της. Όπως φαίνεται δεν είναι.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν, του οποίου η κληρονομιά στην εξωτερική πολιτική είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μοίρα της Ουκρανίας, εγκατέλειψε την προηγούμενη απαγορευτική για τη χρήση των ATCMS θέση του και επέτρεψε τη χρήση αυτών των πυραύλων από την Ουκρανία, προκειμένου να πληγούν σε βάθος στόχοι μέσα στο ρωσικό έδαφος, γεγονός το οποίο αποτελεί κόκκινη γραμμή για την Ρωσία.
Τον Σεπτέμβριο, ο πρόεδρος της Ρωσίας είχε δηλώσει, ότι μια τέτοια κίνηση θα έθετε τη χώρα του "σε πόλεμο" με το ΝΑΤΟ, ορίζοντας για πρώτη φορά μια συγκεκριμένη "κόκκινη γραμμή", την οποία προειδοποιούσε τη Δύση να μην υπερβεί.
Την προηγούμενη εβδομάδα, η κυβέρνηση Μπάιντεν την υπερέβη, επικαλούμενη την κλιμάκωση του πολέμου από τον ίδιο τον Πούτιν αυτό το φθινόπωρο, όταν ο Ρώσος πρόεδρος πήρε την απόφαση να εμπλέξει χιλιάδες στρατιώτες της Βόρειας Κορέας στις μάχες. Υπάρχουν πληροφορίες, ότι οι Βορειοκορεάτες επιχειρούν στην περιοχή του Κουρσκ, όπου εκτιμάται ότι περίπου 40% του εδάφους το οποίο είχε αρχικά καταληφθεί από τους Ουκρανούς, έχει ανακαταληφθεί από τους Ρώσους.
Λίγα πολύ αργά
Η αλλαγή στην πολιτική Μπάιντεν έγινε ενδεχομένως με την επιδίωξη, να αλλάξει η δυναμική του πολέμου Ουκρανών-Ρώσων, ώστε να ενισχυθεί η θέση της Ουκρανίας σε ενδεχόμενες διαπραγματεύσεις, προτού ο νέο-εκλεγμένος πρόεδρος αναλάβει τα καθήκοντά του και επιβάλει άμεση παύση πυρός, όπως δηλώνει.
Γενικά, όμως, εκτιμάται, ότι η χρήση των νέων πυραύλων από τους Ουκρανούς, δεν θα επηρεάσει τη διαμορφωμένη ισορροπία δυνάμεων.
Πέραν όμως από τη συγκατάνευση για τη χρήση των ATCM, o πρόεδρος Μπάιντεν ενέκρινε επίσης την παροχή προς την Ουκρανία ναρκών κατά προσωπικού για πρώτη φορά, όπως επιβεβαίωσε αξιωματούχος της άμυνας στο Axios, προκειμένου να αποκρουσθούν ρωσικές χερσαίες προελάσεις στα ανατολικά.
Αυτό έγινε στο πλαίσιο της παροχής ενός επιπλέον πακέτου όπλων ύψους 275 εκατ. δολαρίων στην Ουκρανία. Αυτή είναι μια ένδειξη ότι η τακτική ισορροπία έχει πλέον αμυντική μορφή για τους Ουκρανούς.
Έχει όμως ιδιαίτερη σημασία η απόφαση αυτή, διότι είναι η δεύτερη σημαντική αλλαγή πολιτικής των ΗΠΑ μέσα σε λίγες μέρες, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας έναντι των ρωσικών δυνάμεων και έρχεται αμέσως μετά τις έντονες απειλές του Κρεμλίνου για χρήση πυρηνικών. Μέχρι τώρα, οι ΗΠΑ παρείχαν στην Ουκρανία μόνο αντιαρματικές νάρκες (Reuters).
Είναι ακόμη ιδιαίτερης σημασίας το γεγονός, ότι μετά την αντιστροφή της πολιτικής Μπάϊντεν, για τη χρήση των ATCM, η Ουκρανία έπληξε εκ νέου ρωσικά εδάφη με πυραύλους Storm Shadow – μικρότερου βεληνεκούς- τους οποίους προμήθευσε το Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Βρετανός πρωθυπουργός Keir Starmer είχε προηγούμενη επικοινωνία με τον Μπάιντεν.
Είναι πάντως πιθανότατο, ότι βρετανικοί πύραυλοι Storm Shadow και γαλλικοί της ίδιας κατασκευής, Scalp, να βρίσκονται στο ουκρανικό οπλοστάσιο κατά πληροφορίες από τον Μάρτιο 2023, πιθανότατα όμως και από πριν. Χρησιμοποιούντο όμως περιστασιακά και η ύπαρξή τους δικαιολογεί παλαιότερα βαθιά ουκρανικά πλήγματα (Γέφυρα Κερτς, καταδρομικό Slava κ.ά). Ας σημειωθεί, ότι η Γερμανία δεν ευθυγραμμίζεται και δεν παρέχει στην Ουκρανία τους μεγαλύτερου βεληνεκούς πυραύλους της Taurus.
H Ρωσία αισθάνεται ισχυρή
Η απάντηση του Πούτιν στη μεταβολή της πολιτικής των Νατοϊκών Συμμάχων, ήταν να μειώσει επίσημα το όριο των τακτικών και στρατηγικών συνθηκών, κάτω από τις οποίες η Ρωσία θα εξετάζει τη χρήση πυρηνικών όπλων -συγκεκριμένα και εναντίον πυρηνικών δυνάμεων, οι οποίες υποστηρίζουν εχθρούς της- απειλώντας πλέον ευθέως, με ένα νέο χαρακτηριστικό του πυρηνικού δόγματος της, τους Δυτικούς συμμάχους της Ουκρανίας (διάγγελμα 21/11) οι οποίοι διαθέτουν πυρηνικό οπλοστάσιο.
Αυτά, ενώ η Ρωσία είχε εξαπολύσει την προηγούμενη Κυριακή μία ευρείας κλίμακας αεροπορική επίθεση, βομβαρδίζοντας το ηλεκτρικό δίκτυο της Ουκρανίας με εκατοντάδες πυραύλους και drones.
Ήταν στο κλίμα αυτών των γεγονότων, που οι ΗΠΑ έκλεισαν την πρεσβεία τους στο Κίεβο την Τετάρτη, για πρώτη φορά από το 2022, εκδίδοντας μια ειδοποίηση για την εγκατάσταση καταφυγίου για Αμερικανούς πολίτες, εν αναμονή μιας «δυνητικής σημαντικής αεροπορικής επίθεσης».
Αντιδράσεις
Οι συνεργάτες του Τραμπ αντέδρασαν απορριπτικά στις τελευταίες κινήσεις του Μπάιντεν να βοηθήσει την Ουκρανία, δηλώνοντας, ότι ο απερχόμενος πρόεδρος εμπλέκεται σε δολιοφθορά και άσκοπη κλιμάκωση.
«Κανείς δεν περίμενε, ότι ο Τζο Μπάιντεν θα κλιμακώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία κατά τη μεταβατική περίοδο», έγραψε στο διαδίκτυο ο Ρίτσαρντ Γκρένελ, ένας πρώην αξιωματούχος του νεοεκλεγέντος προέδρου. «Είναι σαν να ξεκινά έναν εντελώς νέο πόλεμο».
«Είναι άλλο ένα βήμα προς τα επάνω, στη σκάλα της κλιμάκωσης και κανείς δεν ξέρει πού πηγαίνει αυτό» δήλωσε ο βουλευτής Μάικ Βαλτς (R-Fla.), επιλεγμένος σύμβουλος εθνικής ασφάλεια του Τραμπ. Είναι σοβαρό το ενδεχόμενο, οι δηλώσεις των συνεργατών του να απηχούν τις απόψεις Τραμπ. Όμως δεν έχει κάνει καμία δήλωση ο ίδιος ο νεοεκλεγείς πρόεδρος -έχοντας δώσει προτεραιότητα- στα θέματα των συνόρων και των μεταναστών.
Ενδεχομένως επιφυλάσσεται.
Προετοιμασία διαπραγματευτικού πλαισίου;
Η σημειολογική πρώτη ερμηνεία της ρωσικής απάντησης, με την εκτόξευση του πυραύλου Oreshnik και το διάγγελμα Πούτιν (21/11), ήταν να καταδειχθεί, ότι η Ρωσία έχει τη βούληση και τα αξιόπιστα, υπέρτερα των δυτικών μέσα, να πλήξει τους συμμάχους της Ουκρανίας, τόσο συμβατικά όσο και πυρηνικά, αν απειληθούν ρωσικά εδάφη.
Πρόκειται για μια κλιμάκωση ίσως προθέσεων, στο παρόν στάδιο του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου, οι οποίες έχουν στόχο να καταδείξουν την αποφασιστικότητα και την επιχειρησιακή υπεροχή των ρωσικών δυνάμεων, καθώς εκτιμάται, ότι θα επιχειρηθεί κάποια διαπραγμάτευση παύσης πυρός των εμπολέμων, σε πρώτη φάση, μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Ντόναλντ Τραμπ. Αυτό δεν σημαίνει, ότι η κλιμάκωση αυτή δεν εμπεριέχει κινδύνους και ότι κάθε άλλο παρά είναι υπό αμοιβαίο έλεγχο, όπως πιστοποιεί το γεγονός, ότι οι Δυτικοί καταλήφθηκαν εξαπίνης από την εκτόξευση του Oreshnik.
Maskirovka, Μασκαράτα - Παραπλάνηση
Χαρακτηριστικό της ρωσικής στρατιωτικής κουλτούρας από τον 15ο αιώνα.
Τον Νοέμβριο 1981, διεξήχθη από τους Σοβιετικούς η άσκηση Zapad 1, με συγκέντρωση δυνάμεων 200,000 προσωπικού περίπου, στα σύνορα της Αν. Γερμανίας και υποστήριξη από χιλιάδες άρματα και αεροπλάνα, με στόχο την κατάληψη εδαφών της Β. Ευρώπης, μέχρι του σημείου Fisher point της Ολλανδίας, απέναντι από το Harwich στις ακτές του Essex, στη Β. Θάλασσα.
Η πρώτη ενέργεια κατά τον σχεδιασμό, περιλάμβανε μαζική χρήση τακτικών πυρηνικών, κατά αεροδρομίων, κέντρων διοίκησης και στρατοπέδων των Νατοϊκών χωρών.
Υπήρχε η πρόθεση; ήταν μια επίδειξη δυνάμεων για εκφοβισμό του ΝΑΤΟ;
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
