Tου Ανδρέα Ανδρέου*
Ρατσισμός; Υπερβάλλουσα Αστυνομική βία; Κοινωνική ανισότητα; Ανεργία; Μεταπανδημικό ξέσπασμα; Προεκλογική πολιτική καπήλευση; Ή απλά η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι;
Βλέποντας το βίντεο των NYT ένοιωσα μία αυθόρμητη συγκράτηση για αναλύσεις πάνω στην αποτρόπαια δολοφονία ενός ανθρώπου, αλλά τελικώς επικράτησε η αιτιοκρατική ανάγκη για αναζήτηση, εμβάθυνση και δημοσιοποίηση μίας ολοκληρωμένης έποψης για την τόσο έντονη και παρατεταμένη κοινωνική αντίδραση που προκάλεσε η δολοφονία του George Floyd. Ας προστεθούν τούτες οι λέξεις, λοιπόν, στους τόνους μαύρης μελάνης που χύθηκαν, ως φόρος τιμής και κοινωνικής μετάνοιας για τις ζωές των ανθρώπων που χάθηκαν αδίκως.
Οι ΗΠΑ ανέκαθεν χαρακτηριζόταν από εκτεταμένη αστυνομική βία, χωρίς αυτή να ερείδεται αποκλειστικά στον ρατσισμό. Οι πλείστοι Αμερικανοί αστυνομικοί φέρουν το βάρος της διαρκούς ειρήνευσης μίας κοινωνίας που νομίμως οπλοφορεί και μάλιστα από πολίτες ανεκπαίδευτους στην χρήση όπλων, ακόμα και υπό την επήρεια ουσιών, αλκοόλ ή πασχόντων από ψυχιατρικές διαταραχές. Εξ’ αυτού άρχεται και η ανάγκη ειδικής εκπαίδευσης της μάχιμης αστυνομίας, η οποία πέραν της βασικής εκπαίδευσης που λαμβάνει από το αστυνομικό σώμα, τα εκάστοτε Συνδικάτα λαμβάνουν πρωτοβουλίες για πρόσθετη πολεμικού τύπου εκπαίδευσή τους (“war training”), που θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε περιστατικά υπερβάλλουσας αστυνομικής βίας.
Σε αυτό το πλαίσιο έρχεται να προστεθεί ο φυλετικός ρατσισμός, διόλου άγνωστος στις αστυνομικές τάξεις, σημαντικά διαφορετικός από αυτόν που γνωρίζουμε στην Ευρώπη. Κατ’ ακρίβεια, ο φόβος για το διαφορετικό, εκφραζόμενος ως «αλλοίωση της εθνικής μας ταυτότητας» ή «αυτών που μας παίρνουν τις δουλείες», υπάρχει και στις ΗΠΑ, όμως η ειδοποιός διαφορά είναι ότι αφορά τους -λεγόμενους κατά την αμερικάνικη αργκό- FOBs («Fresh Off the Board / Boing», αφού πλέον η μετανάστευση γίνεται με αεροπλάνα αντί πλοίων).
Εξ’ αντιθέτου, ο «μαύρος ρατσισμός» αποτελεί τον πλέον ουσιαστικό ρατσισμό, εξαντλώντας την αναισχυντία της έννοιας, κατά τον οποίο η ράτσα των μαύρων τους καθιστά ανθρώπους δεύτερης κατηγορίας, οι πάλαι ποτέ δούλοι. Σε μία κοινωνία με αυτό το υπόβαθρο και την ανεργία στο 15%, οδηγεί στην μετάλλαξη του ακραιφνούς ρατσισμού σε σύγχρονες ταξικές διακρίσεις. Ο μαύρος, που λόγω φυσικής κατωτερότητας έχει de facto λιγότερες ευκαιρίες για κοινωνικής εξέλιξη και παραγωγή πλούτου σε ένα νεοφιλελεύθερο κράτος, δεν αξίζει ίσης προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του, ακόμα και των πλέον θεμελιωδών, όπως η αξιοπρέπεια και η ζωή. Εκεί φαίνεται να εντοπίζεται το πρόβλημα, για την πάταξη του οποίου έχει ιερό καθήκον να διαμαρτυρηθεί κάθε δημοκρατική κοινωνία.
Ο George Floyd όμως; Ποιος είναι ο καθοριστικός παράγοντας που προκάλεσε τόσο έντονη παγκόσμια κοινωνική αγανάκτηση, για μία ακόμα δολοφονία ενός μαύρου πολίτη από έναν λευκό αστυνομικό στις ΗΠΑ; Μακάρι να ήταν η απόδειξη ότι -στην κοινωνική συνείδηση- καμία δολοφονία δεν είναι «ακόμα μία δολοφονία», αλλά θα ήταν αφελές να μείνουμε εκεί.
Πρόκειται για πορείες που γίνονται στην Αμερική, σε χρόνο μετα-καραντινικό και προεκλογικό.
Ο υποχρεωτικός αυτοπεριορισμός ενός ολόκληρου πλανήτη, σίγουρα καταπίεσε κάθε κοινωνία, πόσο μάλλον την αμερικανική, που έχει ως θεμελιωδέστερη αρχή την ελευθερία. Το εν λόγω κοινωνικό ξέσπασμα τόνωσε έτι περαιτέρω η πρόσθετη αύξηση της ανεργίας και η επιδείνωση της κοινωνικής εξαθλίωσης των κατώτερων κοινωνικών στρωμάτων, καθώς και η αποτυχία του ολίγιστου Αμερικανού Προέδρου, στην διαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Ο Τράμπ γνωρίζοντας αυτά και ενόψει των αμερικανικών εκλογών τον επικείμενο Νοέμβριο, προτάσσει την πολιτική του επιβίωση και απευθύνεται στην εκλογική του βάση. Εξ’ ου η Βίβλος και η ανακήρυξη της Antifa ως τρομοκρατικής οργάνωσης, με την εκ παραλλήλου παρακίνηση για περαιτέρω άσκηση βίας από την αστυνομία. Law and Order και πάσης Αμερικής!
Ο «πλανητάρχης», φαίνεται να έχει κι έναν πρόσθετο σημαίνοντα ρόλο στην έξαρση των κρουσμάτων αστυνομικής βίας έναντι μαύρων Αμερικάνων, πέραν των πολιτικών του πεποιθήσεων. Τα αστυνομικά συνδικάτα γνωρίζουν ότι θα λάβουν την μέγιστη δυνατή πολιτική προστασία από την κυβέρνηση Τραμπ, αφού ο ίδιος επιθυμεί να προσελκύσει την σημαντική επιρροή που έχουν τα συνδικαλιστικά όργανα στο εκλογικό αποτέλεσμα, καθώς και να προσεγγίσει άμεσα τους δημοσίους υπαλλήλους – αστυνομικούς, τους οποίους (ως ακραιφνής καπιταλιστής) ουδόλως έχει στηρίξει οικονομικά επί του πρακτέου.
Οι συνεχείς ειρηνικές (όπως ορθά υπογράμμισε ο Barack Obama) διαδηλώσεις κατά της αστυνομικής βίας, του ρατσισμού και των ταξικών διακρίσεων θα συνεχιστούν και πρέπει να συνεχιστούν, όμως η επιπολής υποστήριξή τους καθίσταται έκδηλα ανεπαρκής. Οφείλουμε να εμβαθύνουμε στις γενεσιουργούς ή συντηρούσες αιτίες τους, να μιλήσουμε για το πώς τα συνδικάτα απέκτησαν τόσο μεγάλη εξουσία και πώς την διαχειρίζονται, για την ανικανότητα των νομικών συστημάτων να αποδώσουν πραγματική δικαιοσύνη, για τον ρόλο της εκπαίδευσης στην αποβολή του ρατσισμού, αλλά και την οικονομική εξαθλίωση μεγάλου ποσοστού του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι εκάστοτε διαβρώσεις και η αναμενόμενη σήψη της κοινωνίας δεν είναι ζήτημα επικαιρότητας, αλλά θεμελιώδης ηθικός οδοδείκτης για την εξέλιξη της ανθρωπότητας.
O Ανδρέας Ανδρέου, είναι φοιτητής Τμήματος Νομικής Πανεπιστημίου Κύπρου
