Του Ιωάννη Μαρκέτου*
‘Όταν είσαι σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον και ιδιαίτερα δε σε εργασιακό, εκείνος ή εκείνη που θέλει να σε πολεμήσει με σχέδιο ή ασυναίσθητα, θα προσπαθούσε να βρει τα κουμπιά σου εκείνα που όταν τα πατήσει να αντιδράσεις αποσπασματικά ώστε να χάσεις την ψυχραιμία σου και η αντίδρασή σου να είναι αποσπασματική. Συνήθως, σε αυτές τις περιπτώσεις λειτουργούμε ως ελατήρια και εκεί είναι που κάνουμε το λάθος.
Ουσιαστικά, τις αδυναμίες μας, τα πάθη μας, τις υπερβολές μας, την Αχίλλειο πτέρνα μας είναι ότι πρώτοι που την γνωρίζουμε είμαστε εμείς οι ίδιοι.
Ακόμα και ο Αχιλλέας στα Ομηρικά έπη, ήξερε πως αυτό είναι το ευαίσθητο σημείο του και εκείνο που θα τον οδηγήσει στον θάνατο. Αυτό είναι και το σημείο που πρόδωσαν οι θεοί στον Πάρη ώστε να σημαδέψει θανατηφόρα τον αντίπαλό του.
Τι θα γινόταν όμως αν ο Αχιλλέας δεν οδηγούνταν από το θυμικό του; Aν δεν είχε τυφλωθεί από τα συναισθήματά του ή αν ακόμα είχε προφυλάξει το σημείο εκείνο που ήξερε πως είναι θανατηφόρο για εκείνον; Ίσως όλα να ήταν διαφορετικά.
Ο Αχιλλέας αφέθηκε στον θυμό και την ανάγκη του για εκδίκηση. Ο Έκτορας τού «πάτησε το κουμπί», σκότωσε τον Πάτροκλο. Ο Αχιλλέας τυφλώθηκε από σκοτεινά συναισθήματα, βυθίστηκε μέσα στην εσωστρέφεια του τόσο απλά και μετά σκοτώθηκε.
Ο Πάρης δεν νίκησε τον Αχιλλέα σε μάχη σώμα με σώμα. Τον στόχευσε από απόσταση, κρυμμένος πίσω από τα τείχη. Του έριξε το βέλος από μακριά. Ο σκοπός επετεύχθη. Δεν χρειάστηκε να είναι ο πιο γενναίος ήταν ο πιο αποτελεσματικός.
Τι θα γινόταν αν ο Αχιλλέας είχε δαμάσει τον θυμό του και πολεμούσε πιο προσεκτικά; Αυτό μόνο ο Όμηρος θα μπορούσε να το πει στην ραψωδία του. Η ουσία είναι ότι ο Αχιλλέας θάφτηκε μέσα στο χώμα. Σκοτώθηκε, γιατί δεν προφύλαξε τον εαυτό του..
Σήμερα, χιλιάδες χρόνια μετά εξακολουθούμε να κάνουμε ίδια λάθη. Δεν ξέρουμε πως να λειτουργούμε τα κουμπιά μας, να χειραγωγούμε τους φόβους μας, τα συναισθήματά μας, την ανασφάλειά μας. Για αυτό, ακόμα χρησιμοποιούμε την έκφραση «του/της έχει βρει το κουμπί» υποδηλώντας ότι τον/την έχει του χεριού του/της. Σήκω – σήκω, κάτσε – κάτσε με άλλα λόγια. Ουσιαστικά το άτομο γίνεται υποχείριο ενός άλλου είτε από φόβο, είτε από κυριαρχία, είτε από εκφοβισμό. Ουσιαστικά αυτός που στοχοποιήθηκε έχει παραδοθεί σε εκείνον που τον στοχοποίησε.
Αλήθεια, ξέρουμε πώς θα αντιδράσουμε στην περίπτωση που κάποιος , ηθελημένα ή όχι θα μας πατήσει τα κουμπιά;
Συνήθως όταν κάποιος πατάει τα κουμπιά μας αντιδρούμε ενστικτωδώς και αυτό σε αρκετές περιπτώσεις μας κάνει να χάνουμε το δίκιο μας, να κάνουμε λανθασμένες ενέργειες να τονίζουμε περισσότερο τις αδυναμίες μας παρά τις δυναμικές μας.
Δεν έχει σημασία εμείς να πιστεύουμε ότι είμαστε ισχυροί, δυναμικοί, κάνουμε καλά την δουλειά μας, δεν δίνουμε δικαιώματα. Σημασία έχει ότι ο /η άλλος σε βλέπει ως δυνητική απειλή και θέλει να σε εξαλείψει ή να κυριαρχήσει επάνω σου για τους δικούς του λόγους.
Τι γίνεται όμως όταν αυτό γίνεται τον εργασιακό μας χώρο; Τι συμβαίνει όταν μας πιέζουν, μας διαχειρίζονται άσχημα, βρίσκουν τις αδυναμίες μας εκφοβίζουν και πιέζουν τα κουμπιά μας και προσπαθούν να μας στείλουν στο υπόγειο όταν εμείς θέλουμε να φτάσουμε στο ρετιρέ;
Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι η ακόλουθη.
Αδρανοποιούμε τα κουμπιά ώστε όσο και να πατάει κάποιος το υπόγειο, το ασανσέρ να μην ακούει την εντολή.
Οπότε δυο επιλογές υπάρχουν, ή θα αναγκαστεί να βγει από αυτό ή θα πρέπει να πατήσει έναν όροφο τουλάχιστον προς τα πάνω γιατί προς τα κάτω η εντολή δεν λειτουργεί. Εύκολο δεν είναι. Είναι όμως πραγματικό.
*Ο Ιωάννης Μαρκέτος είναι κάτοχος MBA και ιδρυτής της MRK Consulting, www.mrkathens.gr ,σύμβουλος αποφυγής και διαχείρισης εργασιακού εκφοβισμού
