Μετά από μια εξαιρετική επίδοση το 2024, ο χρυσός εξακολουθεί να λάμπει και στις αρχές του 2025 πετυχαίνοντας νέα υψηλά.
Οι τιμές του χρυσού συνέχισαν την άνοδό τους, καθώς ο πόλεμος των δασμών του Τραμπ απειλεί με πληθωρισμό και οι τιμές των μετοχών των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας κάμφθηκαν μετά την έκπληξη της κινεζικής εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης DeepSeek.
Στις αρχές Φεβρουαρίου η τιμή του χρυσού έσπασε το φράγμα των $2900 ανά ουγγιά, και των $3000 στις 14 Μαρτίου. Αρκετοί πιστεύουν ότι είναι δυνατόν να υπερβεί και τα $3000.
Μια 5ετία ανόδου
Η τιμή του χρυσού έχει αυξηθεί κατά 82% περίπου κατά την προηγούμενη 5ετία, καθώς το πολύτιμο μέταλλο θεωρείται μια σημαντική εναλλακτική επενδυτική πρόταση, ειδικά σε περιόδους κινδύνου.
Όμως ο καταλύτης για να φτάσουν οι τιμές του χρυσού στα τρέχοντα υψηλά επίπεδα είναι οι εκτιμήσεις, ότι ο πρόεδρος Τραμπ κατά πάσα πιθανότητα θα συνεχίσει τον εμπορικό και γενικότερα οικονομικό πόλεμο, εναντίον των δυνάμεων πχ BRICS, ΕΕ, οι οποίες αισθάνεται, ότι απειλούν τη μεγέθυνση της αμερικανικής οικονομίας.
Για εβδομάδες, πριν την πρώτη ανακοίνωση της εφαρμογής δασμών σε Μεξικό, Καναδά, Κίνα, ευρωπαϊκές χώρες, από τις ΗΠΑ, οι φόβοι για επανάκαμψη του πληθωρισμού, ώθησαν τους επενδυτές προς το κίτρινο μέταλλο.
Οι φόβοι ενός ενδεχόμενα γενικευμένου εμπορικού πολέμου και οι διαφαινόμενες πληθωριστικές πιέσεις σε παγκόσμια κλίμακα, άσκησαν ανοδικές πιέσεις στην τιμή του χρυσού. Με τόσο υψηλή οικονομική και γεωπολιτική αβεβαιότητα δεν είναι παράδοξο ότι πολλοί επενδυτές στράφηκαν στον χρυσό.
Κεντρικές τράπεζες, όπως πχ της Κίνας και της Ρωσίας έχουν επίσης πραγματοποιήσει αγορές χρυσού, ενώ το μέταλλο χρησιμοποιείται με αυξανόμενο ρυθμό και σε προωθημένες τεχνολογικές εφαρμογές, όπως η νανοτεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη, επιπλέον δε στη θεραπεία του καρκίνου και της ελονοσίας.
Λόγοι της ανόδου
Υπάρχουν τρεις βασικοί παράγοντες, οι οποίοι οδήγησαν την έντονη άνοδο της τιμής του χρυσού από το 2024: Τα επιτόκια, οι αγορές των κεντρικών τραπεζών και η γεωπολιτική αβεβαιότητα.
Επιτόκια
Η ιστορία δείχνει, ότι όταν τα επιτόκια μειώνονται η τιμή του χρυσού αυξάνει. Αυτό συμβαίνει διότι οι κεντρικές τράπεζες μειώνουν τα επιτόκια στην προσπάθειά τους να ενθαρρύνουν τη μεγέθυνση, όταν η οικονομία λιμνάζει. Στην περίπτωση της λιμνάζουσας οικονομίας οι τιμές των μετοχών στα χρηματιστήρια πιέζονται και ο χρυσός προσφέρει μια καλή εναλλακτική λύση. Οι αποφάσεις της Fed και άλλων κεντρικών τραπεζών, να μειώνουν τα επιτόκια, όταν αυτό απαιτείται, είναι ιδιαίτερα σημαντικές στον καθορισμό της τιμής του χρυσού. Πέρυσι, «oι επενδυτές στη Δύση έσπευσαν να αγοράσουν χρυσό, όταν οι κεντρικές τράπεζες άρχισαν να περικόπτουν τα επιτόκια» λέει ο Juan Carlos Artigas, επικεφαλής ερευνών στο Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού.
Οι αγορές των κεντρικών τραπεζών
Οι Κεντρικές τράπεζες αγοράζουν χρυσό, γεγονός το οποίο δημιουργεί έντονες αυξητικές τάσεις στην τιμή του πολύτιμου μετάλλου, όπως συνέβη με τις μεγάλες αγορές από αναδυόμενες χώρες, όπως η Χιλή και η Ινδία, προκειμένου να προφυλαχθούν από τη διεθνή οικονομική αβεβαιότητα.
Η αναλύτρια της Bolton James, Anita Wright, σημειώνει ότι : «Οι κεντρικές τράπεζες χωρών ειδικά όπως οι, Ρωσία, Κίνα, Ινδία και Τουρκία, έχουν αυξήσει δραματικά τις αγορές τους χρυσού, γεγονός το οποίο αντικατοπτρίζει την έλλειψη εμπιστοσύνης τους στο αμερικανικό δολάριo. Η τάση αυτή ενισχύεται περαιτέρω και από άλλες χώρες, οι οποίες προσπαθούν να 'από-δολαριοποιηθούν».
Ας σημειωθεί, ότι οι αγορές των κεντρικών τραπεζών υπερέβησαν τους 1.000 τόνους για 3η συνεχόμενη χρονιά το 2024. Το 2025 αναμένεται, ότι οι κεντρικές τράπεζες θα εξακολουθήσουν να οδηγούν την αγορά του πολύτιμου μετάλλου, ενώ και οι ιδιώτες επενδυτές θα κινηθούν προς την αγορά επενδυτικών αμοιβαίων κεφαλαίων (ETF) χρυσού, σε μια οικονομία ασταθών επιτοκίων, γράφει η αναλύτρια αγορών Louise Streeter, του World Gold Council.
Η σημασία του χρυσού ως αποθεματικού, αναγνωρίζεται ιδιαίτερα για τον ρόλο του ως μέσου, το οποίο μακροχρόνια επιτρέπει τη διατήρηση της αξίας του, λειτουργεί ως ένα καλό μέσο διασποράς του κινδύνου σε ένα πορτοφόλιο επενδύσεων και αποθεματικών, έχει γενικά καλή απόδοση σε καιρούς κρίσεων και δεν έχει κάποιο πιστωτικό κίνδυνο καθώς είναι ελεύθερο επιτοκίου.
Θα μπορούσε να σημειωθεί, ότι η ζήτηση για χρυσό θα ενισχυθεί ενδεχομένως περαιτέρω από ένα κινεζικό πιλοτικό πρόγραμμα, το οποίο επιτρέπει στους Κινέζους ασφαλιστές να επενδύουν σε χρυσό, για πρώτη φορά.
Το Bloomberg αναφέρει, ότι σύμφωνα με την κινεζική Minsheng Securities εκτιμάται, ότι οι υπόψη αγορές θα μπορούσαν να προσθέσουν αξία περίπου $ 27 δισ. στη συνολική ζήτηση χρυσού.
Γεωπολιτικοί παράγοντες
Εκτός από τα επιτόκια, την τιμή του χρυσού επηρεάζουν και άλλοι παγκόσμιοι παράγοντες. Το κίτρινο μέταλλο θεωρείται στοιχείο υψηλής ασφάλειας, και οι επενδυτές στρέφονται σε αυτό π.χ. κατά τις περιόδους πολεμικών συγκρούσεων - πόλεμος στην Ουκρανία, ένταση στη Γάζα, κ.ά - προσπαθώντας να αποφύγουν τις αρνητικές επιπτώσεις των αγορών στις επενδύσεις τους.
Ακόμη, η αναιρετική πολιτική Τραμπ σχετικά με το παγκόσμιο εμπόριο και η δυσοίωνη γεωπολιτική προοπτική την οποία αυτή δημιουργεί, είναι τρέχοντες παράγοντες, οι οποίοι οδηγούν στην αύξηση της ζήτησης του χρυσού.
Στις 27 Ιανουαρίου, οι τιμές των μετοχών των μεγάλων εταιρειών τεχνολογίας (Microsoft, Amazon, X, κ.ά.) έπεσαν δραματικά, όταν η DeepSeek μια κινεζική start up τεχνητής νοημοσύνης ανακοίνωσε, ότι είχε μεγαλύτερες δυνατότητες από την Chat GPT της Οpen, έχοντας δαπανήσει λιγότερο από $6 δισ. έναντι πολλαπλασίων της δεύτερης. Το γεγονός έγινε δραματικότερο, καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος είχε τότε προαναγγείλει πρόγραμμα επενδύσεων $500 δισ. στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ).
Σύμφωνα με αναλυτές, «οι χρηματιστηριακές διακυμάνσεις τις οποίες προκάλεσε η κινέζικη αντίπαλος στον χώρο της ΑΙ, η οποία δυνητικά απειλούσε την κυριαρχία της Silicon Valley, ώθησαν έντονα αυξητικά την τιμή του χρυσού εκείνη την εβδομάδα».
Ποια είναι η πρόβλεψη;
Αν και δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί το μέλλον με βεβαιότητα, υπάρχουν κάποιοι λόγοι οι οποίοι συντείνουν, στο ότι η τιμή του χρυσού θα παραμείνει υψηλή και το 2025 με αυξητικές τάσεις.
Υπάρχει η γενική εκτίμηση, κατά τον Artigas, ότι η Fed θα μπορούσε να περικόψει τα επιτόκια έως και 100 μονάδες βάσης μέχρι το τέλος του έτους, με τον πληθωρισμό να παραμένει πάνω από τον στόχο – οι δασμοί Τραμπ θα ενισχύουν τον πληθωρισμό. Το δολάριο θα παραμείνει σε χαμηλές ισοτιμίες και ίσως υποτιμηθεί ελαφρά, ενώ η μεγέθυνση της παγκόσμιας οικονομίας θα παραμείνει χαμηλή.
Στο σενάριο αυτό, οι ενέργειες της Fed και η κατεύθυνση του αμερικανικού δολαρίου θα τείνουν να ενισχύουν τη ζήτηση για χρυσό. Υπάρχουν βέβαια προς συνεκτίμηση και γενικότεροι παράγοντες, οι οποίοι θα επηρέαζαν την τιμή του χρυσού, όπως οι τρέχοντες διάφοροι κίνδυνοι και αβεβαιότητες, τα κόστη ευκαιρίας (πχ αποδόσεις των επενδύσεων σε ομόλογα κ.ά.)
Κατά το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού οι εκτιμήσεις είναι, ότι η τιμή του πολύτιμου μετάλλου θα διακυμαίνεται με ελαφρά ανοδική τάση.
Άλλοι παρατηρητές (Goldman Sachs), προβλέπουν ότι η τιμή θα διαμορφωθεί σε επίπεδο άνω των $3000/ ουγγιά στο τέλος του 2025. Άλλοι δίνουν επιθετικότερες προβλέψεις τόσο για το τρέχον έτος όσο και για το μακροχρόνιο μάλλον. Όσο για τον κοινό επενδυτή, δεν θα ήταν κακή ιδέα και η χρήση μια καλής κρυστάλλινης σφαίρας.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
