Υπήρξες ποτέ ο έφηβος που κάποτε δεν έλεγε την γνώμη του από φόβο μην κάνει λάθος; Μήπως τώρα έγινες ο ενήλικας εκείνος που μένει σταθερά στη ζώνη άνεσής του από φόβο μην αποτύχει; O άνθρωπος της εύκολης λύσης που ζει με τον φόβο να μην εκτεθεί στους άλλους; Αν ναι, έχεις μετρήσει πόσο φοβήθηκες τόσα χρόνια; Ενώ είσαι τόσο γενναίος να αντέχεις να ζεις με αυτή την αβάσταχτη σκιά, δεν κάνεις το επόμενο βήμα – αυτό μετά το μούδιασμα – που θα σε οδηγήσει στην αλλάγη που θέλεις να δεις στον εαυτό σου και στον κόσμο. Απέχεις μόνο μια σωστή απόφαση από την καλύτερη εκδοχή σου. Δεν υπάρχει κανένας σπουδαίος στην ανθρωπότητα που να μην ένιωσε το ίδιο με εσένα πριν το ξεπεράσει. Οι μεγάλοι πρωταγωνιστές της ιστορίας, αντιμετώπισαν με θάρρος τον φόβο, επέλεξαν τον δύσκολο δρόμο, έκαναν λάθη και απέτυχαν πολλές φορές. Όλοι οι άνθρωποι που θαυμάζεις, κάποια στιγμή στάθηκαν μπροστά σε μια εύκολη και μια δύσκολη επιλογή κι επέλεξαν συνειδητά την δύσκολη.
Πρώτο παράδειγμα αποτελεί σίγουρα ο Νέλσον Μαντέλα.
Ο εμβληματικός πρώην πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, που αφιέρωσε τη ζωή του στην ισοπέδωση του απαρτχάιντ, βίωσε πολλές δεκαετίες φυλάκισης, όμως δεν εγκατέλειψε ποτέ τον αγώνα του για την ισότητα και την αξιοπρέπεια. «Έμαθα ότι το θάρρος δεν ήταν η απουσία του φόβου, αλλά ο θρίαμβος πάνω του. Ο γενναίος δεν είναι αυτός που δεν νιώθει φόβο, αλλά αυτός που νικάει αυτό τον φόβο». Μια προσωπικότητα που επέλεξε να μην ζεί από φόβο μήπως πεθάνει, που ξεπέρασε όσα τρόμαζαν την ψυχή του και δεν συμβιβάστηκε ως ένας ακόμη «περαστικός» της ζωής. Έχεις αναρρωτηθεί ποτέ ποιος μπορείς να γίνεις αν ξεπεράσεις αυτό που σε κρατάει δέσμιο στην βολική συνήθεια; Έχεις σκεφτεί ποτέ πως υπάρχει ένα λαμπερό αύριο που του έχεις κλείσει την πόρτα επειδή δεν έχετε προλάβει ακόμη να γνωριστείτε; Από πότε δεν κάνεις καινούριους φίλους; Δεν σε αναγνωρίσει το παιδί που ήσουν κάποτε και ονειρευόταν να γίνει σουπερ ήρωας.
Έχεις διαβάσει ποτέ για την Μαλάλα Γιουσαφζάι;
Πρόκειται για τη νεαρή Πακιστανή ακτιβίστρια που έδωσε μια άνιση μάχη για την υπεράσπιση της εκπαίδευσης των κοριτσιών, αντιμετωπίζοντας τον φόβο των Ταλιμπάν που προσπάθησαν να τη σιωπήσουν. Παρά την επίθεση που υπέστη, συνέχισε να μιλά για τα δικαιώματα των γυναικών στην εκπαίδευση και κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης στην ηλικία των 17 ετών. Ίσως χρειάζεται πόνος ή απελπισία για να αναζητήσει κανείς την απέλπιδα ευκαιρία ζωής. Ίσως χρειάζεται να αισθανθεί κανείς πως δεν υπάρχει τίποτα πια να χάσει για να μη φοβάται ή έστω μια εμπειρία στην καθημερινότητά του που θα τον ταρακουνήσει, που θα τον ξυπνήσει από τον λήθαργο, που θα του κινητοποιήσει την ανάγκη να φτάσει εκεί όπου δεν μπορεί.
Κι αν κάνω λάθος;
Γνώριζες ότι οι μεγαλύτερες ανακαλύψεις της ανθρωπότητας, αυτές που σήμερα διευκολύνουν την καθημερινότητά σου συχνά πηγάζουν από λάθη και αποτυχίες; Είδες που τελικά οδήγησαν σε νέες κατευθύνσεις και ανατροπές στoν μέχρι πρότινος τρόπο σκέψης;
«Όποιος δεν έκανε ποτέ λάθος, δεν έχει δοκιμάσει ποτέ κάτι καινούριο»
Από την κοσμολογική σταθερά που σύμφωνα με τον ίδιο αποτέλεσε μια μεγάλη γκάφα, στην υποτίμηση των βαρυτικών φακών και την επίμονη άρνηση της κβαντικής σύμπλεξης μέχρι το σοφό και σκόπιμο λάθος του σε μια προφανή μαθηματική πράξη που οδήγησε σε χάος μέσα στην τάξη του, όταν όλοι έσπευσαν να τον διορθώσουν, ο Άλμπερτ Αινστάιν είχε απομυθοποιήσει και τελικά εργαλειοποιήσει το λάθος ως έννοια, για να οικοδομήσει τελικά μια νέα προοπτική.
Πιο χαρακτηριστικά, σαν να θέτει ο ίδιος τον εαυτό του μέρος ενός κοινωνικού πειράματος, κάποια στιγμή, αποφάσισε στο πλαίσιο μιας διάλεξής του και όσο υλοποιούσε τον πολλαπλασιασμό για τον αριθμό εννιά, να κάνει στοχευμένα λάθος την τελευταία πράξη γράφοντας στον μαυροπίνακα (9 x 10 = 91). Όταν όλοι οι μαθητές του έσπευσαν να τον διορθώσουν και να τον χλευάσουν εκείνος απάντησε: «Παρά το γεγονός ότι έκανα σωστά τις εννιά ερωτήσεις, κανείς δεν μου έδωσε συγχαρητήρια, ωστόσο όταν μία απέτυχε, όλοι άρχισαν να γελούν». Μέσα από αυτή του την ενέργεια ο σπουδαίος φυσικός ήθελε να δείξει στους μαθητές του πως, παρά τις εποτυχίες τους, η κοινωνία θα κοιτάξει το παραμικρό τους λάθος. Γι' αυτό τον λόγο ακριβώς δεν πρέπει να επιτρέπουμε σε καμία κριτική να μας καθορίζει και να σταματάει τα όνειρά μας.
Άλλη μια σημαντική προσωπικότητα που έφερε μια σπουδαία ανακάλυψη μετά από ένα λάθος ήταν ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ. Η ιστορία χρονολογείται το 1922, ενώ ο ίδιος προσπαθούσε να ξεπεράσει ένα κρυολόγημα, μετέφερε λίγη από τη βλέννα της μύτης του σε βαζάκι πάνω σε ένα δίσκο κυτταροκαλλιέργειας, που ξέχασε στο ακατάστατο γραφείο του για κάποιες εβδομάδες. Όταν τελικά το θυμήθηκε και το εξέτασε, ο γυάλινος δίσκος ήταν γεμάτος αποικίες βακτηρίων, κάτι που τελικά οδήγησε στην αποκάλυψη ότι μια περιοχή της βλέννας ήταν απαλλαγμένη από βακτήρια. Η περαιτέρω εξέταση αποκάλυψε ότι οφειλόταν στην παρουσία ενός ενζύμου, το οποίο ονόμασε λυσοζύμη, το οποίο είχε κάποιες αντιμικροβιακές ιδιότητες. Αυτό έθεσε ουσιαστικά τις βάσεις για την ανακάλυψη της πενικιλίνης.
Η ιστορία της ανθρώπινης ύπαρξης έχει καταγράψει πολλές αποτυχίες και λάθη που οδήγησαν σε φωτεινούς δρόμους απλά γιατί κάποιοι δεν φοβήθηκαν να τολμήσουν ή σταμάτησαν να υπεραναλύουν. Την επόμενη φορά που φοβηθείς από εγωισμό ή από δειλία να κάνεις λάθος να θυμάσαι ότι ο Κολόμβος απέτυχε να φτάσει στις Ινδίες αλλά ανακάλυψε την Αμερική και ότι το τείχος του Βερολίνου έπεσε από παρανόηση.
