Ένα σενάριο εμπλοκής Νατοϊκών δυνάμεων στη σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας θα έπρεπε να ληφθεί σοβαρά υπόψη, μέσα στην τρέχουσα συγκυρία και τις δυνατότητες ρωσικής νίκης.
Ενίσχυση της ουκρανικής άμυνας
Οι χώρες του ΝΑΤΟ συμμετέχουν με διάφορους έμμεσους τρόπους στη ρωσο-ουκρανική σύγκρουση από την αρχή της ρωσικής εισβολής.
Αυτή η συμμετοχή έχει πάρει διάφορες μορφές. Οι Δυτικές χώρες παρέχουν στην Ουκρανία οικονομική και πολεμική βοήθεια και τα παρεχόμενα πολεμικά συστήματα είναι διαρκώς περισσότερο εξελιγμένα και καταστροφικά.
Μετά την πρόσφατη κρίσιμη απόφαση του Αμερικανού προέδρου για παροχή όπλων τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πλήγματα εντός του ρωσικού εδάφους, υπό όρους, έχει ημιεπίσημα ανακοινωθεί η παράδοση αμερικανικών F-16 στην Ουκρανία, μέσα στο καλοκαίρι.
Είναι προφανές ότι η Δύση ανησυχεί για τις ουκρανικές δυνατότητες αποτελεσματικής άμυνας, απέναντι σε μια ρωσική πίεση η οποία αυξάνει σε ένταση, καθώς η Ρωσία φαίνεται να έχει σε μεγάλο αριθμό αναπληρώσει τις αρχικές απώλειές της σε προσωπικό και πολεμικά μέσα.
Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές οι πρόσφατες καταλήψεις, από τις ρωσικές δυνάμεις, εδαφών στα βόρεια του Χαρκόβου, οι οποίες ενδεχομένως προοιωνίζουν μια μείζονα, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ρωσική επίθεση στα μέσα του καλοκαιριού.
Καθώς τα αποθέματα παλαιών σοβιετικού τύπου όπλων εξαντλήθηκαν στα οπλοστάσια πρώην σοβιετικών δημοκρατιών στην Ευρώπη, ο ουκρανικός στρατός τροφοδοτείται με δυτικά αμυντικά συστήματα και πολεμοφόδια, σε περιορισμένο όμως βαθμό, διότι τα αποθέματα των δυτικών χωρών είναι περιορισμένα, καθώς πρωταρχικός στόχος είναι να καλύπτονται οι εθνικές ανάγκες, και οι πολεμικές βιομηχανίες τους δεν έχουν αυξήσει την παραγωγή τους. Υπάρχει όμως το δυναμικό για να αυξηθεί η πολεμική παραγωγή της Δύσης, ενόσω οι συγκρούσεις διαρκούν.
Δυτική πολιτική βούληση
Σύμφωνα με Ρώσους αναλυτές, η Μόσχα εκτιμά, ότι η Δύση έχει την πολιτική βούληση και τους πόρους να υποστηρίξει το Κίεβο.
Όπως φαίνεται, η ρωσική πλευρά προετοιμάζεται για ένα βασικό σενάριο, το οποίο προβλέπει σταθερή και συστηματική μακροχρόνια βοήθεια της Δύσης προς την Ουκρανία.
Η βοήθεια αυτή, πέρα από την παροχή όπλων και πολεμοφοδίων, διαφαίνεται ότι θα περιλαμβάνει εκπαίδευση του ουκρανικού προσωπικού, βελτίωση και αύξηση των δυνατοτήτων της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας και συναφών υποδομών, καθώς και χρηματοδότηση για άλλες ανάγκες, γεγονός το οποίο θα επέτρεπε στην Ουκρανία να συγκεντρώσει του πόρους της στον αμυντικό τομέα και το ανοικτό μέτωπο.
Υπάρχουν εκτιμήσεις, ότι στον τρέχοντα χρόνο οι δυνατότητες του ουκρανικού στρατού έχουν μειωθεί, τόσο λόγω των μεγάλων απωλειών, όσο και του χαμηλού ηθικού του προσωπικού για διάφορους λόγους. Επίσης, εκτιμάται από ρωσικές πηγές, ότι προσωπικό μισθοφόρων, περίπου 2000 (Οκτ. 2023), επιχειρεί από κοινού με τακτικές ουκρανικές δυνάμεις, όπως και ότι είναι παρόντες σε σημαντικό αριθμό, σύμβουλοι από δυτικές χώρες.
Προς το παρόν ισορροπία
Το παρόν επίπεδο εμπλοκής δεν ενέχει κίνδυνο άμεσης πολεμικής σύγκρουσης μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ.
Η τρέχουσα χαμηλού επιπέδου σύγκρουση, επιτρέπει στους συμμάχους του Κιέβου να βελτιώνουν σταδιακά την ποιότητα της βοήθειάς τους προς αυτό, αναβαθμίζοντάς την με την προμήθεια πυραύλων κρουζ και με τη, διακηρυχθείσα, παράδοση αεροπλάνων F-16, από τις ΗΠΑ, τον Καναδά και ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ (πχ Ολλανδία, Δανία).
Οι συνθήκες για μια επανάληψη της περσινής ουκρανικής επίθεσης δεν είναι ευνοϊκές. Τα περιοδικά ουκρανικά πλήγματα και εντός του ρωσικού εδάφους, με πυραύλους κρουζ, δρόνους και πυροβολικό προκαλούν ζημιές και απώλειες, δεν επηρεάζουν όμως τη σταθερότητα του ρωσικού μετώπου.
Η Ρωσία δείχνει τις προθέσεις της
Ο λόγος της πρόσφατης προώθησης των ρωσικών δυνάμεων στο μέτωπο βόρεια του Χαρκόβου, σύμφωνα με ρωσικές δηλώσεις, είναι η δημιουργία ζωνών ασφάλειας, οι οποίες θα δυσχέραιναν τις ουκρανικές δυνάμεις από του να βάλουν και εντός του ρωσικού εδάφους.
Δυτικοί αναλυτές όμως, μιλούν για αναμενόμενη σταδιακή ρωσική προώθηση με ενδεχόμενο στόχο την κατάληψη του Χαρκόβου, η οποία θα ήταν μείζον πλήγμα για την Ουκρανία, αν η επιχείρηση επιτύγχανε.
Σύμφωνα με Ρώσους αναλυτές, η δυνατότητα κατάρρευσης μερικών τομέων του ουκρανικού μετώπου και σημαντικών κερδών από τις ρωσικές δυνάμεις προς τη δυτική κατεύθυνση, αυξάνει διαρκώς.
Η έλλειψη κάποιων σημαντικών προωθήσεων ρωσικών δυνάμεων για το τελευταίο χρονικό διάστημα, δεν αποκλείει κατά τους Ρώσους, ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον.
Οι δυνατότητες αυτές μάλλον αυξάνουν, καθώς ο ρωσικός στρατός έχει αναπληρώσει σε μεγάλο βαθμό τις απώλειές του, αποκτά εμπειρία επί του πεδίου, οι προμήθειές του από το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα της χώρας αυξάνουν, ενώ οι απώλειες των Ουκρανών δύσκολα αναπληρώνονται, και η προμήθεια εξοπλισμού και πολεμοφοδίων προς αυτούς από τη Δύση παρουσιάζει καθυστερήσεις.
Ο Ζελένσκι, μάταια ζήτησε διευκρινίσεις από τον Τραμπ, σχετικά με τον άμεσο τερματισμό του πολέμου, στον οποίο προ ημερών αναφέρθηκε ο πρώην Αμερικανός πρόεδρος, και αναρωτήθηκε, αν τελικά η Ουκρανία θα μείνει μόνη.
Aπό την άλλη πλευρά, ο Πούτιν δεν παύει να διαβεβαιώνει πρόθυμος και για ειρηνευτικές συνομιλίες, υπό τον όρο ότι η Ουκρανία δεν θα γινόταν μέλος του ΝΑΤΟ και θα αποδεχόταν την απώλεια των εδαφών της, τα οποία τώρα κατέχει η Ρωσία και έχει εντάξει στη ρωσική ομοσπονδία. Αυτό δήλωσε (3/7) στη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, στην Αστάνα, όπου από κοινού με τον πρόεδρο Σι, επαναβεβαίωσαν τις φιλοδοξίες τους για ασφάλεια στην Ευρασία.
Σημείο καμπής
Αν και ένα καταστροφικό σενάριο για τον ουκρανικό στρατό δεν είναι προκαθορισμένο, είναι μάλλον δυνατό κατά τους Ρώσους αναλυτές, γεγονός το οποίο αναδεικνύει τους ρωσικούς στόχους για κάποια αποφασιστική επίθεση, τα αποτελέσματα της οποίας θα μπορούσαν να επισύρουν μια Νατοϊκή εμπλοκή.
Μια μείζονα πρόοδος των ρωσικών δυνάμεων προς το Χάρκοβο, ή τη Ζαπορίζια, ή την Οδησσό, η οποία ενδεχομένως θα αποσταθεροποιούσε το ουκρανικό κράτος, θα ήταν κρίσιμος καταλύτης για τις χώρες του ΝΑΤΟ προκειμένου να αποφασίσουν την επέμβασή τους, εκτιμούν οι Ρώσοι ειδικοί.
Η επέμβαση αυτή θα μπορούσε, π.χ. αρχικά να αφορά την αποστολή μονάδων διαβιβάσεων, μηχανικού και αντιαεροπορικών συστημάτων, όχι όμως στην πρόσω γραμμή.
Ευρωπαίοι ηγέτες δεν έχουν αποκλείσει την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων στην Ουκρανία.
Σε ένα περισσότερο ακραίο σενάριο, θα μπορούσε να γίνει αποστολή εθνικών δυτικών δυνάμεων στα σύνορα της Ουκρανίας με τη Λευκορωσία, προκειμένου να αποδεσμευθούν ουκρανικές δυνάμεις και να κινηθούν ανατολικότερα.
Αυτά και άλλα σενάρια σημαίνουν ουσιαστικά τη δυνατότητα μιας εμπλοκής δυνάμεων του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας. Η παραπέρα κλιμάκωση θα καθοριζόταν από τις απώλειες και τις επιτυχίες της κάθε πλευράς επί του πεδίου.
Αν και προς το παρόν αυτές οι δυνατότητες είναι υποθετικές, πρέπει να γίνουν αντιληπτές. Μέχρι πρόσφατα λίγοι πίστευαν, ότι οι ΗΠΑ θα επέτρεπαν πλήγματα εντός του ρωσικού εδάφους. Πριν τρία χρόνια λίγοι πίστευαν, ότι θα μπορούσε να γίνει Ρώσο-ουκρανικός πόλεμος.
Η προοπτική μιας ευρείας σύρραξης μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσίας πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη σε χρόνο ενεστώτα. Δεν είναι τυχαίο, ότι κατά την προσεχή σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Ουάσιγκτον τον Ιούλιο, είναι ενδεχόμενο να συζητηθεί χρονοδιάγραμμα εισδοχής της Ουκρανίας στη συμμαχία.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
