Αν υπάρχει κάτι που είναι βέβαιο για το μέλλον, αυτό είναι πως τίποτα δεν είναι δεδομένο. Μέσα, λοιπόν, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, το σχολείο καλείται να προετοιμάσει πολύ περισσότερο ανθρώπους που θα είναι σε θέση να δημιουργήσουν οι ίδιοι το μέλλον τους και να αντέχουν στις συχνές κοινωνικές ανακατατάξεις. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν αναθεωρήσουμε την οπτική μας απέναντι στον ουσιαστικό ρόλο του σχολείου. Είναι επιτακτική ανάγκη η εκπαίδευση του σήμερα, να αποκτήσει αυθεντικό χαρακτήρα, να είναι ξεκάθαρα συνδεδεμένη με τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι ξένο σώμα από αυτή. Όσο δεν επιτυγχάνεται αυτό, επιβεβαιώνεται ο Αλμπέρ Καμύ και η γνωστή του ρήση: Το σχολείο μας προετοιμάζει για την ζωή σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει. Αν το επιτρέψουμε αυτό, θα πρόκειται για μια ήττα. Για μια καθαρή ήττα.
Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε το σχολείο ως ανάγκη και όχι ως αναγκαιότητα. Ο δάσκαλος καλείται να είναι πολλά περισσότερο από έναν διεκπεραιωτή, που γεμίζει με πληροφορίες ένα δοχείο. Η εκπαίδευση απαιτείται να εστιάσει στην ανάπτυξη κρίσιμων δεξιοτήτων ζωής, όπως η συνεργασία, η επικοινωνία, η επίλυση προβλημάτων, η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η συναισθηματική επίγνωση, εργαλεία που δεν καλύπτουν τυπικά την επιβίωση του ανθρώπου, αλλά του δίνουν εκείνη την ολοκληρωμένη υπόσταση που χρειάζεται για να διατηρεί έναν ενεργό ρόλο σε όσα αφορούν την ζωή του και το μέλλον του.
Πανδημία, βία, γυναικοκτονίες, πόλεμος, αμφισβήτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επαναστάσεις για την ελευθερία και την ισότητα, επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτά είναι λίγα από τα πολλά τα οποία καλείται η νέα γενιά να διαχειριστεί αρχικά πνευματικά ώστε να μπορεί να χαράξει την επόμενη μέρα με περισσότερη αισιοδοξία κι ελπίδα. Ένα από τα πρώτα πράγματα λοιπόν πάνω στα οποία το σχολείο καλείται να επιμείνει, είναι η ανάπτυξη της συνειδητότητας των μαθητών. Πιο συγκεκριμένα, οδηγώντας τους από νωρίς στην αναζήτηση του «ποιος είμαι» και «ποιος θέλω τελικά να είμαι», μπορεί να εγγυηθεί σταδιακά την καλλιέργεια συνειδητοποιημένων πολιτών, ανθρώπων που γνωρίζουν και αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους.
