Άνθρωποι συνεχίζουν να πεθαίνουν στη Γάζα, ενώ η υπόθεση της κατάπαυσης του πυρός γίνεται όλο και πιο μακρινή. Οι εξελίξεις αυτές διχάζουν τους υποστηρικτές του Δημοκρατικού κόμματος στις ΗΠΑ, γεγονός το οποίο μπορεί να επηρεάσει την εκλογή Χάρις στο συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο.
Τελευταία ευκαιρία
Η Χαμάς απέρριψε τους όρους της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης των ισραηλινών ομήρων, που συζητήθηκαν στην Ντόχα την περασμένη εβδομάδα, κατηγορώντας τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου ότι θέτει νέα εμπόδια στον δρόμο των συνομιλιών.
Οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) έχουν εν τω μεταξύ εντείνει τις επιχειρήσεις στη νότια Λωρίδα της Γάζας, όπου καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα πολιομυελίτιδας την περασμένη εβδομάδα. Η κατάσταση επί του πεδίου και το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις αποτελούν αντικείμενο μεγάλης προσοχής από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, με τον υπουργό Εξωτερικών Antony Blinken, να πραγματοποιεί μια ακόμη διπλωματική περιοδεία στην περιοχή για να αναζητήσει διπλωματική λύση μετά από δέκα μήνες πολέμου.
Μια επίτευξη εκεχειρίας, κάπως απίθανο αποτέλεσμα, θα επέτρεπε στον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να γράψει μια θετική σελίδα στο τέλος της τετραετούς θητείας του στον Λευκό Οίκο, αλλά και στην αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις να κατευνάσει τη δυσαρέσκεια εντός του Δημοκρατικού Κόμματος στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών στο Σικάγο, (19-22 Αυγ.) στο οποίο το ζήτημα της Γάζας αντιπροσωπεύει ένα στοιχείο μεγάλου διχασμού και συζήτησης.
Αυτή είναι «ίσως η καλύτερη ευκαιρία, ίσως η τελευταία, να φέρουμε τους ομήρους πίσω στην πατρίδα τους, να επιτύχουμε κατάπαυση του πυρός και να βάλουμε όλους στον καλύτερο δρόμο προς διαρκή ειρήνη και ασφάλεια». Αυτά είναι τα λόγια που είπε ο Μπλίνκεν σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτσογκ.
Ένα νέο σχέδιο κατάπαυσης του πυρός που καταρτίστηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Κατάρ και την Αίγυπτο παρουσιάστηκε την Παρασκευή 16/8, μετά από δύο ημέρες έντονων συνομιλιών.
Οι μεσολαβητές έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους καθώς η Μέση Ανατολή προετοιμάζεται για μια πιθανή ιρανική επίθεση στο Ισραήλ, ως απάντηση στη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς στα τέλη Ιουλίου.
Απηχώντας τις δηλώσεις του Νετανιάχου, ο Χέρτσογκ κατηγόρησε επίσης τη Χαμάς για το γεγονός, ότι η συμφωνία δεν έχει ακόμη οριστικοποιηθεί, λέγοντας ότι «πρέπει να γίνει αντιληπτό, ότι όλα ξεκινούν από την άρνηση της Χαμάς να προχωρήσει».
Πολιομυελίτιδα
Εν τω μεταξύ, ο συναγερμός αυξάνεται για μια πιθανή επιδημία πολιομυελίτιδας στη Γάζα.
Στις 30 Ιουλίου, οι τοπικές υγειονομικές αρχές κήρυξαν τον παλαιστινιακό παράκτιο θύλακα «ζώνη κινδύνου επιδημίας πολιομυελίτιδας» μετά την ανίχνευση δειγμάτων του ιού στα λύματα, αυξάνοντας τους φόβους για αναζωπύρωση μιας ασθένειας, που εξαλείφθηκε από την περιοχή πριν από περισσότερα από 25 χρόνια.
Με εκατομμύρια εκτοπισμένους Παλαιστίνιους να ζουν σε άθλιες συνθήκες, χωρίς εγκαταστάσεις υγιεινής ή βασικές ιατρικές προμήθειες, η είδηση έρχεται αφού ο αριθμός των νεκρών - που παρέχεται από το τοπικό Υπουργείο Υγείας - από τον Οκτώβριο ξεπέρασε τους 40 χιλιάδες.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) προβλέπει, ότι δύο γύροι εμβολιασμού κατά της πολιομυελίτιδας θα ξεκινήσουν μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου σε όλη τη Λωρίδα της Γάζας και μαζί με τη UNICEF καλεί «όλα τα μέρη της σύγκρουσης να εφαρμόσουν ανθρωπιστικές παύσεις για επτά ημέρες, ώστε να επιτραπεί η διεξαγωγή των δύο εμβολιαστικών γύρων».
Το θέμα έχει επίσης γίνει αντικείμενο μιας σχετικής εκστρατείας στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για να ζητηθεί από το Ισραήλ να επιτρέψει την είσοδο εμβολίων στην περιοχή.
Ο ισραηλινός στρατός, εν τω μεταξύ, έχει κάνει γνωστό ότι αρκετές μονάδες επιχειρούν στο κέντρο της Ντέιρ ελ-Μπάλαχ, στα νότια της Λωρίδας, αναγκάζοντας πλέον τους Παλαιστίνιους να καταλαμβάνουν μόνο το 11% του παλαιστινιακού παράκτιου θύλακα.
Δυσκολία για τη Χάρις
Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, γράφει ο Jonathan Weisman στις στήλες των New York Times, είναι η μεγάλη εξαίρεση σε αυτό που η εκστρατεία Harris θέλει να πραγματοποιήσει ως συνέδριο ενότητας και συνοχής, ενόψει της εκλογικής αναμέτρησης με τον Donald Trump τον Νοέμβριο. «Ένα οδυνηρό ζήτημα διχάζει πικρά το δημοκρατικό κατεστημένο από την αριστερή πλευρά του: ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα», καταλήγει η εφημερίδα.
Την περασμένη εβδομάδα μια ομάδα φοιτητών διέκοψε μια ομιλία της Χάρις σε ένα υπόστεγο στο αεροδρόμιο του Ντιτρόιτ, φωνάζοντας συνθήματα όπως: «Κάμαλα, Κάμαλα δεν μπορείς να κρυφτείς. Δεν θα ψηφίσουμε υπέρ της γενοκτονίας».
Τα τελευταία χρόνια, ένα αυξανόμενο ποσοστό Αμερικανών, ιδιαίτερα νέων και Αραβοαμερικανών ψηφοφόρων, έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους στην παλαιστινιακή υπόθεση.
Σύμφωνα με τις έρευνες της Gallup, το 2023 – ακόμη και πριν από τις 7 Οκτωβρίου – ήταν μια κρίσιμη χρονιά, όταν η πλειοψηφία των οπαδών του Δημοκρατικού κόμματος άρχισε να υποστηρίζει τους Παλαιστίνιους και όχι τους Ισραηλινούς.
Αυτό το τμήμα του εκλογικού σώματος είναι δυσαρεστημένο με την υποστήριξη της κυβέρνησης Μπάιντεν προς το Ισραήλ και τη συνεχιζόμενη ροή στρατιωτικής βοήθειας, η οποία θα μπορούσε να ξεπεράσει τα 12 δισεκατομμύρια δολάρια κατά το τρέχον οικονομικό έτος.
Ο αμερικανικός Τύπος σημειώνει, ότι οι υπεύθυνοι της εκστρατείας της Χάρις και οι ηγέτες των Δημοκρατικών έχουν εντείνει τις επαφές τους με Αραβικής και Εβραϊκής καταγωγής ψηφοφόρους, καθώς μεγάλες διαμαρτυρίες εξακολουθούν να αναμένονται ακριβώς έξω από την περίμετρο ασφαλείας στο Σικάγο, κατά τη σύνοδο του Δημοκρατικού κόμματος για την εκλογή του υποψηφίου για τις προεδρικές εκλογές.
Εμπόδια στη διπλωματία
Η επίσκεψη του Μπλίνκεν στο Ισραήλ - η ένατη από την έναρξη της σύγκρουσης στη Γάζα - είναι μια ακόμη απόδειξη, του πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να επιτύχουν κατάπαυση του πυρός όχι μόνο για να μειώσουν τις μάχες στη Λωρίδα, αλλά και για να αποτρέψουν μια πιθανή σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ.
Ωστόσο, η κατεύθυνση την οποία ακολουθεί η Ουάσιγκτον παρουσιάζει πολλά εμπόδια τα οποία πρέπει να διαχειριστεί η διπλωματία της:
Κατά πρώτον, οι διασταυρούμενες κατηγορίες μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς και η συνεχής μείωση της προόδου που σημειώνεται στις διαπραγματεύσεις, φαίνεται να υποδηλώνουν ότι, επί του παρόντος, η απόσταση μεταξύ των μερών παραμένει δύσκολο να γεφυρωθεί.
Την κατάσταση αυτή περαιτέρω περιπλέκει, η προοδευτική επιδείνωση της διαπραγματευτικής επιρροής των ΗΠΑ, με την Ουάσιγκτον να θεωρείται, ότι αδρανοποιείται όλο και περισσότερο από τις ισραηλινές θέσεις.
Τέλος, το Ιράν, σε αυτό το στάδιο, δεν φαίνεται διατεθειμένο να αναβάλει για πολύ την απάντησή του για τον θάνατο των Χανίγια και Σουκρ στο τέλος του περασμένου μήνα.
Η Ισλαμική Δημοκρατία, στην πραγματικότητα, φαίνεται να περιμένει να αποτύχει η συνεχιζόμενη διαπραγματευτική διαδικασία για να δράσει, χωρίς να κατηγορηθεί ότι έχει εκτροχιάσει τις διαπραγματεύσεις, με την αντίδρασή της στο Τελ Αβίβ.
Εξακολουθεί να είναι ένα ερωτηματικό, ποια μορφή θα πάρει η απάντηση της Τεχεράνης (π.χ. πλήγματα με πυραύλους - επιθέσεις σε εβραϊκά κέντρα του εξωτερικού και πρεσβείες κ.ά.) και σε ποια έκταση θα εμπλακεί η ίδια, ή θα αναλάβει το βάρος η Χεζμπολάχ και άλλες ομάδες, όπως οι Χούθι και διάφορες πολιτοφυλακές σε Συρία και Ιράκ.
Η μεγάλη ρευστότητα στην περιοχή συνεχίζεται και ενισχύεται από την αμηχανία των ΗΠΑ και την μειωμένη βούλησή τους να παρέμβουν αποφασιστικά. Το χρονικό διάστημα μέχρι τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, μπορεί να αποβεί κρίσιμο για τη διαμόρφωση των ισορροπιών στη Μ. Ανατολή.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
