Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεμελιώθηκε στις αρχές της ισότητας, της Δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και διαπνέεται από το όραμα για την οικοδόμηση της Ευρώπης των ίσων ευκαιριών και ίσων δυνατοτήτων εξέλιξης και ευημερίας για όλους τους πολίτες της. Η εξασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μεταξύ των περιφερειών της Ευρώπης συνιστά κυρίαρχο στόχο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Τα τελευταία χρόνια η Ευρώπη και οι πολίτες της εκτίθενται σ' ένα περιβάλλον διαδοχικών και πρωτόγνωρων κρίσεων, όπως η πανδημία, η ενεργειακή κρίση, οι συνεχείς ανατιμήσεις των προϊόντων, που αποτελούν παράγοντες όξυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων και διατάραξης της συνοχής.
Η κλιματική αλλαγή, οι επιπτώσεις από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση και η νέα δημογραφική συνθήκη, αναδεικνύονται σε σύγχρονες ισχυρές προκλήσεις, που μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μόνο με τη στενή ευρωπαϊκή συνεργασία.
Προκειμένου να περιορίσουμε τον αντίκτυπο των νέων αυτών κρίσεων και προκλήσεων που αναφύονται το τελευταίο διάστημα είναι καίριας σημασίας η περαιτέρω θωράκιση του κοινωνικού Κράτους, με την ανάληψη θεσμικών πρωτοβουλιών για την πιο ουσιαστική εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο και την Επιτροπή το 2017 στη σύνοδο κορυφής του Γκέτεμποργκ.
Το κείμενο του πυλώνα αποτελεί φάρο έμπνευσης και κοινωνικής ενεργοποίησης για μια ισχυρή κοινωνική Ευρώπη, δίκαιη, συμπεριληπτική και με ίσες ευκαιρίες για όλους στον 21 αιώνα, στη βάση της κοινωνικής ανθεκτικότητας και της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων διαμορφώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο 20 αρχών, οι οποίες αντικατοπτρίζουν την ανάγκη η κοινωνική Ευρώπη να εδράζεται σε τρεις θεματικούς άξονες. Ίσες ευκαιρίες και πρόσβαση στην αγορά εργασίας για όλους, δίκαιες συνθήκες εργασίας, μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς στην υγεία, την κοινωνική προστασία και εν γένει σε όλε στις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής.
Η ανάγκη ενίσχυσης και εξειδίκευσης της εφαρμογής του ευρωπαϊκού κοινωνικού πυλώνα από την ΕΕ και τις εθνικές κυβερνήσεις, αναδεικνύεται περισσότερο επιτακτική παρά ποτέ. Σε αυτό το πλαίσιο, στη διάσκεψη υψηλού επιπέδου που διεξήχθη στις 15 και 16 Απριλίου στις Βρυξέλλες, υπεγράφη η διακήρυξη του La Hulpe, μια διοργανική διακήρυξη μεταξύ των τριών βασικότερων θεσμικών οργάνων της ΕΕ δηλαδή του Ευρωκοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, καθώς επίσης και των κοινωνικών εταίρων και της κοινωνίας των πολιτών, «για το μέλλον της κοινωνικής Ευρώπης».
Πρωταρχικός στόχος της διακήρυξης είναι να προετοιμάσει τη μελλοντική κοινωνική ατζέντα της περιόδου 2024-2029 και να επαναβεβαιώσει τον Ευρωπαϊκό Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων ως πυξίδα της κοινωνικής πολιτικής της ΕΕ. Η διακήρυξη τονίζει τη δέσμευση της ΕΕ και των κρατών – μελών στο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, το οποίο ερείδεται στην ανάπτυξη μιας παραγωγικής, ανταγωνιστικής και ελκυστικής σε επενδύσεις ευρωπαϊκής οικονομίας αφενός και τη δημιουργία συνθηκών για πλήρη απασχόληση, κοινωνική πρόοδο και επαρκή κοινωνική προστασία για όλους αφετέρου.
Υπογραμμίζεται η ανάγκη για περαιτέρω θωράκιση του κράτους πρόνοιας, με έμφαση στις ευάλωτες ομάδες και στόχο την ενίσχυση της ορατότητας τους και την προώθηση της κοινωνικής τους συμπερίληψης. Η διακήρυξη εστιάζει στην επιδίωξη μιας ισχυρής κοινωνικής Ευρώπης, με στόχο την οικονομική και κοινωνική ευημερία. Αυτό θα επιτευχθεί διασφαλίζοντας ίσες ευκαιρίες για όλους, ποιοτικές θέσεις αλλά και δίκαιες συνθήκες εργασίας, λαμβάνοντας στοχευμένα μέτρα για τη μείωση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων και προάγοντας μια δίκαιη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Περαιτέρω, υπογραμμίζεται η δημιουργία πλαισίου ανοδικής σύγκλησης για την απασχόληση, την κατάρτιση και τη μείωση της φτώχειας. Στην αιχμή των ψηφιακών και πράσινων μεταβάσεων, η διακήρυξη εστιάζει στη διατήρηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, την ισότητα των φύλων, την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών στην κατάρτιση και επανακατάρτιση για αναβάθμιση των επαγγελματικών δεξιοτήτων, την κοινωνική συμπερίληψη όλων των πολιτών της Ένωσης και την καθολική πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας και προσιτή υγειονομική περίθαλψη.
Αναφορικά με την αναπηρία, η διακήρυξη αναφέρει ότι, για τον σεβασμό και την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, όπως αποτυπώνονται στη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, θα πρέπει να ληφθούν περαιτέρω μέτρα για την οριζόντια διάχυση της διάστασης της αναπηρίας στο σύνολο των δημόσιων πολιτικών της ΕΕ. Επιπλέον, τονίζεται η ανάγκη ανάπτυξης μιας φιλόδοξης δεύτερης φάσης της ευρωπαϊκή στρατηγικής για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία.
Επιπρόσθετα, ο πυλώνας παρέχει ένα πλαίσιο για την υποστήριξη της υγιούς και ενεργού γήρανσης στη βάση των αρχών της διαγενεακής αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Με τη διακήρυξη LaHulpe, που αποτελεί ένα μέσο επιβεβαίωσης εκ νέου του ευρωπαϊκού κοινωνικού πυλώνα, συντελείται ένα ακόμη βήμα για την εδραίωση ενός κοινωνικού κράτους βασισμένου στον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Αποτελεί το εφαλτήριο για την οικοδόμηση προοδευτικών, ανθεκτικών και βιώσιμων μοντέλων κοινωνικής προστασίας, στη βάση της ισότητας, της αλληλεγγύης και της συμπερίληψης.
