Η Ρωσία έχει εισβάλει στην Ουκρανία εδώ και σχεδόν πέντε μήνες, αλλά «δεν έχει ξεκινήσει ακόμη τίποτα στα σοβαρά», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν, την περασμένη εβδομάδα, λίγες ημέρες αφότου τα στρατεύματά του κατέλαβαν το Λισιτσάνσκ, την τελευταία πόλη της ανατολικής επαρχίας Λουχάνσκ που βρίσκεται ακόμη υπό τον έλεγχο του Κιέβου.
Η κατάληψη της πόλης αποτέλεσε σημαντικό ορόσημο στην εκστρατεία του Πούτιν για την κατάληψη ολόκληρης της ουκρανικής περιοχής Ντονμπάς. Ήταν, επίσης, μια πολυπόθητη νίκη που αναπτέρωσε το ηθικό. Κι ενώ ορισμένες από τις δυνάμεις της Μόσχας ανταμείφθηκαν με ανάπαυση, άλλες διατάχθηκαν για την επόμενη επίθεση. Μια τριπλή επίθεση από τα βόρεια, ανατολικά και νοτιοανατολικά προς τις σημαντικές πόλεις του Ντονμπάς, το Σλοβιάνσκ, το Κραματόρσκ και το Μπαχμούτ.
Το Κρεμλίνο χρειάστηκε, σχεδόν, τρεις μήνες για να καταλάβει το 1/5 του εδάφους στην επαρχία του Λουχάνσκ, αφού στα μέσα Απριλίου επαναπροσδιόρισε τον πόλεμό του στα ανατολικά της χώρας. Η αποτυχία της να περικυκλώσει και να αιχμαλωτίσει τις ουκρανικές δυνάμεις - μέρος του αρχικού σχεδίου για να καταλάβει το Ντονμπάς - προκάλεσε καθυστερήσεις και αλλαγή στη ρωσική τακτική.
Εξαπέλυσαν έναν ανελέητο βομβαρδισμό, χρησιμοποιώντας έως και 50.000 βλήματα την ημέρα, κονιορτοποίησαν τις ουκρανικές θέσεις και τους ανάγκασαν να υποχωρήσουν. Το Κίεβο έχανε 100 έως 200 στρατιώτες την ημέρα, συμπεριλαμβανομένων μερικών από τους πιο ικανούς στρατιώτες του και το άλλοτε αδιαπέραστο ηθικό του έχει στραπατσαριστεί. Μετά την αποτυχημένη επίθεση της Ρωσίας στο Κίεβο και την προέλασή της μέσω του Λουχάνσκ, ο πόλεμος στην Ουκρανία εισέρχεται σε μια τρίτη φάση, όπου η αναπλήρωση των δυνάμεων κάθε πλευράς είναι ο κρίσιμος παράγοντας.
Η ανίκητη μηχανή πυροβολικού της Ρωσίας θα μπορούσε να συνεχίσει να προχωράει πόντο πόντο και τελικά να πετύχει πλήρη έλεγχο του Ντονμπάς - αυτή τη στιγμή ελέγχει περίπου τα 3/4. Σε εκείνο το σημείο, ο Πούτιν θα μπορούσε να κηρύξει τη νίκη και να ζητήσει ειρήνη με ευνοϊκούς -για τη Μόσχα- όρους, με τις δυτικές ηγεσίες υπό την πίεση της ενεργειακής κρίσης να πιέζουν το Κίεβο να συνάψει συμφωνία.«Το πιο ενδιαφέρον ερώτημα δεν είναι ποιος καταλαμβάνει 5 χιλιόμετρα γης ή ακόμη και πού, αλλά ποιες είναι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές για τις δύο δυνάμεις», δήλωσε ο Michael Kofman, διευθυντής ρωσικών μελετών στη στρατιωτική δεξαμενή σκέψης CNA, στο podcast «War on the Rocks». Υποστηρίζει ότι η έμφαση στα εδαφικά κέρδη στην ανατολική Ουκρανία επισκιάζει τη γενικότερη εικόνα. Επιπροσθέτως, η κλίμακα των απωλειών και η ικανότητα των δύο πλευρών να αναπληρώνουν δυνάμεις είναι πλέον κρίσιμη.
Η Ουκρανία απέκτησε τις τελευταίες εβδομάδες πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς από τις ΗΠΑ, που ενδεχομένως θα της επέτρεπαν να διακόψει τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού και να ακινητοποιήσει το πυροβολικό της. Ο τρόπος με τον οποίο το Κίεβο θα χρησιμοποιήσει τη νέα επιθετική ικανότητα τις επόμενες εβδομάδες θα μπορούσε να είναι καθοριστικός για την έκβαση της σύγκρουσης. Παρά τις αδυναμίες των χερσαίων επιχειρήσεών του, που φάνηκαν στην αποτυχημένη επίθεσή του στο Κίεβο νωρίτερα στον πόλεμο, ο ρωσικός οδοστρωτήρας εξακολουθεί να προχωράει αμείλικτα προς τα εμπρός.
Εάν το Σλοβιάνσκ, το Κραματόρσκ και το Μπαχμούτ βρεθούν εντός της εμβέλειας του ρωσικού πυροβολικού, θα μπορούσε να είναι αδύνατο να υπερασπιστούν τα εδάφη τους. Παρά την ασταθή πρόοδό της και τις δικές της βαριές απώλειες, η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την τεράστια υπεροχή του πυροβολικού της - Ουκρανοί αξιωματούχοι λένε ότι υπάρχουν 10 ρωσικά κανόνια για κάθε ένα ουκρανικό - για να επιφέρει ήττα στο Κίεβο σε έναν αργό πόλεμο φθοράς.
«Η Ρωσία θα μπορούσε ακόμη να εξαντλήσει τα αποθέματα πυρομαχικών της Ουκρανίας, το απόθεμα των εξειδικευμένων στρατευμάτων της και την υπομονή της διεθνούς κοινότητας για να ξαναβρεί σιγά σιγά μια πορεία προς την επίτευξη των στόχων της», έγραψαν δύο ερευνητές, ο Jack Watling και ο Nick Reynolds, σε μια έκθεση για το Βασιλικό Ινστιτούτο Ηνωμένων Υπηρεσιών με έδρα το Λονδίνο την περασμένη εβδομάδα. Εκτός από τη χρόνια έλλειψη πυρομαχικών πυροβολικού, επισήμαναν πολλαπλές άλλες ουκρανικές αδυναμίες, όπως η έλλειψη ειδικευμένου πεζικού και τεθωρακισμένων οχημάτων για τη διεξαγωγή επιθετικών επιχειρήσεων, η έλλειψη ασφαλούς ραδιοεξοπλισμού και η αδυναμία εντοπισμού και εξουδετέρωσης των ρωσικών δυνατοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου. Ο Νικολάι Πατρούσεφ, επικεφαλής της εθνικής ασφάλειας του Πούτιν, πήρε αρκετό θάρρος από τις πρόσφατες επιτυχίες στο πεδίο της μάχης για να αναβιώσει τους αρχικούς πολεμικούς στόχους του Κρεμλίνου για την απομάκρυνση της ηγεσίας της Ουκρανίας και την «αποναζιστικοποίηση του κράτους».
Ωστόσο, οι λεονταρισμοί κρύβουν τα στρατιωτικά τρωτά σημεία της ίδιας της Ρωσίας, καθώς δεν έχει αρκετό ανθρώπινο δυναμικό και σύγχρονη θωράκιση, λένε Ουκρανοί αξιωματούχοι και δυτικοί αναλυτές. Τα «βασικά μαθηματικά» ευνοούν το Κίεβο, λέει ο Kori Schake, διευθυντής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής στο American Enterprise Institute, αναφερόμενος στον αγώνα της Μόσχας να στρατολογήσει αρκετούς έμπειρους στρατιώτες για να αναπληρώσει τις δυνάμεις της. Εξοργίζοντας τους εθνικιστές στρατιωτικούς σχολιαστές στη Ρωσία, ο Πούτιν έχει μέχρι στιγμής αρνηθεί να κηρύξει γενική επιστράτευση όλων όσοι βρίσκονται σε μάχιμη ηλικία και έχουν υπηρετήσει στο παρελθόν στις ένοπλες δυνάμεις. Μια τέτοια κίνηση θα ήταν πιθανότατα εξαιρετικά αντιδημοφιλής και θα σήμαινε ότι η περιορισμένη «στρατιωτική επιχείρησή» του στην περιοχή του Ντονμπάς είχε αποτύχει. «Περίπου το 80% του στρατού του πολεμά ήδη στην Ουκρανία, εξαντλημένο και με πολύ μικρή πρόοδο», λέει ο Schake. «Αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν δεν σκοπεύει πραγματικά να προβεί σε πανεθνική κινητοποίηση ... αυτές οι συμβολικές επιτυχίες στο Λουχάνσκ δεν συνθέτουν μια ενισχυμένη στρατηγική θέση και ακόμη και αν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί μια πανεθνική κινητοποίηση, θα χρειάζονταν μήνες για να συγκεντρωθούν όλοι, μήνες για να εκπαιδευτούν. Η Ουκρανία έχει ένα παράθυρο ευκαιρίας περίπου τους επόμενους έξι μήνες για να κερδίσει αυτόν τον πόλεμο».
Η Μόσχα έχει χάσει 37.400 στρατιώτες στον πόλεμο μέχρι στιγμής, σύμφωνα με την Ουκρανία. Η βρετανική κυβέρνηση ανεβάζει τον αριθμό σε 25.000.
Όποιος κι αν είναι ο πραγματικός αριθμός, η Ρωσία αγωνίζεται να ανασυντάξει τις εξαντλημένες μονάδες της και πρέπει να προσφέρει μεγάλα χρηματικά κίνητρα για να πείσει τους πρώην στρατιώτες να υπογράψουν νέα συμβόλαια. Μεγάλο μέρος των μαχών στο Λουχάνσκ διεξήχθη από στρατιώτες που στρατολογήθηκαν ή πιέστηκαν στις υποστηριζόμενες από τη Ρωσία αυτονομιστικές περιοχές της Ουκρανίας. Η ρωσική θωράκιση - άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα - έχει υποβαθμιστεί τόσο πολύ, ώστε οι δυνάμεις της χρησιμοποιούν άρματα μάχης Τ-62, ένα μηχάνημα που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960, και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού από τη δεκαετία του 1950.
Ένας Ουκρανός αξιωματούχος λέει ότι τα ρωσικά στρατεύματα στα νότια της χώρας χρησιμοποιούν τα συστήματα αεράμυνας S-300, τα οποία κανονικά χρησιμοποιούνται για την κατάρριψη αεροσκαφών και πυραύλων, για να χτυπήσουν επίγειους στόχους, γεγονός που υποδηλώνει έλλειψη άλλων πυραύλων. «Εξακολουθούν να είναι επικίνδυνοι. Όταν σκεφτείτε αυτούς τους 25.000 νεκρούς, οποιοδήποτε άλλο σύστημα θα είχε απλώς εγκαταλείψει», λέει ο Μπεν Γουάλας, ο υπουργός Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου. «Ίσως καταλαμβάνουν μερικά άδεια χωριά. Και μετά μερικές φορές απωθούνται πίσω. Έτσι χάνουν πάρα πολύ εξοπλισμό και ανθρώπους».
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των «Financial Times», από στοιχεία του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου, στις 12 Ιουλίου, η Ρωσία είχε αυξήσει την έκταση των εδαφών που είχε υπό τον έλεγχό της μόνο κατά περίπου 5% σε σύγκριση με την 1η Μαΐου. «Σε γενικές γραμμές φαίνεται ότι οι ρωσικές δυνάμεις σημειώνουν σταδιακή πρόοδο», λέει ο Kofman. «Αλλά πολύ αμφιβάλλω ότι έχουν τη δυνατότητα να καταλάβουν το Σλοβγιάνσκ και το Κραματόρσκ. Αυτές είναι βαριά οχυρωμένες περιοχές και με αυτό το ρυθμό οι ρωσικές δυνάμεις μπορεί να εξαντληθούν πριν καταφέρουν να πραγματοποιήσουν επιτυχημένες επιθέσεις εκεί».
Ένας ανώτερος Βρετανός αξιωματούχος εκτίμησε ότι στα τέλη Ιουνίου και οι δύο πλευρές «κόντευαν να εξαντληθούν». Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες η άφιξη των δυτικών όπλων μεγαλύτερου βεληνεκούς άρχισε να κάνει μεγάλη διαφορά στις ουκρανικές επιχειρήσεις, βοηθώντας πρώτα το Κίεβο να ανακτήσει το Φιδονήσι και τώρα χτυπώντας αποθήκες πυρομαχικών, βαθιά πίσω από τις ρωσικές γραμμές. Ο Λόρενς Φρίντμαν, ομότιμος καθηγητής πολεμικών σπουδών στο King's College του Λονδίνου, λέει ότι ο πόλεμος έχει εισέλθει σε μια μεταβατική φάση όπου οι Ρώσοι επιδιώκουν να προελάσουν, αλλά μπορεί επίσης να χρειαστεί να υπερασπιστούν θέσεις, ενώ η Ουκρανία ετοιμάζεται να ξεκινήσει αντεπιθετικές επιχειρήσεις. Η βασική διαφορά ήταν η άφιξη στα τέλη Ιουνίου των πυραυλικών συστημάτων από τις ΗΠΑ -πολλαπλών εκτοξεύσεων-, γνωστών ως Himars, τα οποία έχουν βεληνεκές μεταξύ 70 και 80 χιλιομέτρων και πυρομαχικά καθοδηγούμενα με GPS για χειρουργική ακρίβεια.
Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, ο ουκρανικός στρατός χρησιμοποίησε τα Himars για να πλήξει πολλές ρωσικές αποθήκες πυρομαχικών, αποθήκες καυσίμων, κέντρα διοίκησης, ακόμη και στρατώνες στρατιωτών, λέει ο Πέτρο Πιατάκοφ, πρώην αναπληρωτής επικεφαλής των πυραυλικών δυνάμεων και του πυροβολικού της Ουκρανίας.
«Το σύστημα ανεφοδιασμού που έχει διακοπεί μειώνει σημαντικά τη δύναμη πυρός της Ρωσίας», αναφέρει ο Πιατάκοφ. «Έχει μετατρέψει το υπάρχον πυροβολικό του εχθρού σε παλιοσίδερα χωρίς πυρομαχικά. Αυτό οδήγησε σε σημαντική μείωση του μαχητικού δυναμικού των ρωσικών στρατευμάτων και έδωσε ευκαιρίες στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις να αποκρούσουν αποτελεσματικότερα την επίθεση του εχθρού», προσθέτει.
Σε μία από τις τακτικές ομιλίες του προς το έθνος την περασμένη εβδομάδα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy επισήμανε ότι «οι απώλειες των κατακτητών θα αυξάνονται κάθε εβδομάδα, όπως και η δυσκολία ανεφοδιασμού τους». Η Ουκρανία έχει παραλάβει μέχρι στιγμής οκτώ Himars από τις ΗΠΑ και της έχουν υποσχεθεί άλλα τέσσερα από την Ουάσινγκτον και άλλα τέσσερα από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αλλά θα χρειαστεί δεκάδες για να κάνει αποφασιστική διαφορά στον πόλεμο. Και οι ρωσικές δυνάμεις πιθανόν να προσαρμόσουν τις τακτικές και την υλικοτεχνική τους υποδομή υπό το πρίσμα της νέας ουκρανικής απειλής.
Η ανάπτυξη έρχεται καθώς το Κίεβο προσπαθεί να αυξήσει την πίεση στις ρωσικές δυνάμεις στο νότιο τμήμα της χώρας, όπου ανακαταλαμβάνει εχθρικά ελεγχόμενα εδάφη γύρω από την πόλη Χερσώνα. Η Χερσώνα είναι αναμφισβήτητα στρατηγικά πιο σημαντική από τις πόλεις της περιοχής Ντονμπάς, μεγάλο μέρος της οποίας είναι ένα ερείπιο χάρη στην τακτική της καμένης γης της Ρωσίας. Η περιοχή της Χερσώνας ελέγχει, επίσης, την παροχή νερού στην κατεχόμενη Κριμαία. «Είναι ένα σημαντικό τεστ για την ικανότητα της Ουκρανίας να ανακαταλάβει κατεχόμενα εδάφη σε έναν παρατεταμένο πόλεμο», λέει ο Kofman. «Αν αποτύχει, θα υποδηλώνει ότι υπάρχει περιορισμένη ελπίδα το Κίεβο να ωθήσει τις ρωσικές δυνάμεις πίσω στις γραμμές τους πριν από την 24η Φεβρουαρίου».
Η αναπόδεικτη ικανότητα της Ουκρανίας να οργανώνει αντεπιθέσεις μεγάλης κλίμακας είναι η μεγαλύτερη πρόκληση, σύμφωνα με τον Freedman. Έχει χάσει μερικούς από τους καλύτερα εκπαιδευμένους άνδρες της στις μάχες στο Ντονμπάς και εξαρτάται όλο και περισσότερο από τις εθελοντικές δυνάμεις εδαφικής άμυνας. Η δυτική εκπαίδευση του ουκρανικού πεζικού είναι πιθανώς εξίσου σημαντική με την προμήθεια όπλων. Ένα βρετανικό πρόγραμμα για την παροχή υπερεντατικής βασικής εκπαίδευσης σε 10.000 Ουκρανούς στρατιώτες κάθε τρεις μήνες ξεκίνησε την περασμένη εβδομάδα. Έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει το Κίεβο να οικοδομήσει μια δεύτερη δύναμη υποστήριξης για μια αντεπίθεση αργότερα μέσα στο έτος ή το 2023, λέει ο Βρετανός αξιωματούχος. Ακόμη και χωρίς μια επιτυχημένη αντεπίθεση, η Ουκρανία μπορεί να υποβαθμίζει σταθερά τον ρωσικό στρατό.
Οι ΗΠΑ έχουν εκταμιεύσει 4 δισ. δολάρια σε οικονομική βοήθεια προς το Κίεβο και αναμένουν να διανείμουν άλλα 6,2 δισ. δολάρια μέχρι τον Σεπτέμβριο. Η Ε.Ε. έχει συγκεντρώσει μόνο 1 δισ. ευρώ από τα 9 δισ. ευρώ που υποσχέθηκε τον Απρίλιο, εν μέσω διαφωνιών σχετικά με το αν θα πρέπει να παράσχει επιχορηγήσεις ή δάνεια.
Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι ο Πούτιν υπολογίζει στον οικονομικό πόνο από τον πληθωρισμό και την έλλειψη φυσικού αερίου για να αναγκάσει τις χώρες της Ευρώπης να πιέσουν το Κίεβο να τερματίσει τον πόλεμο με ευνοϊκούς όρους για τη Μόσχα. Ο Ρώσος ηγέτης μπορεί να υποτιμήσει την αποφασιστικότητα της Δύσης, όπως ακριβώς υπέθεσε επίσης ότι η Δύση δεν θα συσπειρωθούν για την υποστήριξη της Ουκρανίας μετά την εισβολή του Φεβρουαρίου, λέει ο Schake. «Προς μεγάλη τους τιμή, οι λαοί όλων των χωρών που έχουν συνταχθεί στο πλευρό της Ουκρανίας είναι πραγματικά πρόθυμοι να σηκώσουν κάποιο βάρος για την ουκρανική κυριαρχία, προσθέτει, «και αυτό είναι σπουδαίο πράγμα. Αλλά θα είναι δύσκολη δουλειά να τη διατηρήσουμε».
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
