Ο Αϊμάν αλ-Ζαουάχρι διαδέχτηκε τον Οσάμα μπιν Λάντεν στην ηγεσία της αλ Κάιντα έπειτα από χρόνια κατά τα οποία υπήρξε ο βασικός υπεύθυνος της χάραξης στρατηγικής της οργάνωσης, αλλά η έλλειψη χαρίσματος και ο ανταγωνισμός από αντίπαλους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους μείωναν την ικανότητά του να εμπνέει μεγάλης κλίμακας επιθέσεις εναντίον δυτικών στόχων.
Ο 71χρονος Ζαουάχρι σκοτώθηκε από επίθεση αμερικανικού drone, όπως ανακοίνωσε χθες το απόγευμα σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν.
Αμερικανοί αξιωματούχοι είπαν ότι η επίθεση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ.
Κατά τα χρόνια που ακολούθησαν τον θάνατο του μπιν Λάντεν το 2011, αμερικανικά αεροπορικά πλήγματα σκότωσαν υπαρχηγούς του Ζαουάχρι αποδυναμώνοντας την ικανότητα του βετεράνου αιγύπτιου μαχητή να συντονίζει την διεθνή δράση της οργάνωσης.
Παρακολουθούσε την αλ Κάιντα να παραμερίζεται ουσιαστικά από τις επαναστάσεις του 2011 στον αραβικό κόσμο, τις οποίες πραγματοποιούσαν κυρίως μεσοαστοί ακτιβιστές και διανοούμενοι που αντιτίθεντο στην πολυετή αυταρχική διακυβέρνηση στη χώρα τους.
Παρότι είχε τη φήμη του άκαμπτου και επιθετικού, ο Ζαουάχρι κατάφερε να κινητοποιήσει διεθνείς ένοπλες οργανώσεις, που έφθασαν να πραγματοποιήσουν μαζικές εξεγέρσεις, κάποιες από αυτές έχοντας τις ρίζες τους στις ταραχές που προήλθαν από την Αραβική Άνοιξη.
Η βία αποσταθεροποίησε μια σειρά χωρών στην Ασία, την Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Αλλά οι ημέρες της αλ Κάιντα ως ένα δίκτυο με κεντρική διεύθυνση και ιεραρχία που επιτέθηκε στις ΗΠΑ στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 ήταν παρελθόν.
Αντιθέτως, η ένοπλη δράση της ομάδας επέστρεψε στις ρίζες της, σε συγκρούσεις τοπικού επιπέδου, υποκινούμενες από έναν συνδυασμό τοπικών εντάσεων και διεθνικών τζιχαντιστικών δικτύων που χρησιμοποιούσαν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η ένοπλη ισλαμιστική δράση του Ζαουάχρι ανατρέχει σε δεκαετίες.
Η πρώτη φορά που η διεθνής κοινότητα άκουσε το όνομά του είναι όταν στάθηκε μέσα σε έναν κλωβό, σε αίθουσα δικαστηρίου, μετά την δολοφονία του Αιγύπτιου προέδρου Ανουάρ αλ-Σαντάτ το 1981.
«Εχουμε θυσιαστεί και είμαστε έτοιμοι για περισσότερες θυσίες μέχρι την νίκη του ισλάμ», φώναξε ο Ζαουάχρι, ο οποίος φορούσε μια λευκή κελεμπία, καθώς οι συγκατηγορούμενοί του, εξοργισμένοι από την ειρηνευτική συμφωνία που είχε υπογράψει ο Σαντάτ με το Ισραήλ, φώναζαν συνθήματα.
Ο Ζαουάχρι εξέτισε τριετή ποινή φυλάκισης για παράνομη κατοχή όπλων, αλλά απαλλάχτηκε από τις βασικές κατηγορίες.
Με σπουδές χειρουργού -ένα από τα παρατσούκλια του ήταν 'Ο Γιατρός'- ο Ζαουάχρι πήγε στο Πακιστάν όταν αποφυλακίστηκε, όπου εργάστηκε στην Ερυθρά Ημισέληνο θεραπεύοντας ισλαμιστές μουτζαχεντίν, που είχαν τραυματιστεί την περίοδο που οι αφγανικές πολεμούσαν τις σοβιετικές δυνάμεις.
Στη διάρκεια εκείνης της περιόδου γνωρίστηκε με τον μπιν Λάντεν, έναν πλούσιο Σαουδάραβα ο οποίος είχε ενταχθεί στην αφγανική αντίσταση.
Αναλαμβάνοντας την ηγεσία της ισλαμικής τζιχάντ στην Αίγυπτο το 1993, ο Ζαουάχρι έγινε ηγετική φυσιογνωμία της εκστρατείας στα μέσα της περιόδου του 1990 για την ανατροπή της κυβέρνησης και την εγκαθίδρυση ενός αμιγώς ισλαμικού κράτους.
Περισσότεροι από 1.200 Αιγύπτιοι σκοτώθηκαν.
Οι αιγυπτιακές αρχές ξεκίνησαν εκστρατεία καταστολής της ισλαμικής τζιχάντ μετά την απόπειρα δολοφονίας του προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ τον Ιούνιο του 1995 στην Αντίς Αμπέμπα.
Ο γκριζαρισμένος πια Ζαουάχρι με το λευκό τουρμπάνι απάντησε διατάσσοντας επίθεση το 1995 με στόχο της πρεσβεία της Αιγύπτου στο Ισλαμαμπάντ.
Δύο αυτοκίνητα φορτωμένα με εκρηκτικά έπεσαν πάνω στις πύλες του συγκροτήματος σκοτώνοντας 16 ανθρώπους.
Το 1999, αιγυπτιακό στρατοδικείο καταδίκασε τον Ζαουάχρι ερήμην σε θάνατο.
Μέχρι τότε ζούσε τη σπαρτιάτικη ζωή ενός ενόπλου έχοντας βοηθήσει τον μπιν Λάντεν να συγκροτήσει την αλ Κάιντα.
Ένα βίντεο που προβλήθηκε από το Αλ Τζαζίρα το 2003 δείχνει τους δύο άνδρες να περπατούν σε μια βουνοπλαγιά, μια εικόνα η οποία, όπως ήλπιζαν δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών, θα μαρτυρούσε που βρίσκεται το κρησφύγετό τους.
Απειλές για παγκόσμιο Τζιχάντ
Επί χρόνια ο Ζαουάχρι θεωρούνταν ότι κρυβόταν κατά μήκος του συνόρου ανάμεσα στο Πακιστάν και το Αφγανιστάν.
Φέτος αμερικανοί αξιωματούχοι ανακάλυψαν ότι η οικογένεια του Ζαουάχρι--η σύζυγος, η κόρη του και τα παιδιά της-είχαν εγκατασταθεί σε ένα κρησφύγετο στην Καμπούλ και στη συνέχεια εντόπισαν και τον ίδιο τον Ζαουάχρι στην ίδια τοποθεσία, όπως αποκάλυψε ένας υψηλόβαθμος αμερικανός αξιωματούχος.
Σκοτώθηκε από την επίθεση drone όταν βγήκε στο μπαλκόνι αυτού του σπιτιού το πρωί της Κυριακής, είπε η ίδια πηγή. Δεν υπήρξε άλλος τραυματισμός.
Ο Ζαουάχρι ανέλαβε την ηγεσία της αλ Κάιντα το 2011 αφότου αμερικανοί πεζοναύτες σκότωσαν τον μπιν Λάντεν στην κρυψώνα του στο Πακιστάν.
'Εκτοτε δεν σταμάτησε να καλεί σε παγκόσμια τζιχάντ έχοντας πάντα στο πλευρό του ένα καλάσνικοφ στα μηνύματά του μέσω βίντεο.
Στη μνήμη του μπιν Λάντεν ο Ζαουάχρι υποσχέθηκε να συνεχίσει τις επιθέσεις εναντίον της Δύσης μνημονεύοντας την απειλή που είχε εκστομίσει ο μπιν Λάντεν ότι "δεν θα ονειρευτείτε ασφάλεια μέχρι να την ζήσουμε ως πραγματικότητα και μέχρι να εγκαταλείψετε τα εδάφη των μουσουλμάνων".
Όπως προέκυψε, η εμφάνιση του ακόμη πιο σκληροπυρηνικού Ισλαμικού Κράτους την περίοδο 2014-2019 στο Ιράκ και τη Συρία συγκέντρωσε το ίδιο, αν όχι μεγαλύτερο, ενδιαφέρον των δυτικών αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών.
Ο Ζαουάχρι συχνά επιχειρούσε να εμπνεύσει το πάθος στους μουσουλμάνους σχολιάζοντας διαδικτυακά ευαίσθητα θέματα όπως η αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή ή οι ενέργειες του Ισραήλ εις βάρος των Παλαιστινίων, αλλά ο λόγος του θεωρούνταν ότι στερείτο την απήχηση που είχε εκείνος του μπιν Λάντεν.
Σε πρακτικό επίπεδο ο Ζαουάχρι θεωρείται ότι εμπλέκετο σε ορισμένες από τις μεγαλύτερης κλίμακας επιχειρήσεις της αλ Κάιντα έχοντας συνδράμει στην διοργάνωση των επιθέσεων του 2001 όταν τρομοκράτες αεροπειρατές της αλ Κάιντα χρησιμοποιήθηκαν για να σκοτώσουν περίπου 3.000 ανθρώπους στις ΗΠΑ.
Εις βάρος του διατυπώθηκαν κατηγορίες για τον ρόλο που φέρεται ότι είχε στις επιθέσεις το 1998 εναντίον των πρεσβειών των ΗΠΑ στην Κένυα και την Τανζανία. Το FBI τον είχε επικηρύξει με 25 εκατομμύρια δολάρια και βρισκόταν στον κατάλογό του με τους πλέον καταζητούμενους.
Επιφανής οικογένεια
Ο Ζαουάχρι δεν αναδύθηκε από τις φτωχογειτονιές του Καΐρου, όπως άλλοι που έλκονταν από ένοπλες ομάδες οι οποίες πρέσβευαν έναν ιερό σκοπό.
Γεννημένος το 1951 σε μια επιφανή οικογένεια του Καΐρου, ήταν εγγονός του μεγάλου ιμάμη του Αλ Άζχαρ, του ανώτατου πνευματικού κέντρου του σουνιτικού ισλάμ.
Μεγάλωσε στο καταπράσινο προάστιο Μααντί του Καΐρου και ήταν γιος καθηγητή Φαρμακολογίας.
Ασπάστηκε τον ισλαμικό φονταμενταλισμό σε ηλικία 15 ετών και εμπνεύστηκε από τις επαναστατικές ιδέες του αιγύπτιου συγγραφέα Σαΐντ Κουτμπ, ενός ισλαμιστή που εκτελέστηκε το 1966 με την κατηγορία ότι προσπάθησε να ανατρέψει το καθεστώς.
Συμφοιτητές του Ζαουάχρι στην Ιατρική Σχολή του πανεπιστημίου του Καΐρου τα χρόνια του 1970 τον περιγράφουν ως έναν νεαρό γεμάτο ζωή που πήγαινε στον κινηματογράφο, άκουγε μουσική και αστειευόταν με φίλους.
″Όταν βγήκε από τη φυλακή ήταν ένα εντελώς διαφορετικός άνθρωπος”, είπε ένας γιατρός που σπούδασε με τον Ζαουάχρι και αρνήθηκε να κατονομαστεί.
Από τον κλωβό της αίθουσας του δικαστηρίου μετά τη δολοφονία του Σαντάτ στη διάρκεια στρατιωτικής παρέλασης, ο Ζαουάχρι μίλησε στον διεθνή Τύπο, λέγοντας ότι οι μαχητές υφίσταντο φρικτά βασανιστήρια μέσα στις φυλακές, ανάμεσά τους μαστιγώματα και επιθέσεις από άγρια σκυλιά.
″Συνέλαβαν τις συζύγους, τις μητέρες, τους πατέρες, τις αδερφές και τους γιους στη διάρκεια της δίκης για να ασκήσουν ψυχολογική πίεση σε αυτούς τους αθώους κρατούμενους”, είχε πει.
Συγκρατούμενοι του εκτιμούν πως αυτές οι συνθήκες ριζοσπαστικοποίησαν περαιτέρω τον Ζαουάχρι και τον οδήγησαν στο μονοπάτι της επιδίωξης του παγκόσμιου τζιχάντ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕΔιαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
