«Τι λέτε κύριε, η τσάντα μου κάνει 2.000 ευρώ!». Αυτήν την απάντηση έλαβα παραμονή Χριστουγέννων σε ένα καφέ της επαρχίας, όταν ζήτησα ευγενικά από μία κυρία να μην ακουμπήσει την τσάντα της πάνω στο κασκόλ μου για λόγους υγιεινής. Σιώπησα. Δεν ήξερα σε τι να απαντήσω πρώτα. Στην έλλειψη παιδείας ή στην έλλειψη ευγένειας. Αυτή η σιωπή μου δεν ήταν αρκετή για εκείνη, καθώς συνέχισε λέγοντας στις φίλες της δυνατά: ᾽᾽για την ακρίβεια κάνει 2.200 ευρώ!᾽᾽. Η κυρία είχε προφανώς κάθε δικαίωμα να αγοράσει την ακριβότερη τσάντα του κόσμου, αυτό όμως δεν της επιτρέπει να συμπεριφέρεται με τον φτηνότερο τρόπο, ο οποίος σίγουρα δεν αρμόζει σε μία κυρία.
Δεν θύμωσα, αλλά στεναχωρήθηκα. Στεναχωρήθηκα, γιατί συνειδητοποίησα ότι ακόμα υπάρχουν πολλοί συμπολίτες μας που δεν κατάλαβαν τίποτα από τα διδάγματα της τελευταίας δεκαετίας. Στεναχωρήθηκα, γιατί αυτοί οι άνθρωποι μεταλαμπαδεύουν την χειρότερη νοοτροπία στα παιδιά τους. Στεναχωρήθηκα, γιατί η παρακμή παραμένει υπαρκτή απειλή για την Ελλάδα. Η δεκαετής οικονομική κρίση ήταν απλά ένα σύμπτωμα της γενικότερης κοινωνικής και πολιτισμικής παρακμής που προϋπήρχε τα τελευταία χρόνια. Άραγε, ήταν όντως αυτό το τελικό στάδιο της παρακμής ή απλά μία παρένθεση; Φοβάμαι ότι η χώρα μας βρίσκεται ακόμα σε ένα καθοδικό σπιράλ από το οποίο δύσκολα θα ξεφύγει εάν δεν γίνουν οι απαραίτητες υπερβάσεις, με πρώτες τις ατομικές υπερβάσεις. Δεν αρκεί το θετικό οικονομικό κλίμα ή η θετική κατεύθυνση μίας κυβερνητικής πολιτικής. Για να επιτύχει η Ελλάδα, χρειάζεται να επιτύχουμε όλοι οι Έλληνες, ατομικά και συλλογικά.
Πότε θα γίνει αυτό; Όταν καταλάβουμε ότι οι προσωπικές αποφάσεις διαμορφώνουν το κοινό μας μέλλον. Πώς θα γίνει αυτό; Εγκαταλείποντας οριστικά την ανατολίτικη νοοτροπία και τη βαλκανική αισθητική. Πραγματοποιώντας μικρές, καθημερινές, ατομικές υπερβάσεις, όπως η αγάπη για την υψηλή και όχι απαραίτητα την ακριβή ποιότητα ζωής, η προτίμηση στο καλό, όχι στο επιτηδευμένο γούστο. Αλλά και υπερβάσεις μεγαλύτερες από την ίδια μας τη ζωή. Ζώντας με σκοπό να αφήσουμε το δικό μας αποτύπωμα στις μελλοντικές γενιές. Μικρές και μεγάλες ατομικές υπερβάσεις. Από την ατομική συμμόρφωση στο νόμο απαγόρευσης του καπνίσματος, μέχρι την δημιουργία αξίας σε κάθε πράξη μας.
Υπέρβαση ή Παρακμή. Τα διλήμματα είναι πάντα δύσκολα, αλλιώς δεν θα ήταν διλήμματα... Η επιλογή της τελείας αντί ερωτηματικού, ουσιαστικά ακυρώνει το οποιοδήποτε δίλημμα υποδηλώνοντας μία αποφασιστική επιλογή. Για κάποιους από εμάς, η επιλογή είναι προφανής, ενώ για κάποιους άλλους δεν υφίσταται καν το πρόβλημα. Γεφυρώνεται αυτό το χάσμα; Ανάλογες κοινωνικές παθογένειες θεραπεύονται μόνο μέσα από την παιδεία και την εκπαίδευση. Για αυτό τον λόγο, οφείλουμε όλοι όσοι έχουμε επαφή με νέους ανθρώπους να κατανοήσουμε ότι συνδιαμορφώνουμε τους γονείς του μέλλοντος. Αναρωτιέμαι, πόσους δασκάλους θα αγκάλιαζε κάποιος σήμερα, αν τους συναντούσε μετά από χρόνια τυχαία στο δρόμο;
Η υπέρβαση ξεκινάει με ανάβαση και αυτή η ανηφόρα είναι δύσκολη. Ας θυμόμαστε ότι όσο πιο δύσκολη η ανηφόρα, τόσο πιο απότομη η κατηφόρα.
Καλή χρονιά σε όλους με Υγεία και Φώτιση!
Ο κ. Κάρολος Παπαδάς είναι επίκουρος καθηγητής Μάρκετινγκ στο Πανεπιστήμιο του York του Ηνωμένου Βασιλείου.
