Η ρωσική επίθεση στα βόρεια του Χαρκόβου αποκτά δυναμική, η οποία θέτει σε συναγερμό το Κίεβο και τους Δυτικούς συμμάχους. Οι Ουκρανοί εκτιμούν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις σταθεροποίησης προς το παρόν και ίσως είναι η απαρχή μιας εξέλιξης χωρίς επιστροφή.
Ασταθές μέτωπο
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν να προωθούνται στο βόρειο μέτωπο της περιοχής του Χαρκόβου και διατυπώνονται φόβοι για δημιουργία νέων μετώπων στα B.A. τις επόμενες ημέρες. Ουκρανοί, ειδικοί σε θέματα άμυνας, διατυπώνουν την άποψη, ότι η κατάσταση είναι κρίσιμη και δεν δείχνει σημεία σταθεροποίησης, καθώς οι ουκρανικές δυνάμεις υποχώρησαν από αρκετά χωριά στα σύνορα, βόρεια του Χαρκόβου υπό τη ρωσική πίεση.
Αντίθετα, σύμφωνα με τον επικεφαλής των ουκρανικών υπηρεσιών πληροφοριών, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν σταθεροποιήσει τη γραμμή του μετώπου, ενώ ο επικεφαλής της αστυνομίας στην πόλη Vovchansk –5 χλμ από τα σύνορα– δήλωσε στα MME, ότι οι μάχες είναι σκληρές και οι Ρώσοι δημιουργούν προγεφυρώματα μέσα στην πόλη, ενώ χιλιάδες κάτοικοι την εγκαταλείπουν. Η κατάληψη αυτής της πόλης θα σήμαινε την πτώση της πρώτης γραμμής άμυνας των Ουκρανών. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ρευστή, όπως φανερώνουν οι αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες διαφόρων αξιωματούχων.
Η εκτίμηση είναι, ότι η Ρωσία θα ανοίξει και άλλο μέτωπο στην περιοχή Sumy (B.Α.), πρωτοβουλία η οποία ενδεχομένως θα ολοκληρωθεί μέχρι τις 20 Μαΐου, οπότε θα υπάρξει ανάγκη εκ νέου συντονισμού των ρωσικών δυνάμεων. Σύμφωνα με Ουκρανούς αναλυτές, ο άμεσος στόχος των Ρώσων είναι η δημιουργία ζώνης ασφαλείας στο βόρειο μέτωπο, η οποία θα εμποδίζει τα ουκρανικά στρατεύματα να πλησιάσουν τα σύνορα. Παράλληλα, μια τέτοια ζώνη θα επέτρεπε στους Ρώσους να μεταφέρουν πυροβολαρχίες με βεληνεκές μέχρι το Χάρκοβο. Οι Ουκρανοί εκτιμούν ότι οι Ρώσοι αποβλέπουν σε μια επανάληψη του τύπου της μάχης στη Μαριούπολη, όπου λόγω της σφοδρότητας των πληγμάτων το ανατολικό μέρος της πόλης σχεδόν κατεδαφίστηκε.
Ενδεικτική της σοβαρότητας της κατάστασης είναι η ακύρωση εκ μέρους του πρόεδρου Ζελένσκι σημαντικών διεθνών επισκέψεών του, όπως το επίσημο ταξίδι του στην Ισπανία.
Καθυστέρηση στη βοήθεια και την οχύρωση
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Μπλίνκεν ανακοίνωσε την προηγούμενη Τέταρτη από το Κίεβο, μια επιπλέον άμεση βοήθεια $2 δισ. για προμήθεια όπλων και επενδύσεις στη βιομηχανική υποδομή. Το ποσό αυτό, κρίνοντας από άλλα ποσά, είναι μάλλον ανεπαρκές, για τους σκοπούς τους οποίους διατίθεται, και έρχεται ένα μήνα περίπου μετά το ποσό βοήθειας των $61 δισ. το οποίο το Κογκρέσο ενέκρινε, μετά από 6 μήνες παλινωδιών.
Την ημέρα της ανακοίνωσης Μπλίνκεν, η Μαρία Ζαχάροβα του ρωσικού υπουργείου εξωτερικών, καταδίκασε εκ νέου το Κίεβο και τις Δυτικές δυνάμεις, οι οποίες το υποστηρίζουν, για την προ ημερών επίθεση στο Belgorod με πυραύλους από την Ουκρανία, η οποία προκάλεσε θύματα μεταξύ των αμάχων.
Η Ουκρανία δεν σχολίασε το γεγονός, αν και είναι γνωστό ότι με μεγάλη δυσκολία έχει συμφωνήσει με τη Δύση για τη μη χρήση πυραύλων με στόχους στο εσωτερικό της Ρωσίας, και δεν παύει να ζητά τον συστηματικό εξοπλισμό της με τέτοια συστήματα μεγάλου βεληνεκούς. Έχει ασκηθεί κριτική στην Ουκρανία για πολύ αργή ενίσχυση των αμυντικών γραμμών της με τα απαραίτητα οχυρωματικά έργα, ειδικά σε περιοχές μεγάλης σημασίας όπως το Χάρκοβο, όπου επιπλέον επικρατούσε μέχρι πρότινος σχετική ηρεμία.
Λέγεται, ότι θα έπρεπε να έχουν κατασκευασθεί σε βάθος τρεις γραμμές άμυνας αντί της μίας. Οι επί τούτου κατασκευαστικές εταιρείες σπεύδουν να ενεργοποιηθούν τώρα, αν και σε περιορισμένη κλίμακα πλέον, καθώς οι εχθροπραξίες εντείνονται. Υπάρχουν μαρτυρίες Ουκρανών στρατιωτικών, ότι στην περιοχή του Χαρκόβου, οι Ρώσοι απλά “βάδισαν μέσα” (BBC) ενώ νοτιότερα στο Ντονέσκ είχαν υπάρξει περισσότεροι από 100 νεκρούς Ουκρανούς και αγνοούμενους, από άτακτη υποχώρηση, καθώς δεν υπήρχε κάποια οχύρωση να προστατευθούν (Ass. Press).
H αντιπολίτευση κατηγορεί την κυβέρνηση ΖελένσκΙ, ότι οι οχυρωματικές εργασίες άρχισαν τον Φεβρουάριο, ενώ θα έπρεπε να είχαν αρχίσει σε βιομηχανική κλίμακα το προηγούμενο Καλοκαίρι. Ο Ουκρανός πρόεδρος κάλεσε για επίσπευση των οχυρωματικών έργων τον περσινό Νοέμβριο, αλλά λίγες εταιρίες ήταν διατεθειμένες να αναλάβουν έργα υπό συνθήκες κινδύνου. Εύλογα γεννάται το ερώτημα, αν το Ουκρανικό μηχανικό θα μπορούσε, έστω και περιορισμένα, να προσφέρει βοήθεια.
Σχετική έκθεση αναφέρει, ότι όσες εταιρείες ανάλαβαν έργα, έπρεπε να εργασθούν με ταχύτητα, σε καθεστώς έντονης γραφειοκρατίας και να πληρωθούν με καθυστέρηση. Τέτοιες λειτουργικές αδυναμίες, σε συνδυασμό με τον ελλιπή εξοπλισμό, γεννούν μόνο θαυμασμό για τη συνέχιση του αγώνα από τους Ουκρανούς στρατιώτες.
Οι Ουκρανοί δηλώνουν, ότι αν είχαν τη δυνατότητα να κτυπήσουν με πυραύλους μέσα στο ρωσικό έδαφος, θα είχαν μπορέσει να πλήξουν τις ρωσικές συγκεντρώσεις στρατευμάτων, για τις οποίες είχαν πληροφορίες, πριν τις νέες επιθέσεις στην περιοχή του Χαρκόβου. Με το επιχείρημα αυτό, επιμένουν να συμφωνήσει η Δύση ώστε να πλήξουν το ρωσικό έδαφος μαζικά και σε βάθος με πυραύλους, πράγμα το οποίο η Αμερική και το ΝΑΤΟ αρνούνται. Πάντως, δεν υπάρχουν σαφείς εκτιμήσεις για το πυραυλικό απόθεμα των Ουκρανών και μάλλον είναι ανεπαρκές για μεγάλης έκτασης επιχειρήσεις.
Διαφαινόμενοι στόχοι των Ρώσων
Σύμφωνα με τον Βρετανό στρατηγό Barrons, οι ρωσικές επιθέσεις κατά το τρέχον έτος θα έχουν κύριους στόχους εκτός του Ντόνμπας. Κύρια επιλογή φαίνεται ότι θα μπορούσε να είναι η κατάληψη της περιοχής του Χαρκόβου, με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη, η οποία απέχει από τα σύνορα μόλις 29 χλμ., γεγονός το οποίο την εκθέτει σε εξαιρετικό κίνδυνο. Εάν το Χάρκοβο, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας (1,3 εκατ. κάτοικοι) και κρίσιμο βιομηχανικό κέντρο έπεφτε, η χώρα θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί, αλλά το πλήγμα θα ήταν καταστροφικό για την οικονομία και το ηθικό του πληθυσμού.
Η πόλη της Ζαπορίζια (700 χιλ. κάτοικοι) στη νότια Ουκρανία, σε μικρή απόσταση από το εκεί ρωσικό μέτωπο, θα μπορούσε να είναι ένας εναλλακτικός στόχος. Το παράδοξο είναι, ότι ενώ η ομώνυμη περιοχή έχει προσαρτηθεί στη Ρωσία, η πρωτεύουσα παραμένει ελεύθερη. Οι εξαιρετικές αμυντικές γραμμές τις οποίες οι Ρώσοι είχαν κατασκευάσει νότια της πόλης τον προηγούμενο χρόνο, όπου και αναχαίτισαν την ουκρανική επίθεση Ιουν.-Ιουλ. 2023, που στόχευε προς το Αζόφ, μπορούν τώρα να δυσκολέψουν μια δική τους επίθεσή προς κατάληψη της πόλης της Ζαπορίζια.
Στην περιοχή του ανατολικού Ντόνμπας μετά την κατάληψη των πόλεων Μπαχμούτ (6/23) και Αβντίβκα (2/24) με βαρύτατες απώλειες και από τις δύο πλευρές, φαίνεται ότι οι Ρώσοι έχουν διασφαλίσει σημαντικές στρατηγικές θέσεις.
«Κάποια στιγμή αυτό το καλοκαίρι περιμένουμε μια μείζονα ρωσική επίθεση, με στόχο, ίσως και να διασπαστούν οι ουκρανικές γραμμές. Εάν αυτό συμβεί, διατρέχουμε τον κίνδυνο οι ουκρανικές δυνάμεις να μην μπορέσουν να συγκρατήσουν τους Ρώσους», όπως εκτιμά ο στρατηγός Barrons. Σε μια τέτοια περίπτωση όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά, τόσο επί του πεδίου, όσο και στο πολιτικό επίπεδο.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
