Της Ηλέκτρας Σιαλμά*
«Σκέφτομαι τον θάνατο από το πρωί μέχρι το βράδυ, είναι η αγαπημένη που ποτέ δεν εγκαταλείπει τον σύντροφο της!», τάδε έφη Pablo Ruiz Picasso.
Ένα χρόνο τώρα, ο φόβος του θανάτου και της ασθένειας μας κατακλύζει, μοναδική λύση που θα φέρει αποτέλεσμα είναι η μοναξιά. «Μοναξιά στον θάνατο, μοναξιά και στην ζωή;» θα ρωτούσε εύλογα κάποιος. Κι όμως η απομόνωση απέδωσε τα μέγιστα όχι στην διάσωση του πληθυσμού από την διασπορά του ιού, αλλά στην ενδοσκόπηση και στον απολογισμό μέχρι τώρα. Έφερε στην μνήμη αγώνες, διαμαρτυρίες, πόνο, θλίψη και γέμισε η επιφάνεια του εαυτού μας, με άγχος και φόβο. Όλες οι επιτυχίες πια φαντάζουν μακρινές και άχρωμες σαν να μην είχαν ποτέ λάβαρο, σαν να μην είχαν ποτέ τέρψη και ηθική ικανοποίηση.
Γέμισε ο καμβάς μας με τραύματα, και το καβαλέτο με μαυρίλα. Ο Πικάσο δεν συνήθιζε τα μεγάλα λόγια, ορισμένες εκφράσεις του όπως της εισαγωγής, αλλά και η παρακάτω έχουν μείνει στην ιστορία: «Θέλει χρόνο να γίνεις νέος». Θέλει χρόνο να τακτοποιήσεις τις σκέψεις σου, να βάλεις τα παιδικά σου ερωτήματα σε τάξη, να μπουν οι απορίες και οι αδικίες στην σειρά. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος δάσκαλος της υπομονής και της γνώσης. Μεγαλώνοντας η νεότητα φεύγει, όμως ο αυθορμητισμός της παιδικότητας, για όσους δεν φοβούνται μένει. Διατηρεί την σύσταση του και τρέφεται από τις εμπειρίες και τα βιώματα. Θέλει χρόνο, να αυτονομηθείς, θέλει χρόνο να αποτινάξεις τους εσωτερικούς σου εφιάλτες που κλείστηκαν στο κάστρο της ψυχής σου. Όπου και να ταξίδεψες, όπου κι αν έζησες πάντα κοντά σου, μέσα σου η τροχοπέδη της ύπαρξης σου σε απόσταση αναπνοής να σε συντροφεύει.
Και μέσα στον άπλετο χώρο και χρόνο της πανδημίας με το αορίστου χρόνου συμβόλαιο που έχει υπογράψει με την καραντίνα, έρχονται και ξανάρχονται στο μυαλό σου, εικόνες βίας, σκηνές παρόρμησης, αποφάσεις που ίσως αν ήξερες πόσο θα σε φυλάκιζαν να μην τις έπαιρνες ποτέ. Και πάλι ο Πικάσο θα σου έλεγε: «Κατά βάθος, το μόνο που αξίζει είναι η αγάπη» . Η αγάπη για τον πλησίον σου, η αγάπη για την Τέχνη, η αγάπη για τα ζώα ;;; Πολύ θα ήθελα να ζούσε σήμερα ο Πικάσο να δούμε έναν πίνακα σαν της Guernica! Που αποτύπωνε τόσο άψογα την φρίκη και τον πόνο του πολέμου και δη του εμφυλίου. Ο τρόπος που εξελίσσεται η πανδημία μοιάζει με εμφύλιο. Η Guernica, απεικονίζει μορφές μπερδεμένες με ζώα, αντικείμενα, όλα μαζί σε ένα ανεμοστρόβιλο που τα ανακατεύει όλα, χέρια ζητούν βοήθεια, άλλα από τον ουρανό, άλλα από τους ανθρώπους…
Σήμερα η Τέχνη, έχει πληγεί ανεπανόρθωτα, όχι από την καραντίνα, ούτε από τον Covid-2019. Ο διασυρμός, η ανωριμότητα, η διαστροφή και η εκπόρνευση της ίδιας της φύσης της. Η φύσης της Τέχνης που βρίσκεται σε απόλυτη σύζευξη με το γυμνό σώμα, την χημεία των ηθοποιών, την σύνθεση των χρωμάτων, το πάντρεμα τριών και τεσσάρων έγχορδων κοκ.
Η Τέχνη στην ελληνική κοινωνία διαμορφώνεται από τις παραδόσεις, τα έθιμα και τα στερεότυπα. Επηρεασμένη από τα τραύματα ενός ολόκληρου έθνους. Αφού λοιπόν το τραύμα και η αποτύπωση του ζοφερού μας πόνου την έθρεψε, το ίδιο το τραύμα έγινε κίνητρο να την σπιλώσει. Και τα κατάφερε. Μαρτυρίες πίσω στον χρόνο, μαρτυρίες βασανιστηρίων, μηνύσεις, εξαπάτηση που ζητούν εξιλέωση και λύτρωση. Η αληθινή ζωή όμως, και όχι η ζωή στο σανίδι, ή η ζωή μπροστά στην κάμερα, δεν έχει happy end. Ο απόηχος είναι μεγαλύτερος και η κοινωνία σαστίζει. Η ενοχή δίνει τον μανδύα της στην εκδίκηση, που παίρνει την μορφή αυτοσκοπού.
Guernica του Πικάσο στο μεγαλείο της το σήμερα και όποιος τα καταφέρει ας βγει από τον πίνακα !
* Ηλέκτρα Σιαλμά MSc,Ψυχοθεραπεύτρια, www.elektrasialma.gr
