Σε μια δραματική αλλαγή της πολιτικής του, ο πρόεδρος Μπάιντεν με την έγκριση της χρήσης αμερικανικών όπλων για πλήγματα στο εσωτερικό της Ρωσίας από τους Ουκρανούς, ξεπέρασε την κόκκινη γραμμή που ο ίδιος είχε θέσει.
Η κλιμάκωση από τους Ρώσους είναι ένα ορατό, πολύ επικίνδυνο, ενδεχόμενο.
Μια νέα πραγματικότητα
Είναι κρίσιμο το γεγονός, ότι οι ΗΠΑ επιτρέπουν για πρώτη φορά πλήγματα με αμερικανικής κατασκευής όπλα, στο έδαφος αντιπάλου ο οποίος διαθέτει πυρηνικά όπλα. Υπάρχει βέβαια ο άτυπος περιορισμός, ότι τα πλήγματα θα εστιασθούν πίσω από τα βόρεια σύνορα στην περιοχή του Χαρκόβου, με στόχους συγκεντρώσεις ρωσικών στρατευμάτων, κέντρα διοίκησης και σχετικές στρατιωτικές υποδομές και βέβαια επιτιθέμενες ρωσικές δυνάμεις. Ο πρόεδρος Μπάιντεν είχε επανειλημμένα υποστηρίξει ότι οποιαδήποτε επίθεση εκτός των ουκρανικών συνόρων εντός του ρωσικού εδάφους, θα μπορούσε να δώσει έναυσμα ακόμη και για έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Όμως η δύσκολη κατάσταση που πρόσφατα δημιουργήθηκε στην περιοχή βόρια του Χαρκόβου, με την καθώς φαίνεται μη αναστρέψιμη τακτική εξέλιξη, οδήγησε στις νέες δυτικές αποφάσεις.
Όταν η ρωσική επίθεση εκδηλώθηκε προ 3 εβδομάδων περίπου, οι Ρώσοι δήλωσαν ότι πρόθεσή τους ήταν η δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας στα σύνορα. Επικράτησε όμως η εκτίμηση, ότι στην ουσία θα επρόκειτο για τη δημιουργία ζώνης στην οποία θα μπορούσαν να εγκατασταθούν ρωσικές πυροβολαρχίες με στόχο το Χάρκοβο, για το οποίο οι Ρώσοι ενδεχομένως επιφυλάσσουν την τύχη της σχεδόν ισοπεδωμένης Μαριούπολης. Είναι πολύ πιθανό, η ρωσική επίθεση να διεξάγεται στο πλαίσιο της κύριας, κατά τον στρατηγό Βarrons, στρατηγικής επιλογής των Ρώσων για το 2024, με στόχο την κατάληψη της περιοχής του Χαρκόβου, με πρωτεύουσα την ομώνυμη πόλη, η οποία απέχει από τα σύνορα μόλις 29 χλμ., γεγονός το οποίο την καθιστά εξαιρετικά ευάλωτη.
Εάν το Χάρκοβο, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ουκρανίας (1,3 εκατ. κάτοικοι) και κρίσιμο βιομηχανικό κέντρο έπεφτε, η χώρα θα μπορούσε να συνεχίσει να λειτουργεί, αλλά το πλήγμα θα ήταν καταστροφικό για την οικονομία και το ηθικό του πληθυσμού. Τα οχυρωματικά έργα των Ουκρανών είναι καθώς φαίνεται ανεπαρκή, το ηθικό των στρατιωτών χαμηλό, οι διαθέσιμες δυνάμεις έχουν σημαντικά σμικρυνθεί μετά τις βαριές απώλειες του 2ετούς πολέμου, ενώ και στον εξοπλισμό παρουσιάζονται μεγάλες ελλείψεις. Αυτά σε αντίθεση με τη μεγάλη και πλήρη ρωσική προετοιμασία για ευρεία επίθεση, κυρίως στα βόρεια σύνορα της Ουκρανίας, την οποία αναλυτές τοποθετούν στην αρχή του καλοκαιριού.
Η Δύση ανησυχεί σοβαρά
Προ δυο εβδομάδων ο Αμερικανός ΥΠΕΞ επισκέφθηκε το Κίεβο και υποσχέθηκε άμεση βοήθεια $2 δισ. για οπλισμό και υποδομές, αποκτώντας παράλληλα άμεση αντίληψη της κρίσιμης κατάστασης και των ουκρανικών αναγκών, για τις οποίες ενημέρωσε την Ουάσιγκτον. Η αμερικανική διοίκηση ενεργοποιήθηκε άμεσα, και αν και ο πρόεδρος είχε κάποιες αρχικές επιφυλάξεις, τελικά πείσθηκε για την κρισιμότητα της κατάστασης και συμφώνησε να δοθεί στους Ουκρανούς το δικαίωμα να πλήξουν ρωσικές δυνάμεις πέρα από τα ουκρανικά σύνορα.
Παρά τις ανησυχίες ότι η νέα κατάσταση, με τη συγκατάθεση των ΗΠΑ για ουκρανικά πλήγματα στο ρωσικό έδαφος, θα μπορούσε να κλιμακώσει παραπέρα την αντιπαράθεση, αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν ζητήσει την άρση των περιορισμών, για τη χρήση από τους Ουκρανούς των όπλων με τα οποία θα μπορούσαν να επιφέρουν τα κατάλληλα αποτρεπτικά πλήγματα. Μερικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ έχουν ήδη κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Αρκετές εβδομάδες πριν, η Βρετανία επέτρεψε στην Ουκρανία να χρησιμοποιεί πυραύλους Storm Shadow για πλήγματα εντός του ρωσικού εδάφους και όμοια θέση υιοθετεί και η Γαλλία, η οποία όπως και η Βρετανία, έχει προμηθεύσει άγνωστο αριθμό πυραύλων Scalp από το 2023. Οι πύραυλοι αυτοί παράγονται από γαλλο-βρετανική κοινοπραξία και είναι αερομεταφερόμενοι cruise, βεληνεκούς 150-250 χλμ. Μέχρι στιγμής οι δυνατότητες της ουκρανικής αεροπορίας για τη μεταφορά τους είναι περιορισμένες.
Η Γερμανία δήλωσε δια του Καγκελαρίου της, ότι γερμανικά όπλα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πλήγματα πάνω από τα σύνορα.
Είναι σημαντικό, ότι Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε, πως «Η πολιτική μας για απαγόρευση της χρήσης συστημάτων τακτικών πυραύλων (ATACMS) μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα εντός της Ρωσίας δεν έχει αλλάξει» (BBC).
Κρίσιμο ερώτημα είναι, πως θα αντιδράσει η Ρωσία σε πλήγματα εντός του εδάφους της. Ενδεχομένως θα μπορούσε να ανεχθεί τις βρετανικές και γαλλικές θέσεις, είναι όμως κάτι διαφορετικό οι νέες αμερικανικές. Συχνά, οι Πούτιν και Μεντβέντεφ έχουν δηλώσει, ότι αν η Ρωσία αντιμετωπίσει υπαρξιακό κίνδυνο, θα χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα για την άμυνά της. Αυτόν τον κίνδυνο τον συνέδεαν με επίθεση κατά του ρωσικού εδάφους. Το μέλλον επιφυλάσσει κρίσιμες εξελίξεις.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
