Οι επιπτώσεις μιας ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία αντιμετωπίζονται με τρόμο για τις παγκόσμιες αγορές ασφάλειας και ενέργειας, αλλά οι επιπτώσεις για τις παγκόσμιες προμήθειες τροφίμων έχουν προσελκύσει λιγότερη προσοχή από ό,τι τους αξίζει. Κάποτε o σιτοβολώνας της Σοβιετικής Ένωσης, η Ουκρανία είναι μια αγροτική δύναμη, και η σύρραξη εκεί θα προκαλούσε άμεσα τριγμούς και αυξήσεις τιμών στις αγορές σιτηρών και ελαίων, ενόσω τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά ήδη παλεύουν με τον αυξανόμενο πληθωρισμό.
Για την Ευρώπη, τα προβλήματα είναι διττά. Η Ουκρανία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος προμηθευτής τροφίμων της ΕΕ και παρέχει στο μπλοκ περίπου το ένα τέταρτο των εισαγωγών δημητριακών και φυτικών ελαίων, συμπεριλαμβανομένου σχεδόν της μισής ποσότητας καλαμποκιού της. Ως μεγάλος παραγωγός τροφίμων η ίδια, η ΕΕ θα πρέπει πιθανώς να είναι σε θέση να προσαρμοστεί στο άμεσο σοκ μια σύγκρουσης στο διμερές εμπόριο.
Η δυνητικά μεγαλύτερη στρατηγική ανησυχία εξαρτάται από τον ακόμη πιο κομβικό ρόλο της Ουκρανίας ως προμηθευτή στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Οι αναλυτές εντοπίζουν την προσφορά τροφίμων ως έναν από τους πολλούς σημαντικούς υποκείμενους παράγοντες πίσω από τις επαναστάσεις της Αραβικής Άνοιξης που πυροδοτήθηκαν πριν από μια δεκαετία και η ΕΕ, έχει διαρκείς φόβους για έναν νέο γύρο αστάθειας στη γειτονιά της. Η Αίγυπτος, για παράδειγμα, είναι σημαντικός αγοραστής ουκρανικών σιτηρών.
«Από την άποψη της επισιτιστικής ασφάλειας, η σύγκρουση με την Ουκρανία γίνεται ένα άλλο σημαντικό ζήτημα γιατί δεν πρέπει να λάβει χώρα, γιατί πρέπει να αποφευχθεί», δήλωσε ο Nazar Bobitski, διευθυντής του γραφείου της Ουκρανικής Ένωσης Επιχειρήσεων και Εμπορίου στις Βρυξέλλες. «Φοβάμαι ότι αυτό δεν είναι ακόμα στο ραντάρ των υπευθύνων λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη. Θα έπρεπε να είναι."
Κι έχει δίκιο ότι τυχόν κίνδυνοι για την επισιτιστική ασφάλεια δεν έχουν ακόμη απήχηση στις Βρυξέλλες. «Δεν υπάρχουν σχέδια έκτακτης ανάγκης προς το παρόν», δήλωσε στο Politico ένας αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. «Μια πιθανή σύγκρουση βρίσκεται στο ραντάρ των τμημάτων της Επιτροπής που ασχολούνται με τη γεωπολιτική και την ασφάλεια. Η DG AGRI [το τμήμα γεωργίας της ΕΕ] δεν έχει επιφορτιστεί να παραδώσει κάτι για αυτό το θέμα», πρόσθεσε ο αξιωματούχος. Το ουκρανικό ζήτημα δεν έχει συμπεριληφθεί στην ημερήσια διάταξη των υπουργών Γεωργίας της ΕΕ.
«Τέλεια καταιγίδα»
Με την πρώτη ματιά, η ευρωπαϊκή επισιτιστική ασφάλεια δεν απειλείται. Η ΕΕ είναι καθαρός εξαγωγέας τροφίμων και η Ουκρανία, παρόλο που είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος, αποτελεί μόλις το 4,9% των συνολικών εισαγωγών αγροδιατροφής της ΕΕ. Αυτό την καθιστά τον τέταρτο μεγαλύτερο εξαγωγέα γεωργικών προϊόντων διατροφής στην ΕΕ, μετά το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Βραζιλία και τις Η.Π.Α. Ωστόσο, ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες, καθώς η Ευρώπη έχει πολύ μεγαλύτερη εξάρτηση σε ορισμένα προϊόντα. Ο Bobitski, επισημαίνει ότι το 88% του ηλιέλαιου της Ευρώπης, το 41% του κραμβόσπορου και το 26% του μελιού προέρχονται από την Ουκρανία.
«Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ένα βραχυπρόθεσμο σοκ από την άποψη της ασφάλειας», δήλωσε στο POLITICO ο Taras Kachka, αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με τον Bobitski, ένας πόλεμος θα επηρεάσει κυρίως τους εισαγωγείς χονδρικής και τις βιομηχανίες τροφίμων, οι οποίοι ήδη πρέπει να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές ενέργειας και τους φιλόδοξους κανονισμούς της ΕΕ για τη βιωσιμότητα. «Έχουμε κάποια συστατικά για μια τέλεια καταιγίδα», είπε. Ένας εκπρόσωπος διεθνούς βιομηχανίας τροφίμων με παρουσία στην Ουκρανία που προμηθεύεται φυτικά έλαια από τη χώρα λέει ότι η εταιρεία παρακολουθεί την κατάσταση σε καθημερινή βάση, αλλά είναι επίσης έτοιμη να διαφοροποιήσει τις πηγές της. «Υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις» σχολίασε.
Ο Kachka τόνισε επίσης τη σημασία των ουκρανικών εξαγωγών καλαμποκιού — ένα σημαντικό συστατικό των ζωοτροφών. «Αυτός είναι ο τομέας όπου… τα τρωτά σημεία μπορεί να είναι ακόμη πιο περίπλοκα για τη ευρωπαϊκή βιομηχανία» προειδοποίησε, τονίζοντας ότι οι διακοπές του εφοδιασμού θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις φάρμες χοίρων και πουλερικών σε ολόκληρη την ήπειρο. «Έτσι το χαμόν μπορεί να επηρεαστεί από τις επιπτώσεις στην ασφάλεια», πρόσθεσε, καθώς η Ισπανία είναι μακράν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας καλαμποκιού στην ΕΕ.
Εκτός ΕΕ, οι εξαρτήσεις μπορεί να είναι μεγαλύτερες. Για παράδειγμα, το 55% του σιταριού που εισάγεται στον Λίβανο (το οποίο εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές σιτηρών) προέρχεται από την Ουκρανία. Στην Τουρκία, το ουκρανικό σιτάρι αντιπροσωπεύει το 23% του συνόλου των εισαγωγών, ενώ το ρωσικό σιτάρι αποτελεί το 62% των εισαγόμενων προμηθειών, σύμφωνα με στοιχεία του FAO. Η Αίγυπτος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό τόσο από τη Ρωσία όσο και από την Ουκρανία.
Σημειώνεται ότι οι τιμές είναι ήδη υψηλές —σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων έφτασαν σε ρεκόρ 10ετίας το 2021 — και ο πόλεμος θα έκανε την κατάσταση πολύ χειρότερη…
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
