Του Νικόλα Μπάρδη
Τα περίφημα καλαματιανά μαντήλια, χιλιοτραγουδισμένα και πολυφορεμένα, υφαίνονται ακόμη και σήμερα στους ξύλινους αργαλειούς της ιστορικής Μονής Καλογραιών, που βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Καλαμάτας, μαζί με άμφια, κουρτίνες, και άλλα κεντήματα.
Οι περίτεχνες αυτές δημιουργίες θυμίζουν κάτι από τους παλαιότερους αιώνες, που η μεσσηνιακή πρωτεύουσα είχε εξελιχθεί σε μία κανονική «μεταξούπολη».
Η υφαντική τέχνη γνώρισε μεγάλες δόξες στην Καλαμάτα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Τα χρόνια εκείνα λειτουργούσαν στην πόλη οργανωμένες οικογενειακές επιχειρήσεις, που τροφοδοτούσαν μεγαλύτερες αγορές.
Η Καλαμάτα φημιζόταν για τα περίφημα μεταξωτά της, τα οποία σε πρώτη φάση προμήθευε στις αυλές των αγάδων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Η «γάζα» της Καλαμάτας και η «μεσσίνα», το μεταξωτό τόπι υφάσματος από το οποίο ραβόντουσαν τα μαντήλια, γινόταν ανάρπαστα και στις αγορές της Δύσης.
Η Μονή Καλογραιών, των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, που χρονολογείται από το 1796, πρωτοστάτησε στον τομέα αυτό, αφού εκεί ξεκίνησε η αριστοτεχνική επεξεργασία της μετάξης που έγινε «σφραγίδα» της Καλαμάτας.
Οι μοναχές ασχολήθηκαν συστηματικά με τη σηροτροφία και την ύφανση μεταξωτών. Μάλιστα, είχαν φτάσει να παράγουν 3 τόνους μεταξιού το χρόνο και οι καλόγριες είχαν έως και 100 μαθητευόμενες.
Το μοναστήρι των Καλογραιών είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την ιστορία της Καλαμάτας και της Μεσσηνίας γενικότερα, καθώς όλα τα χρόνια της λειτουργίας του προσέφερε πνευματικό καταφύγιο σε εκατοντάδες νέα κορίτσια που ασπάστηκαν τον μοναχικό βίο, καθώς και μία ζεστή αγκαλιά σε πολλά ορφανά και εγκαταλελειμμένα παιδιά.
Σημαντική ήταν η προσφορά της Μονής και μετά την Κατοχή, αλλά και στους καταστροφικούς σεισμούς του 1986, όπου σε καθημερινή βάση για έναν χρόνο οι μοναχές μοίραζαν φαγητό στο προαύλιο της Μονής για εκατοντάδες ανθρώπους.
Όσον αφορά την τέχνη της υφαντικής, όπως επισημαίνουν και οι ίδιες οι μοναχές, στην περιοχή δεν εκτρέφονται πλέον μεταξοσκώληκες, και έτσι η κλωστή έρχεται από το ακριτικό Σουφλί. Κάποιοι από τους μεγάλους ξύλινους αργαλειούς που έκαναν διάσημο το καλαματιανό μαντήλι σε μεγάλες αγορές του κόσμου, λειτουργούν ακόμα στη δυτική πτέρυγα του μοναστηριού. Οι μοναχές τους θέτουν καθημερινά σε κίνηση και υφαίνουν κυρίως άμφια, εργόχειρα, σεντόνια, κουρτίνες, βαμβακερά και μάλλινα υφαντά.
Το καλαματιανό μαντήλι έχει εμπνεύσει και στίχους σε διάφορα τραγούδια, όπως οι περίφημοι στίχοι: Σαν πας στην Καλαμάτα / και 'ρθεις με το καλό / φέρε μου ένα μαντήλι / να δέσω στο λαιμό / αμάν, καλέ μεταξωτό. Φυσικά, το κρατάνε και οι χορευτές του καλαματιανού χορού. Κάπως έτσι, το μεταξωτό αυτό δημιούργημα κατάφερε να επιβιώσει στο πέρας του χρόνου και έγινε αναπόσπαστο μέρος της τοπικής παράδοσης στην Μεσσηνία, με τη φήμη του όμως να βγαίνει και εκτός συνόρων. Γι’ αυτόν τον λόγο η Μονή βραβεύτηκε πολλές φορές με βραβεία και επαίνους τόσο για το καλαματιανό μαντήλι, όσο και για τα εξαιρετικής ποιότητας υφαντά της.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
