Ιμάμογλου: Το εκκρεμές της δημοκρατίας στην Τουρκία

Όταν οι διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στο δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης την περασμένη εβδομάδα, οργισμένοι για τη σύλληψη του δημάρχου Εκρέμ Ιμάμογλου, η 26χρονη Άζρα είπε ότι αρχικά ήταν πολύ φοβισμένη για να αψηφήσει την απαγόρευση των συγκεντρώσεων. Καθώς οι διαμαρτυρίες αυξάνονταν στις πανεπιστημιουπόλεις και σε πόλεις και κωμοπόλεις σε όλη την Τουρκία, δεν μπορούσε πλέον να αντισταθεί στη συμμετοχή της. 

"Σπίθα στα μάτια των ανθρώπων"

«Είδα τη σπίθα στα μάτια των ανθρώπων και τον ενθουσιασμό στα πρόσωπά τους και αποφάσισα ότι έπρεπε να κατέβω εδώ», είπε με ένα χαμόγελο, στεκόμενη ανάμεσα σε δεκάδες χιλιάδες που αψηφούσαν την απαγόρευση συγκέντρωσης για να γεμίσουν τους δρόμους γύρω από το δημαρχείο το βράδυ της Παρασκευής. Παρά τα πλήθη, η Άζρα φοβόταν αντίποινα, και αρνήθηκε να δώσει στον Guardian το πλήρες όνομά της. Πολλοί διαδηλωτές ήταν καλυμμένοι, σε μια προσπάθεια να αψηφήσουν την τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου αλλά και φοβούμενοι τα δακρυγόνα ή το σπρέι πιπεριού που μερικές φορές χρησιμοποιεί η αστυνομία. Άλλοι χαμογελούσαν και έβγαζαν σέλφι για να γιορτάσουν καθώς τα πυροτεχνήματα φώτιζαν τον νυχτερινό ουρανό.

Η σύλληψη του δημάρχου της μεγαλύτερης πόλης της Τουρκίας σε μια επιδρομή τα ξημερώματα την περασμένη εβδομάδα ήταν ένα ορόσημο για την παρατεταμένη απομάκρυνση της χώρας από τη δημοκρατία αναφέρει ο Guardian. Οι αντίπαλοι του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φοβούνται ότι είναι μια κίνηση για να παραγκωνίσει τον μοναδικό αντίπαλο που μπορεί να τον νικήσει στις επερχόμενες εκλογές, που αναμένονται πριν από το 2028.

Στον Ιμάμογλου και σε περισσότερα από 100 άλλα άτομα, συμπεριλαμβανομένων δημοτικών αξιωματούχων και του επικεφαλής της κατασκευαστικής εταιρείας του δημάρχου, επιβλήθηκαν εντάλματα κράτησης και κατηγορήθηκαν για υπεξαίρεση και διαφθορά - κατηγορίες που ο δήμαρχος αρνείται. Αρνείται επίσης τις κατηγορίες για τρομοκρατία που του απαγγέλθηκαν για συνεργασία με έναν φιλοκουρδικό αριστερό πολιτικό κόμμα (DEM) πριν από τις τοπικές εκλογές του περασμένου έτους, οι οποίες είχαν μεγάλες απώλειες για το κόμμα Δικαιοσύνη και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν.

Ο υπουργός Δικαιοσύνης προσπάθησε να αντικρούσει κάθε υποψία ότι οι κατηγορίες εναντίον του Ιμάμογλου και άλλων προσώπων από το αντιπολιτευόμενο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) ήταν πολιτικοποιημένες. «Η προσπάθεια συσχέτισης δικαστικών ερευνών και υποθέσεων με τον πρόεδρό μας είναι, τουλάχιστον, πράξη θράσους και ανευθυνότητας», υποστήριξε.

Μέσα σε λίγες μέρες, αυτό που ξεκίνησε ως διαμαρτυρία για τη σύλληψη του Ιμάμογλου έχει εξελιχθεί σε κάτι σπουδαιότερο. «Αυτό είναι μεγαλύτερο από τον Ιμάμογλου. Πρόκειται για έναν αγώνα για δημοκρατία, νόμο και ίσα δικαιώματα», ανέφερε χαρακτηριστικά η Άζρα καθώς οι διαδηλωτές μαζεύονταν γύρω της.

Ο Τούρκος πρόεδρος επιδιώκει εδώ και καιρό να ανακτήσει την Κωνσταντινούπολη από τον έλεγχο της αντιπολίτευσης, τροφοδοτώντας την ορμή των διαδηλωτών που αψηφούν την απαγόρευση των συγκεντρώσεων στην πόλη όπου ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως δήμαρχος ο ίδιος ο Ερντογάν. Στεκόμενος έξω από ένα σταθμό του μετρό καθώς εκατοντάδες άνθρωποι ξεχύνονταν στον δρόμο ζητωκραυγάζοντας και φωνάζοντας αντικυβερνητικά συνθήματα, ένας άλλος διαδηλωτής, ονόματι Ντίλερ, χαρακτήρισε τις διαδηλώσεις «απάντηση στην πίεση που συσσωρεύονταν εδώ και χρόνια».

«Υπάρχουν προβλήματα στην οικονομία, στην εκπαίδευση, στο σύστημα υγείας», τόνισε, έχοντας δει το κόστος ζωής να εκτοξεύεται στα ύψη. «Δεν αντέχουμε άλλο με αυτή την κυβέρνηση».

Οι υποστηρικτές του δημάρχου δήλωσαν ότι 300.000 άνθρωποι συμμετείχαν στη διαδήλωση στην Κωνσταντινούπολη το βράδυ της Παρασκευής, ενώ βίντεο δείχνει διαδηλωτές να βγαίνουν στους δρόμους και να συγκρούονται με την αστυνομία σε μεγάλες πόλεις και πόλεις σε όλη τη χώρα. Ο Τούρκος υπουργός Εσωτερικών Αλί Γερλίκαγια ανακοίνωσε ότι 343 άτομα συνελήφθησαν σε εννέα πόλεις μετά τη συμμετοχή τους σε διαδηλώσεις.

Οι τουρκικές αρχές ενίσχυσαν τις προσπάθειές τους να καταπνίξουν τις αυξανόμενες διαδηλώσεις, συμπεριλαμβανομένου του αποκλεισμού της κυκλοφορίας σε δύο γέφυρες που οδηγούν στο δημαρχείο της Κωνσταντινούπολης και του μπλοκαρίσματος αρκετών οδικών αρτηριών στη γύρω περιοχή με ισχυρές δυνάμεις. 

Ο Ερντογάν εξέφρασε την εντεινόμενη ενόχλησή του για τις εκκλήσεις για διαδήλωση από τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, λέγοντας: «Η Τουρκία δεν είναι μια χώρα που θα βρίσκεται στο δρόμο – δεν θα παραδοθεί στην τρομοκρατία του δρόμου» διεμήνυσε.

Σε ομιλία του το βράδυ του Σαββάτου ο Τούρκος πρόεδρος -αναφερόμενος στις πολυπληθείς συγκεντρώσεις-  κατηγόρησε το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα ότι «επιχείρησε την πυρκαγιά που ξέσπασε στη Συρία να τη φέρει και στην Τουρκία». Σύμφωνα με τον Ερντογάν, «ο λαός δεν  τους άκουσε ...» 

Ποιος διεθνής παράγοντας;

Παρά την οργή στο εσωτερικό για την κράτηση του Ιμάμογλου, ο διεθνής παράγοντας παρέμεινε σιωπηλός. Η πιο έκδηλη αντίδραση ήταν οικονομική, με τις εκτιμήσεις ότι η τουρκική κεντρική τράπεζα ξόδεψε ένα ρεκόρ 11,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να στηρίξει τη λίρα την ημέρα μετά τη σύλληψη του δημάρχου, καθώς οι επενδυτές τράπηκαν σε φυγή και το νόμισμα έχασε αξία.

Οι αντιδράσεις αλλού είχαν σαφώς λιγότερο αντίκτυπο. Εκπρόσωπος του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ είπε ότι ελπίζει ότι «θα τηρηθούν οι συνήθεις κανόνες για τη δέουσα διαδικασία», ενώ η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ Τάμι Μπρους ξεκαθάρισε ότι η Ουάσιγκτον «δεν θα σχολιάσει τις εσωτερικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων άλλης χώρας».

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και ο Ερντογάν μίλησαν τηλεφωνικά λίγες μέρες πριν από τη σύλληψη του Ιμαμόγλου εν μέσω πληροφοριών ότι ο Τούρκος ηγέτης επιδιώκει συνάντηση στον Λευκό Οίκο τους επόμενους μήνες.

Ο απεσταλμένος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή Στιβ Γούιτκοφ επισήμανε στον δημοσιογράφο – υποστηρικτή του Τραμπ Τάκερ Κάρλσον ότι η συνομιλία των δύο προέδρων ήταν «αλλάζει τα δεδομένα», προσθέτοντας ότι «νομίζω ότι υπάρχουν πολλά καλά, θετικά νέα που έρχονται από την Τουρκία αυτή τη στιγμή».

«Το διεθνές κλίμα κάνει τον Ερντογάν να αισθάνεται πολύ σίγουρος», δήλωσε ο Γκονούρ Τολ, αναλυτής του Ινστιτούτου Μέσης Ανατολής που εδρεύει στην Ουάσιγκτον.

«Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών υπονομεύει τη δημοκρατία εκεί, που σημαίνει ότι οι ΗΠΑ κοιτάζουν προς το εσωτερικό τους. Απλώς δεν τον νοιάζει τι κάνουν οι άλλοι ξένοι απολυταρχικοί ηγέτες στον λαό τους. Αυτά τα πράγματα επηρεάζουν πραγματικά ένα παγκόσμιο κλίμα όπου οι απολυταρχικοί πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν». 

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που παλαιότερα έσπευδαν να επικρίνουν τον Ερντογάν, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, δεν έχουν ακόμη εκφράσει αντιρρήσεις για τα γεγονότα στην Τουρκία, εν μέσω προσδοκιών ότι θα μπορούσαν να βασιστούν όλο και περισσότερο στην Άγκυρα για να αποστείλει ειρηνευτικές δυνάμεις στην Ουκρανία.

«Με την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο και τη στροφή του προς τη Ρωσία για την Ουκρανία, οι Ευρωπαίοι πανικοβάλλονται και προσπαθούν να ενισχύσουν την άμυνα», είπε ο Τολ. «Σε αυτό το κλίμα όπου η Ευρώπη αισθάνεται ότι πρέπει να αντιμετωπίσει μόνη τη Ρωσία, γίνεται περισσότερος λόγος για εμπλοκή του Ερντογάν».

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έγινε ο πιο υψηλόβαθμος αξιωματούχος που άσκησε οποιαδήποτε κριτική, δηλώνοντας ότι η Τουρκία «πρέπει να προστατεύσει τις δημοκρατικές αξίες, ειδικά τα δικαιώματα των εκλεγμένων αξιωματούχων».

Η ιστορία επαναλαμβάνεται;

Ο Σονέρ Καγκαπτάι, βιογράφος του Ερντογάν και αναλυτής στο Ινστιτούτο της Ουάσιγκτον για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής, είπε ότι τέτοιες δηλώσεις δεν είναι πιθανό να προκαλέσουν καμία αλλαγή.

«Δεν θα υπάρξουν κυρώσεις ή αποκλεισμός του Ερντογάν σε συνόδους κορυφής, δεν θα αρνηθεί κανείς να συμπεριλάβει την Τουρκία στον μελλοντικό σχεδιασμό. Δεν θα υπάρξουν απτές συνέπειες, γιατί η Τουρκία έχει τοποθετηθεί στη νέα διεθνή σκακιέρα ως σημαντική δύναμη» υπογράμμισε. 

Το κόμμα του Ιμάμογλου (CHP) θα προχωρήσει με την ανακήρυξη του ως υποψηφίου για την προεδρία την Κυριακή, μετά από μια συμβολική προκριματική ψηφοφορία. Όσοι ήταν έξω από το δημαρχείο επέμεναν ότι ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης πρέπει να παραμείνει υποψήφιος της αντιπολίτευσης, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα είναι υποψήφιος από τη φυλακή.

Ο Καγκαπτάι παρατήρησε ότι παρά την έλλειψη διεθνούς κριτικής, η προσπάθεια ακύρωσης του Ιμάμογλου θα μπορούσε να γυρίσει μπούμερανγκ. Ο Ερντογάν φυλακίστηκε για λίγο τη δεκαετία του 1990 ενώ ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, κάτι που ενίσχυσε υποστήριξή του και τροφοδότησε την προσπάθειά του να εισέλθει στην κεντρική πολιτική σκηνή. 

«Μπήκε στη φυλακή ως δήμαρχος και βγήκε ως εθνικός ήρωας», υπενθύμισε.

«Ο Ερντογάν στοιχηματίζει ότι αυτό δεν θα συμβεί [τώρα] λόγω της κατάληψης του κράτους, του ελέγχου του στους θεσμούς και τα μέσα ενημέρωσης και δεν ανησυχεί για τη διεθνή κριτική».

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.