Ο Νετανιάχου τόνισε στην ολομέλεια των μελών του ΟΗΕ, ότι το Ισραήλ δεν είναι διατεθειμένο να ανεχθεί τρομοκράτες στα βόρεια σύνορά του, οι οποίοι θα μπορούσαν να επαναλάβουν τη σφαγή της 7ης Οκτ. 2023 και ότι εφόσον η Χεζμπολάχ επιλέγει το μονοπάτι του πολέμου, το Ισραήλ δεν έχει παρά να ακολουθήσει. Οι σφοδροί βομβαρδισμοί και ο θάνατος του αρχηγού της Χεζμπολάχ, Νασράλα, ήρθαν περίπου 2 ώρες μετά τον λόγο του Ισραηλινού πρωθυπουργού.
Ενδεχόμενη σύγκρουση και διλήμματα
Ο θάνατος του Νασράλα και η παράλληλη απώλεια της ηγετικής πυραμίδας της Χεζμπολάχ είναι ένα σοβαρό πλήγμα για την οργάνωση. Αλλά όχι αποφασιστικό.
Σύμφωνα με αναλυτές, η Χεζμπολάχ θα χρειαστεί χρόνο να απορροφήσει το σοκ και να ανακάμψει.
Ο θάνατος του αρχηγού της είναι σοβαρή απώλεια για την οργάνωση, όχι μόνο διότι ο Νασράλα ήταν εκείνος ο οποίος χάρασσε τη στρατηγική, αλλά και διότι κατέδειξε τη συγκριτική αδυναμία της οργάνωσης να προφυλαχθεί από το Ισραήλ, όπως σημειώνει η Lina Hatib, του Chatham House.
Μετά το γεγονός αυτό, οπωσδήποτε θα επηρεαστεί η αυτοπεποίθηση και των άλλων οργανώσεων του «Άξονα της Αντίστασης», που υποστηρίζει το Ιράν, όπως οι, Χούθι, πολιτοφυλακές σε Συρία και Ιράκ κ.ά.
Στα πρώτα σχόλιά του, το Σάββατο 28/9, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Ali Khamenei, ο οποίος είχε φυγαδευθηκε σε ασφαλές μέρος, δεν έδωσε κάποια ένδειξη του τρόπου με τον οποίο θα αντιδράσει το Ιράν.
Η Χεζμπολάχ είναι ο κύριος σύμμαχος της Τεχεράνης, και η δεύτερη θα πρέπει να απαντήσει με κάποιο τρόπο, προκειμένου να διατηρήσει την αξιοπιστία της μεταξύ των εταίρων της - του «΄Αξονα της Αντίστασης» - και των Αραβικών κρατών.
Η Τεχεράνη αντιμετωπίζει ένα δύσκολο δίλημμα
Από τη μια πλευρά θα επιθυμούσε να αποφύγει μια κατευθείαν αναμέτρηση με το Ισραήλ επί του πεδίου, η οποία την φοβίζει, λόγος για τον οποίο έχει μέχρι τώρα υιοθετήσει μια ασύμμετρη αντιπαράθεση μέσω τρίτων, πχ, Χεζμπολάχ. Από την άλλη πλευρά όμως, μια χλιαρή αντίδραση, με δεδομένη τη μεγάλη σημασία του γεγονότος του θανάτου του Νασράλα, θα ενθάρρυνε το Ισραήλ να προχωρήσει με μεγαλύτερη τόλμη.
Ένα ενδεχομένως δυνατό σενάριο είναι, να υπάρξει μια συντονισμένη αντίδραση από όλα τα μέλη του «Αξονα του Αντίστασης», η οποία θα έπρεπε να μορφοποιηθεί σύντομα.
Το Ιράν ανέφερε, ότι μελετά την αποστολή χερσαίων δυνάμεων στον Λίβανο, προκειμένου να υποστηρίξει τη Χεζμπολάχ, γεγονός το οποίο προκάλεσε την άμεση αντίδραση και την προειδοποίηση από τον Αμερικανό υπουργό άμυνας, ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, οι ΗΠΑ θα επεμβαίνανε άμεσα.
Η κατάσταση περιπλέκεται από το ότι, το Ισραήλ επιδιώκοντας να διατηρήσει το πλεονέκτημα των πρωτοβουλιών του, προετοιμάζει καθώς φαίνεται χερσαία εισβολή στον νότιο Λίβανο, γεγονός για το οποίο, όπως φημολογείται, επιστρατεύει δύναμη 5 ταξιαρχιών. Είτε πρόκειται για τη δημιουργία ζώνης ασφάλειας προκειμένου να επιστρέψουν οι 60,000 ισραηλινοί κάτοικοι των περιοχών πλησίον των συνόρων, οι οποίοι είχαν μετοικήσει λόγω των πληγμάτων από ρουκέτες, είτε πρόκειται για βαθιά διείσδυση προκειμένου να καταφερθεί αποφασιστικό πλήγμα στη Χεζμπολάχ, μένει να φανεί από τις εξελίξεις.
Ατελέσφορη διπλωματία
Σχεδόν όλοι οι παγκόσμιοι ηγέτες που μίλησαν στη γενική συνέλευση του ΟΗΕ, ζήτησαν τον τερματισμό του πολέμου μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς στη Γάζα και των μαχών κατά μήκος των βόρειων συνόρων μεταξύ Ισραήλ και Λιβάνου.
Η ρητορική σε πολλές περιπτώσεις ήταν «έντονη» σύμφωνα με το Politico. Πχ, ο πρόεδρος της Βραζιλίας, Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, χαρακτήρισε τις ενέργειες του Ισραήλ εναντίον Παλαιστινίων αμάχων «αδικαιολόγητη συλλογική τιμωρία», ο ηγέτης της Κολομβίας μίλησε για συνεχιζόμενη στη Γάζα «γενοκτονία» και η Τουρκία πρότεινε, ότι άλλες χώρες θα πρέπει να ενωθούν για να σταματήσουν τους Ισραηλινούς με τη βία, εάν είναι απαραίτητο.
Η δυσαρέσκεια στόχευε επίσης στις Ηνωμένες Πολιτείες, αν και λίγοι ανέφεραν άμεσα την Ουάσιγκτον, για την υποστήριξή τους στο Ισραήλ.
Στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του από τη διεθνή σκηνή, ο πρόεδρος των ΗΠΑ ,Τζο Μπάιντεν, μίλησε επίσης για τη δραματική κατάσταση στη Μέση Ανατολή, επιμένοντας ότι «ένας γενικευμένος πόλεμος» δεν είναι προς το συμφέρον κανενός και ότι «μια διπλωματική λύση» είναι πάντα δυνατή.
Στη συνέχεια, ο Μπάιντεν υπενθύμισε τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που συνήφθη με το Κατάρ και την Αίγυπτο και εγκρίθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας, αλλά παρέμεινε νεκρό γράμμα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τις πολλαπλές προσπάθειες της Ουάσινγκτον να περιορίσει την κλιμάκωση. Μετά από εκείνη του προέδρου των ΗΠΑ, ίσως η πιο αναμενόμενη ομιλία στη Συνέλευση ήταν αυτή του νεοεκλεγέντος Ιρανού προέδρου Πεζεσκιάν.
Στην πρώτη του επίσκεψη στη Νέα Υόρκη μετά την εκλογή του, ο Ιρανός πρόεδρος περιέγραψε την «αδράνεια» του ΟΗΕ προς το Ισραήλ ως «παράλογη και ακατανόητη» και εξέφρασε στον γ.γ. Γκουτιέρες την ανησυχία του για την εξάπλωση της σύγκρουσης. «Γνωρίζουμε περισσότερο από τον καθένα ότι αν ξεσπάσει ένας μεγαλύτερος πόλεμος στη Μέση Ανατολή, δεν θα ωφελήσει κανέναν στον κόσμο», είπε, επαναλαμβάνοντας ότι δεν είναι το Ιράν αλλά το Ισραήλ, κατά την άποψή του, που «επιδιώκει να διευρύνει αυτή τη σύγκρουση».
Είναι μάλλον σαφές, ότι ο νέος Ιρανός πρόεδρος απεύχεται μια σύγκρουση με το Ισραήλ και η ομιλία του θεωρήθηκε ως ένα βαθμό «μετριοπαθής» σε σχέση με την επιθετική ρητορική άλλων Ιρανών ηγετών.
Ο βασιλιάς Αμπντάλα Β' της Ιορδανίας δεν έκρυψε την οργή του για το Ισραήλ και τους δυτικούς συμμάχους του, των οποίων η συμπεριφορά - είπε - «θέτει τον ΟΗΕ σε κρίση νομιμότητας», «σοκαρισμένος» που η Λωρίδα της Γάζας δεν απολαμβάνει την ίδια υποστήριξη, όπως η Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή. Εύκολα γίνεται αντιληπτό το κλίμα το οποίο χαρακτηρίζει τις αντιδράσεις του Νότου στη σύγκρουση της Μ. Ανατολής και ειδικότερα των αραβικών κρατών.
Από την άλλη πλευρά ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, δεν παρέλειψε κατά την ομιλία του να τονίσει «ότι δεν θα ανεχθούμε ένα στρατό τρομοκρατών στα βόρεια σύνορά μας ικανό να επαναλάβει μια σφαγή, όπως αυτή της 7ης Οκτ. 2023», απορρίπτοντας στην πράξη με τα αεροπορικά πλήγματα που ακολούθησαν στον Λίβανο, την κοινή πρόταση ΗΠΑ-Γαλλίας για εκεχειρία 21 ημερών, και όχι μόνον στη Γάζα.
Το διακύβευμα δεν είναι πλέον μόνο μια ενδεχόμενη σύρραξη μεταξύ Ιράν-Ισραήλ, αλλά και όπως διαφαίνεται μια ανασκευή των θέσεων των Αραβικών κρατών απέναντι στις ΗΠΑ, εφόσον συνεχιστεί η τρέχουσα πολιτική της υπερδύναμης.
Αυτά, με κρίσιμο άγνωστο στην εξίσωση των ισορροπιών, το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στην Αμερική τον ερχόμενο Νοέμβριο.
* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής
