Ο Begley ήταν μέχρι τον Ιανουάριο αντιπρόεδρος και επικεφαλής παγκόσμιας αιματολογικής και αντικαρκινικής έρευνας στην εταιρία Amgen, τη μεγαλύτερη ιδιωτική εταιρία βιοτεχνολογίας στον κόσμο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετούς θητείας του, ο Begley επέλεξε 53 δημοσιευμένες μελέτες, που απετέλεσαν «ορόσημα» στο χώρο της αντικαρκινικής έρευνας, προκειμένου η εκατονταμελής ομάδα του να προσπαθήσει να επαναλάβει τα αποτελέσματά τους. Η «αναπαραγωγή» ιατρικών ερευνών από φαρμακευτικές εταιρίες, όπως η Amgen, είναι μία συνηθισμένη μέθοδος στην προσπάθεια ανάπτυξης σχετικών φαρμάκων.
Τα συμπεράσματα; Απογοητευτικά. Τα αποτελέσματα 47 εκ των 53 μελετών δεν ήταν δυνατό να επαναληφθούν. «Ήταν συγκλονιστικό», δήλωσε ο Begley μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, «Αυτές είναι οι μελέτες στις οποίες στηρίζεται η φαρμακευτική βιομηχανία ώστε να ταυτοποιήσει νέους στόχους για την ανάπτυξη φαρμάκων [αλλά] δεν μπορείς να εκλάβεις τίποτα απολύτως σοβαρά».
Τα ευρήματα του Begley, που δημοσιεύονται στο τεύχος Μαρτίου του έγκυρου επιστημονικού περιοδικού Nature, απηχούν τα συμπεράσματα ενός παρόμοιου άρθρου που εκδόθηκε πέρυσι από επιστήμονες της φαρμακοβιομηχανίας Bayer AG. Φέροντας τον τίτλο «Πιστέψτε το ή όχι», το άρθρο καταδείκνυε την εντυπωσιακή «ψαλίδα» ανάμεσα στα αποτελέσματα ιατρικών ερευνών και τις φαρμακευτικές μελέτες που τις ακολουθούν. Από τις 47 αντικαρκινικές μελέτες που διεξήγαγε η Bayer κατά το 2011, λιγότερες από το 25% μπόρεσαν να αναπαράγουν αποτελέσματα που είχαν παλαιότερα αναφερθεί? τελικά όλες ακυρώθηκαν.
Οι συγγραφείς των άρθρων μάλιστα παρατήρησαν ότι η εγκυρότητα του περιοδικού όπου δημοσιεύονται οι επίμαχες έρευνες δεν αποτελεί κριτήριο για την αξιοπιστία τους. «Η επιστημονική κοινότητα [υποθέτει] ότι το κύριο μήνυμα μίας έρευνας είναι βάσιμο [...] δυστυχώς αυτό δεν είναι πάντα πραγματικότητα», γράφει χαρακτηριστικά ο Begley.
Οι παρατηρήσεις αυτές ουσιαστικά υπογραμμίζουν έναν από τους αναδυόμενους φόβους που επισκιάζουν τον κλάδο της αντικαρκινικής ιατρικής: ότι πολλές από τις προ-κλινικές έρευνες ή δοκιμές που γίνονται είναι απλούστατα λάθος, προϊόν του ατέρμονου ανταγωνισμού για χρηματοδότηση και επιδοτήσεις. Συνάμα, η δημοσίευση κακών μελετών συμβάλει στον οικονομικό στραγγαλισμό των ομάδων που προσπαθούν ενδελεχώς να βοηθήσουν.
Αυτό που προβληματίζει ακόμα περισσότερο όμως, είναι η αντίδραση ερευνητών που καλούνται να βοηθήσουν τους φαρμακοποιούς να αναπαράγουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους. Βεβαίως, αληθεύει ότι καρκινικά κύτταρα αντιδρούν πολύ διαφορετικά υπό ελάχιστα διαφορετικές συνθήκες, αλλά η αδυναμία αναπαραγωγής αποτελεσμάτων είναι εντυπωσιακή. Ενδεικτική είναι μία συνάντηση που είχε ο Begley με τον επικεφαλής μίας εκ των προβληματικών μελετών: «Του εξήγησα ότι επαναλάβαμε το πείραμα 50 φορές χωρίς αποτέλεσμα. Μου είπε ότι το διεξήγαγε 6 φορές και είχε το συγκεκριμένο αποτέλεσμα μία φορά. Το έβαλε στη μελέτη του επειδή έφτιαχνε την καλύτερη ιστορία». Πολλοί άλλοι του ζήτησαν να υπογράψει σύμφωνα εχεμύθειας που θα του απαγόρευαν να δημοσιεύσει συμπεράσματα που θα αμφισβητούσαν τα δικά τους.
Το φαινόμενο της αφερεγγυότητας επιστημονικών ερευνών είναι ευρύτερο και δεν πλήττει μονάχα την αντικαρκινική φαρμακευτική. Σύμφωνα με τον ανεξάρτητο ιστότοπο Retractionwatch, που παρακολουθεί την ανάκληση διαψευσμένων μελετών, δεν υπάρχει βάση δεδομένων για τις ανακλήσεις, γεγονός που δημιουργεί ένα καθεστώς ανοχής που ευνοεί την αναξιοπιστία. Επιπλέον, πρόσφατα, η Εθνική Ακαδημία Επιστημών των Η.Π.Α. διενέργησε μία ακρόαση κατά την οποία ειπώθηκε ότι την τελευταία δεκαετία οι ανακλήσεις έχουν αυξηθεί κατά 1.000% ενώ οι δημοσιεύσεις μόνο κατά 44%.
Σε κάθε περίπτωση, τα πραγματικά θύματα αυτής της δυσλειτουργίας είναι οι ασθενείς, για τους οποίος η ελπίδα συνιστά συχνά το μοναδικό όπλο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), το 2008 ο καρκίνος στέρησε τη ζωή σε 7,6 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως (13% όλων των θανάτων). Ο αριθμός των θυμάτων προβλέπεται πως θα ανέλθει σε 13,1 εκατομμύρια το 2030.
Κρούσματα και θάνατοι από τους κοινότερους τύπους καρκίνου το 2008 στην Ελλάδα και για τα δύο φύλα. (Πηγή: Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο του ΠΟΥ)
Για περισσότερα στοιχεία και δεδομένα δείτε εδώ.
Για μέτρα πρόληψης δείτε εδώ.
Πηγή: Επιμέλεια: Μαράκης Αλέξανδρος
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
