ΚΑΙΡΟΣ

Ρήσος: το έργο αγνώστου πατρός στο λύκειο του Αριστοτέλη

Είναι η πρώτη φορά που δίνεται για θεατρικό ή άλλο δρώμενο ο αρχαιολογικός χώρος του Λυκείου του Αριστοτέλη, κι αυτό είναι φυσικό γιατί άνοιξε τις «πύλες» του για το κοινό μόλις πέρσι.

Εκεί λοιπόν, όπου περπάτησε ο ιδρυτής της περιπατητικής σχολής με τους μαθητές του και όπου σήμερα σώζονται τα κατάλοιπα της ρωμαϊκής φάσης από την παλαίστρα του Γυμνασίου (στο Λύκειο λειτούργησε ένα από τα πρώτα γυμνάσια της αρχαίας Αθήνας), ξεκινά την Τρίτη 7 Ιουλίου η παράσταση «Ρήσος» της Κατερίνας Ευαγγελάτου.

Ο χώρος, που ορίζεται μεταξύ του κτιρίου της Στρατιωτικής Λέσχης, του Ωδείου Αθηνών και του Βυζαντινού Μουσείου (με είσοδο από την οδό Ρηγίλλης), θα φιλοξενήσει στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών την πρωτοποριακή παράσταση, η οποία έχει ως βασικό πυρήνα την αμφιλεγόμενη τραγωδία «Ρήσος» που βασίζεται στη ραψωδία Κ της Ιλιάδας και αποδίδεται (με πολλά ερωτηματικά) στον Ευριπίδη.

«Το έργο περιβάλλει ένα πέπλο μυστηρίου γιατί δεν γνωρίζουμε από ποιον γράφτηκε ούτε πότε. Και κυρίως δεν γνωρίζουμε σε ποιο είδος να το κατατάξουμε. Δεν είναι τραγωδία, αλλά για μας αποτελεί ένα ιδιότυπο κράμα διαφορετικών ειδών: σατυρικού δράματος, δράματος, κωμωδίας, ακόμα και παρωδίας.

Κάποιοι το αποδίδουν στον Ευριπίδη, άλλοι σε νεότερους μιμητές του, κάποιοι άλλοι ακόμα και στον γιο του Ευριπίδη. Τίποτα όμως δεν έχει αποδειχτεί από τους φιλόλογους που ασχολούνται με το θέμα. Έτσι παραμένει ένα μεγάλο μυστήριο, τόσο το ποιος το έγραψε -γι' αυτό και το ερωτηματικό συνοδεύει το όνομα του Ευριπίδη στα δελτία τύπου μας- όσο και το πότε γράφτηκε.

Η διάσταση των απόψεων μεταξύ των μελετητών είναι περίπου της τάξης των 150 ετών. Δηλαδή δεν μιλάμε για μία χρονολόγηση που αποκλίνει 5 ή 10 χρόνια, μιλάμε για πέντε γενιές περίπου», αναφέρει η Κατερίνα Ευαγγελάτου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ που μίλησε μαζί της με αφορμή την έναρξη του σκηνοθετικού της εγχειρήματος.

«Σκοτάδι», όμως, δεν καλύπτει μόνο την προέλευση του «Ρήσου», αλλά και το ίδιο το έργο. «Είναι το μοναδικό σωζόμενο θεατρικό έργο της αρχαίας ελληνικής θεατρικής παραγωγής που διαδραματίζεται από την αρχή μέχρι το τέλος τη νύχτα, μέσα στο σκοτάδι. Το γεγονός αυτό επηρεάζει πάρα πολύ όσα συμβαίνουν στο έργο, καθώς οι άνθρωποι, εκτός ότι βρίσκονται στο τέλος του τρωικού πολέμου κατακουρασμένοι, εξαντλημένοι και εντελώς θολωμένοι, είναι και σε μία κατάσταση που αντικειμενικά δεν τους επιτρέπει να δουν καθαρά μέσα στη νύχτα. Αυτό δημιουργεί και κωμικές καταστάσεις που αγκαλιάζουν το κωμικό μέρος του έργου, αλλά και δραματικές που οδηγούν στο δραματικό τέλος», τονίζει.

Η παράσταση περιλαμβάνει ποικίλα καινοτόμα στοιχεία, όπως αποσπάσματα της αριστοτελικής σκέψης (από την Πραγματεία περί Ενυπνίων από τα Μικρά Φυσικά του Αριστοτέλη, όπου ο Σταγειρίτης φιλόσοφος αναλύει τα όνειρα), περιπατητική προσέγγιση εντός του Λυκείου (το πρώτο μέρος είναι ένας περίπατος διάρκειας περίπου 25 λεπτών με τους θεατές να παρακολουθούν τη δράση που εξελίσσεται παράλληλα σε διάφορες θέσεις), αλλά και μια σύλληψη της ίδιας της δημιουργού: το όνειρο του Έκτορα.

«Όταν σκέφτηκα να κάνω μια παράσταση σε αυτόν τον χώρο, πρώτα από όλα ήθελα οπωσδήποτε να έχει μέσα κάποια αποσπάσματα αριστοτελικής σκέψης. Κατόπιν βρήκα τον «Ρήσο», που άρχισα να βλέπω σαν ένα όνειρο του Έκτορα. Στη δική μου σύλληψη της παράστασης, ο Έκτορας κοιμάται και ονειρεύεται ότι τον ξυπνάνε και όλα τα υπόλοιπα που ακολουθούν στο έργο εκτυλίσσονται στο όνειρό του. Δηλαδή, ολόκληρη η παράσταση είναι στο μυαλό του, γι' αυτό ονειρεύεται όλους σαν παιδιά που παίζουν σε έναν έρημο αρχαιολογικό χώρο».

«Αυτή είναι η μορφή της παράστασης και γι' αυτό υπάρχει μέσα και η αφέλεια και ο ενθουσιασμός και η διακωμώδηση. Και φυσικά ένας θάνατος που ανατρέπει τα πάντα κι ενώ το έργο ξεκινά με ύφος ιλαρό και αργότερα περνά από την ευχάριστη ατμόσφαιρα στην καθαρή κωμωδία, στο τέλος καταλήγει στο δράμα», εξηγεί.

Λύκειο του Αριστοτέλη, Ρηγίλλης. Έναρξη Τρίτη 7 Ιουλίου, 20.30. Παραστάσεις ως τις 9 Αυγούστου.

Πηγή: skai.gr