Σε μια σειρά από κρίσιμα ερωτήματα αναφορικά με τον κορωνοϊό και την διαχείριση της ασφάλειας των τροφίμων δίνει απαντήσεις μιλώντας στο skai.gr ο Δρ Κωνσταντίνος Γκατζιώνης, Αναπληρωτής Καθηγητής Βιοχημείας Τροφίμων στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Καθώς η πανδημία εξελίσσεται και τα κρούσματα αυξάνονται, δεν επιτρέπεται ο εφησυχασμός αλλά απαιτείται και ενημέρωση για την αποφυγή άσκοπης σύγχυσης, τονίζει ο καθηγητής δίνοντας χρήσιμες πληροφορίες που αφορούν τον τελικό καταναλωτή.
Τι κάνει διαφορετικό τον κορωνοϊό COVID-19;
Κορωνοϊούς έχουμε αντιμετωπίσει και στο παρελθόν (και σίγουρα θα αντιμετωπίσουμε και άλλους στο μέλλον). Οι κορωνοϊοί είναι μια οικογένεια ιών που συνήθως προκαλούν αναπνευστικά νοσήματα. Περιλαμβάνουν ιούς που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα αλλά και πιο σοβαρές ασθένειες όπως τους MERS-CoV και το SARS-CoV (τον κοροναϊό που προκάλεσε την επιδημία SARS το 2003).
• Ο κορωνοϊός COVID-19 είναι ένας νέος κορωνοϊός που δεν έχει εντοπιστεί προηγουμένως. Δεν είναι ο ίδιος με τους κορωνοϊούς που κυκλοφορούν συνήθως μεταξύ των ανθρώπων και προκαλούν ήπια ασθένεια, όπως το κοινό κρυολόγημα.
Μπορεί ο κορωνοϊό COVID-19 να μεταδοθεί μέσω τροφίμων;
Η προηγούμενη εμπειρία με εκδηλώσεις ασθένειας που οφείλονται σε κορωνοϊούς MERS-CoV, SARS-CoV και άλλους ιούς της αναπνευστικής οδού (πχ. γρίπη των πτηνών) υποδηλώνουν ότι αρχικά ο νέος κορωνοϊός μπορεί να μεταδόθηκε από τα ζώα στον άνθρωπο.
• Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) σημείωσε ότι δεν υπάρχουν επί του παρόντος ενδείξεις και στοιχεία ότι το τρόφιμο είναι πιθανή πηγή ή οδός μετάδοσης του κορωνοϊού COVID-19. Ωστόσο οι έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο εξαπλώνεται ο ιός συνεχίζονται.
Μα αφού γνωρίζουμε ότι υπάρχουν γενικά ιοί που μεταδίδονται μέσω τροφίμων;
Τα τελευταία χρόνια, οι ιοί αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο ως σημαντικές αιτίες εμφάνισης τροφιμογενών νόσων. Για παράδειγμα οι νοροϊοί (noroviruses) και η ηπατίτιδα Α είναι οι σημαντικότεροι από μια σειρά ιών που μεταδίδονται με τρόφιμα και προκαλούν παθήσεις όπως η γαστρεντερίτιδα. Τα εμπλεκόμενα τρόφιμα τείνουν να είναι εκείνα που υποβάλλονται σε ελάχιστη επεξεργασία, όπως μαλάκια, φρέσκα φρούτα & λαχανικά, και όχι επεξεργασμένα τρόφιμα. Οι πιο πολλές από τις τεκμηριωμένες εστίες ιογενών τροφικών ασθενειών συνδέονται με τη μόλυνση του τροφίμου από ένα χειριστή τροφίμων και ακαθαρσίες.
Ωστόσο διαφορετικοί ιοί έχουν διαφορετικές πηγές και οδούς επιμόλυνσης. Δεν υπάρχουν επί του παρόντος ενδείξεις και στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το τρόφιμο είναι πιθανή πηγή ή οδός μετάδοσης του κορωνοϊού COVID-19. Ωστόσο οι έρευνες για τον τρόπο με τον οποίο εξαπλώνεται ο ιός συνεχίζονται.
Επομένως δε χρειάζεται να προσέχω πως διαχειρίζομαι τα τρόφιμα;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εξέδωσε προληπτικές συστάσεις τον κορωνοϊό COVID-19, που περιλαμβάνουν συμβουλές σχετικά με τις καλές πρακτικές υγιεινής κατά το χειρισμό και την προετοιμασία τροφίμων που περιλαμβάνουν:
• Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μεταξύ του χειρισμού ωμών και μαγειρεμένων τροφίμων.
• Καλό μαγείρεμα και σωστός χειρισμός των προϊόντων κρέατος.
• Προστατέψτε τις τροφές με το να καλύπτετε το στόμα και τη μύτη σας όταν βήχετε και φτερνίζεστε.
Όπως πάντα, η καλή υγιεινή είναι σημαντικές για να αποφευχθεί η μόλυνση από διασταύρωση μεταξύ ωμών/μη καλά ψημένων τροφίμων και μαγειρεμένων/έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων στην κουζίνα. Είναι πιο σημαντικό από ποτέ, να ακολουθούμε σχολαστικά τα βασικά βήματα της ασφάλειας και υγιεινής των τροφίμων.
Μπορεί να επηρεάζονται τα τρόφιμα που εισάγονται από την Κίνα και άλλες χώρες που έχουν προσβληθεί από τον κορωνοϊό COVID-19, και επομένως να υπάρχει κίνδυνος να διασκορπιστεί μέσω αυτών;
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν στοιχεία που να σχετίζουν τη μετάδοση του κορωνοϊού COVID-19 με εισαγόμενα προϊόντα. Ωστόσο υπήρξαν χώρες με ‘ύποπτη’ συμπεριφορά κατά την εξάπλωση του ιού, π.χ. Τουρκία, δηλαδή παρουσιάζουν/παρουσίαζαν μηδενικά κρούσματα σε ανθρώπους με ανεξήγητο τρόπο. Πρακτικές έλλειψης ελέγχων ή μη αναφοράς κρουσμάτων από μία χώρα είναι πιθανό να συνδυάζονται και με ανάλογα κακές πρακτικές στον έλεγχο των τροφίμων.
Γνωρίζω ότι το πλύσιμο και καθαρισμός των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή αντισηπτικά σκοτώνει τους ιούς. Θα μπορούσα προληπτικά να προσθέσω αλκοόλη ή άλλες αντισηπτικές ουσίες στα τρόφιμα μου;
Απολύτως όχι. Τίποτα ακατάλληλο προς βρώση δε πρέπει να προστίθεται στο τρόφιμο ή στο νερό μας για οποιοδήποτε λόγο. Ουσίες ακίνδυνες για εξωτερική χρήση από τον άνθρωπο μπορεί να είναι ιδιαίτερα βλαβερές αν καταποθούν ακόμα και σε μικρές ποσότητες. Για ορισμένες κατηγορίες ουσιών και/ή ειδικές ομάδες πληθυσμού, μπορεί να οδηγήσουν σε μόνιμη βλάβη του οργανισμού.
Γνωρίζω ότι υπάρχουν τροφές με αντιμικροβιακής και αντιιικές ιδιότητες. Αν τις καταναλώνω δεν θα κινδυνεύω να νοσήσω από τον κορωνοϊού COVID-19 ή ακόμα μπορώ και να θεραπευτώ καταναλώνοντας τέτοιες τροφές;
Υπάρχουν πάρα πολλές τροφές που έχουν αντιμικροβιακές και αντιικές ιδιότητες και ενισχύουν την υγεία και άμυνα του οργανισμού. Ωστόσο αυτό δεν συνεπάγεται ότι η κατανάλωση τους ως τροφή εξασφαλίζει προστασία από τον κορωνοϊό COVID-19. Μπορούμε να καταναλώνουμε τροφές με τις οποίες αισθανόμαστε άνετα για την επίδραση στην υγεία του οργανισμού μας, αλλά σε καμία περίπτωση δε πρέπει να θεωρείται ότι προσφέρουν ανοσία ή θεραπεία ή οποιουδήποτε είδους ολοκληρωμένη προστασία από ιούς. Σε καμία περίπτωση η κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής σε οποιαδήποτε ποσότητα δεν υποκαθιστά την ανάγκη για σωστή υγιεινή, τα μέτρα προστασίας που ζητούνται από τις αρχές ή την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
Έχω ακούσει ότι κυκλοφορούν στο διαδίκτυο προϊόντα και διατροφικά σκευάσματα που προστατεύουν από τον κορωνοϊού COVID-19.
Δεν υπάρχει απόδειξη ή ένδειξη ότι η κατανάλωση κάποιου συγκεκριμένου τροφίμου έχει προστατευτική δράση έναντι του COVID-19.
Μην αγοράζετε υπερκοστολογημένα τρόφιμα ή σκευάσματα απροσδιορίστου προέλευσης, που προβάλλονται ως ότι προστατεύουν ή θεραπεύουν από τον κορωνοϊό COVID-19. Όπως πάντα, μην προμηθεύεστε ποτέ τρόφιμα ή σκευάσματα από αγνώστους ή μη νόμιμες επιχειρήσεις, ειδικά στο διαδίκτυο. Δεν υπόκεινται σε έλεγχο.
Μπορώ να αρρωστήσω από κορωνοϊό COVID-19 από το να αγγίξω τα τρόφιμα, τη συσκευασία τροφίμων ή τις επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τα τρόφιμα, αν υπήρχε ο κορωνοϊός;
Επί του παρόντος, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η τροφή ή η συσκευασία τροφίμων σχετίζονται με τη μετάδοση του COVID-19. Όπως και με άλλους ιούς, είναι πιθανό κορωνοϊός COVID-19 να επιβιώσει σε επιφάνειες ή αντικείμενα. Τα τρόφιμα αποτελούν αντικείμενα με επιφάνειες. Για το λόγο αυτό, είναι πιο σημαντικό από ποτέ, να ακολουθούμε σχολαστικά τα βασικά βήματα της ασφάλειας και υγιεινή των τροφίμων, όπως και για τη γενικότερη υγιεινή.
Xρήσιμοι σύνδεσμοι
Αποφεύγοντας τα τροφιμογενή νοσήματα
Ασφαλής προετοιμασία γευμάτων στο σπίτι
Χειρισμός τροφίμων στο σπίτι
Προετοιμασία και ψήσιμο κρεάτων σε ψησταριές
Αναλυτικά ενημερωτικά δελτία είναι διαθέσιμα από τον ΕΦΕΤ και τους αρμόδιους φορείς
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
