Υπαρξιακό δίλημμα των εκλογών για τους Τουρκοκύπριους: Μέρος της Τουρκίας ή της Κύπρου;

Οι απροκάλυπτες παρεμβάσεις της Άγκυρας είναι για τον Κύπριο ευρωβουλευτή Νιαζί Κιζιλγιουρέκ αυτό που χαρακτηρίζει εντονότερα την εκλογική διαδικασία της Κυριακής, αφού όπως δήλωσε στην DW, είναι η πρώτη φορά κατά την οποία η τουρκοκυπριακή κοινότητα βρίσκεται ενώπιον μιας τόσο ανοιχτής παρέμβασης υπέρ ενός υποψηφίου και εναντίον κάποιου άλλου. Πρόκειται για τους Ερσίν Τατάρ και Μουσταφά Ακιντζί, οι οποίοι δημοσκοπικά εμφανίζονται ως τα φαβορί για να είναι οι δύο υποψήφιοι που θα αναμετρηθούν στον δεύτερο γύρο των εκλογών.

Παρεμβάσεις με αποκορύφωμα το Βαρώσι

Η κορυφαία στιγμή των τουρκικών παρεμβάσεων στον τουρκοκυπριακό προεκλογικό αγώνα καταγράφηκε την περασμένη εβδομάδα όταν ο Ταγίπ Ερντογάν με τον Ερσίν Τατάρ στο πλευρό του ανακοίνωσε το άνοιγμα της παραλίας της περιφραγμένης και νεκρής από το 1974 πόλης των Βαρωσιών. Η τελετή διάνοιξης της παραλίας την περασμένη Πέμπτη, πέραν της αντίδρασης της Κυπριακής Δημοκρατίας και του διεθνούς παράγοντα, επέφερε και την έντονη αντίδραση τουρκοκυπριακών πολιτικών δυνάμεων που θεώρησαν την ενέργεια ξεκάθαρο μήνυμα στήριξης της Άγκυρας προς τον υποψήφιο της Δεξιάς.

Ο νυν ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί χαρακτήρισε το άνοιγμα της παραλίας των Βαρωσίων “ντροπή για τη δημοκρατία” και τον κ. Τατάρ “κομπάρσο σε ένα σενάριο που έστησε ξένη δύναμη”. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο κ. Ακιντζί στάθηκε έντονα επικριτικός για την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας με πιο χαρακτηριστική τη δήλωσή του τον Οκτώβρη του 2019 περί αίματος που τρέχει στην Πηγή Ειρήνης, την τουρκική στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία, δήλωση που εξόργισε τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν. Ως φεντεραλιστής, ο κ. Ακιντζί φαίνεται να διαφωνεί όμως με την Τουρκία και στο πλαίσιο για την επιδιωκόμενη λύση στο Κυπριακό. Από την άλλη ο Ερσίν Τατάρ εμφανίστηκε σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία όχι μόνο ως θιασώτης της λύσης δύο κρατών, αλλά και ως εκφραστής της τάσης σε μερίδα της τουρκοκυπριακής κοινότητας να θεωρείται η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο νησί ως αναγκαία συνθήκη για την επιβίωσή της.

Χειραφέτηση έναντι υποταγής

Σύμφωνα με τον Τ/κ ευρωβουλευτή Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, τα χαρακτηριστικά των δύο κύριων υποψηφίων προσδίδουν στις εκλογές της Κυριακής ένα χαρακτήρα δημοψηφίσματος με υπαρξιακό διακύβευμα. Αυτό που θα απαντήσουν οι τουρκοκύπριοι ψηφοφόροι, δηλώνει στην DW, είναι το κατά πόσον «οι Τουρκοκύπριοι θα γίνουν κομμάτι της Τουρκίας ή θα μείνουν κομμάτι της Κύπρου. Οι Τουρκοκύπριοι σημειώνει ο κ. Κιζιλγιουρέκ, στην ουσία καλούνται να αποφασίσουν αν «ο ηγέτης τους θα υποκύπτει στην Άγκυρα όπως ο κ. Τατάρ ή θα αντιστέκεται όπως ο κ. Ακιντζί». Η αναφορά του κ. Κιζιλγιουρέκ σχετίζεται με το πρόταγμα της πολιτικής Ακιντζί περί ανάγκης διατήρησης της τουρκοκυπριακής ταυτότητας και του κοσμικού χαρακτήρα του κράτους σε αντίθετη με τον Ερσίν Τατάρ που ταυτιζόμενος με τις θέσεις της Άγκυρας φαίνεται να μην ενοχλείται από την προσπάθεια επιβολής του πολιτικού ισλάμ στην τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Οι σχέσεις Ακιντζί- Ερντογάν από την αρχή της θητείας του Τ/Κ ηγέτη το 2015 είχαν πάντως από νωρίς διασαλευτεί, όταν ο Ακιντζί είχε προτάξει την απεξάρτηση των Τουρκοκυπρίων από την Τουρκία, προκαλώντας τη δημόσια αντίδραση του Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος τον είχε καλέσει να επιδείξει σεβασμό στους δεσμούς Τουρκίας και Κύπρου. Από την άλλη ο κ. Τατάρ από την ανάληψη των καθηκόντων ως «πρωθυπουργός» των Τουρκοκυπρίων επιχείρησε να δέσει την πορεία της κοινότητας στο τουρκικό άρμα. Η πλήρης ταύτιση του κ. Τατάρ με την Άγκυρα έχει προκαλέσει τριγμούς ακόμα και εντός του κόμματός του, με βουλευτές να σχολιάζουν αρνητικά την κίνηση για την Αμμόχωστο.

Οι άλλοι υποψήφιοι

Ενόψει του πρώτου γύρου των τ/κ εκλογών, η σύγκρουση Τατάρ-Ακιντζί αποφορτίζεται λόγω της συμμετοχής άλλων εννέα υποψηφίων, οι οποίοι εκφράζουν όλες τις τάσεις των Τουρκοκυπρίων έναντι της Τουρκίας αλλά και έναντι των Ελληνοκυπρίων, τη θεωρούμενη έτερη απειλή δηλαδή για την ταυτότητά τους. Ισχυρότερος δημοσκοπικά (με 15%) εμφανίζεται ο υποψήφιος του σοσιαλιστικού ΡΤΚ Τουφάν Ερχιουρμάν ο οποίος σε σχέση με το Κυπριακό δεν διαφοροποιείται από τη γραμμή Ακιντζί υπέρ λύσης διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Ωστόσο, στο επίμαχο θέμα της σχέσης Τουρκοκυπρίων-Τουρκίας, ο κ. Ερχιουρμάν αποφεύγει να στηρίξει τον κ. Ακιντζί, καταλογίζοντάς του συγκρουσιακή στάση. Σημειώνεται ότι κατά το ενδεχόμενο πρόκρισης του κ. Ερχιουρμάν στο δεύτερο γύρο των εκλογών (εις βάρος του κ. Τατάρ, αφού η πρόκριση Ακιντζί προβλέπεται σε όλες τις έρευνες), ο υποψήφιος του PTK αποκτά σαφές πλεονέκτημα εκλογής στην ηγεσία των Τουρκοκυπρίων, αφού αναμένεται να συγκεντρώσει τις ψήφους της Δεξιάς.

Μικρότερης εκλογικής επιρροής, αλλά με σημασία για την κρίση στο δεύτερο γύρο των εκλογών είναι οι υποψηφιότητες του μέχρι πρότινος «υπουργού Εξωτερικών» και προέδρου του Κόμματος του Λαού Κουντρέτ Οζερσάι, του προέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος Σερντάρ Ντενκτάς, και του προέδρου του κόμματος Αναγέννησης (που απαρτίζουν κυρίως Τούρκοι εκ Τουρκίας) Ερχάν Αρικλί. Σημειώνεται ότι ο Κουντρέτ Οζερσάι ήταν μέχρι και την περασμένη Τετάρτη “υπουργός” της “κυβέρνησης” Τατάρ. Παραιτήθηκε όταν ανακοινώθηκε το άνοιγμα της παραλίας της Αμμοχώστου, παρά το γεγονός ότι στηρίζει την επαναλειτουργία των Βαρωσίων, όπως και τη συνέχιση του status quo στο Κυπριακό. Ο κ. Οζερσάι δεν είχε ενημερωθεί για το άνοιγμα των Βαρωσίων, γεγονός που δείχνει τη βούληση της Άγκυρας να στηρίξει ανεπιφύλακτα τον κ. Τατάρ.