Οι βρετανοί ψηφοφόροι είναι έτοιμοι να προσέλθουν στις κάλπες σήμερα 4 Ιουλίου και να δώσουν ένα τέλος στην 14χρονη κυριαρχιά των Συντηρητικών. Ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ ο οποίος έβαλε το μεγαλύτερο στοίχημα προκυρήσσοντας πρόωρες εκλογές, δεν έχει καταφέρει όπως φαίνεται από τις δημοσκοπήσεις να ανατρέψει το αρνητικό κλίμα που υπάρχει εναντίον του με αποτέλεσμα να βρίσκεται τώρα στο κατώφλι μια συντριπτικής ήττας.
Αντίθετα, το αντιπολιτευόμενο Εργατικό κόμμα φαίνεται να θριαμβεύει στις δημοσκοπήσεις, εγκαινιάζοντας μια κεντροαριστερή κυβέρνηση με επικεφαλής τον πρώην δικηγόρο Κιρ Στάρμερ.
Πότε και πώς ψηφίζει η Βρετανία;
Μετά από μια προεκλογική εκστρατεία διάρκειας εβδομάδων, οι κάλπες ανοίγουν στις 7 π.μ. τοπική ώρα (9 ώρα Ελλάδος) την Πέμπτη και θα παραμείνουν ανοιχτές μέχρι τις 10 μ.μ. (12 ώρα Ελλάδος).
Οι Βρετανοί μπορούν να ψηφίσουν σε καθεμία από τις 650 εκλογικές περιφέρειες της χώρας, επιλέγοντας τον βουλευτή που θα εκπροσωπήσει την περιοχή τους.
Ο αρχηγός του κόμματος που κερδίζει την πλειοψηφία αυτών των εκλογικών περιφερειών γίνεται πρωθυπουργός και μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση. Αυτό σημαίνει ότι το 326 είναι ο μαγικός αριθμός για μια συνολική πλειοψηφία.
Εάν δεν υπάρχει πλειοψηφία, θα πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια αλλού, κυβερνώντας ως κυβέρνηση μειοψηφίας –όπως έκανε η Τερέζα Μέι το 2017– ή σχηματίζοντας συνασπισμό, όπως έκανε ο Ντέιβιντ Κάμερον μετά το 2010.
Ο μονάρχης έχει σημαντικό, αν και συμβολικό, ρόλο. Ο βασιλιάς Κάρολος Γ' πρέπει να εγκρίνει το σχηματισμό κυβέρνησης, την απόφαση για διεξαγωγή εκλογών και τη διάλυση του κοινοβουλίου. Ο Βασιλιάς δεν θα αντικρούσει ποτέ τον πρωθυπουργό του ούτε θα ακυρώσει τα αποτελέσματα εκλογών.
Γιατί ο Σουνάκ προκήρυξε εκλογές;
Ο Σουνάκ μπορούσε να προκυρήξει εκλογές μέχρι τον Ιανουάριο του 2025, αλλά η απόφαση για το πότε θα το έκανε ήταν μόνο δική του.
Το πρόβλημά του ήταν ότι δεν υπήρχαν πολλές και καλές επιλογές για τον ίδιο. Στις δημοσκοπήσεις έμενε 20 μονάδες πίσω και αυτή η τόση μεγάλη διαφορά δεν είχε αλλάξει για μήνες. Κάποιοι τον παρότρυναν να περιμένει στην εξουσία με την ελπίδα ότι τα άσχημα οικονομικά νέα θα βελτιωθούν τους επόμενους μήνες. Αλλά από την άλλη πλευρά, ο Ρίσι Σουνάκ έχει βάλει μεγάλο μέρος του πολιτικού του κεφαλαίου στη δέσμευσή του να σταματήσει τις διελεύσεις μικρών σκαφών από το Ηνωμένο Βασίλειο από τους αιτούντες άσυλο.
Πρόσφατα μάλιστα, ψήφισε έναν αμφιλεγόμενο νόμο για τη διεκπεραίωση ορισμένων αξιώσεων στη Ρουάντα, αν και κανείς δεν έχει απελαθεί ακόμη και το σχέδιο ενδέχεται να αντιμετωπίσει περαιτέρω νομικές προκλήσεις.
Τους καλοκαιρινούς μήνες, οι μεταναστευτικές ροές στη Μάγχη παρουσιάζουν παραδοσιακά αύξηση, βλάπτοντας την προεκλογική του εκστρατεία.
Τελικά, μετά από λίγα καλά νέα για την βρετανική οικονομία, όπως η μείωση του πληθωρισμού, τελικά ο Ρίσι Σούνακ αποφάσισε ότι τώρα ήταν η λιγότερο άσχημη στιγμή για να πατήσει την σκανδάλη και να προκηρύξει εκλογές.
Ποιος αναμένεται να κερδίσει;
Η σχεδόν καθολική προσδοκία είναι ότι το Συντηρητικό Κόμμα του Σουνάκ θα χάσει τις εκλογές. Οι Εργατικοί προηγούνται στις δημοσκοπήσεις από τα τέλη του 2021 και αυτό το προβάδισμα ήταν τεράστιο σε όλη την εκστρατεία. Προηγούνται με περίπου 20 μονάδες κατά μέσο όρο, με τους Τόρις να έχουν μικρή διοαφορά από το Reform UK και τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες να έρχονται στην τέταρτη θέση.
Όταν μετατραπούν σε έδρες τα ποσοστά αυτά στο κοινοβούλιο, οι αριθμοί θα υποδεικνύουν είτε μια άνετη νίκη των Εργατικών είτε μια συντριπτική νίκη των Εργατικών τόσο τεράστια που θα σήμαινε σχεδόν την εξαφάνιση των Συντηρητικών.
Η φήμη των Συντηρητικών άρχισε σταδιακά να κλονίζεται από την εποχή του εγκλεισμού λόγω της Covid-19 και τα περίφημα Partygate όπως επίσης και από μια σειρά από άλλα σκάνδαλα που οδήγησαν στην πτώση της πρωθυπουργίας του Μπόρις Τζόνσον και στη συνέχεια στη σκοτεινή θητεία έξι εβδομάδων της διαδόχου του Λιζ Τρας, της οποίας η δημοσιονομική ατζέντα έφερε τις αγορές σε αναταραχή.
Η ήτταν των Συντηρητικών είναι πλέον τόσο βέβαιη που ακόμα και ο Ρίσι Σούνακ στην προεκλογική του εκστρατεία τις τελευταίες εβδομάδες επικεντρώνεται στο να ενθαρρύνει τους υποστηρικτές του να αποτρέψουν μια τεράστια νίκη των Εργατικών παρά στο να εκλογεί και πάλι ο ίδιος πρωθυπουργός, παραδεχόμενος επί της ουσίας με αυτόν τον τρόπο την ήττα του.
Όμως το Εργατικό Κόμμα ανησυχεί για το ότι οι άνθρωποι θεωρούν το αποτέλεσμα δεδομένο και έχουν τονίσει τις τελευταίες ημέρες ότι τίποτα δεν αποφασίζεται μέχρι να καταμετρηθούν οι ψήφοι.
Πώς εξελίχθηκε η προεκλογική καμπάνια;
Ο Στάρμερ και ο Σουνάκ έχουν έρθει αντιμέτωποι σε δύο τηλεοπτικές συζητήσεις, οι οποίες κατά καιρούς ήταν άσχημες και περιείχαν αμφισβητούμενες αξιώσεις - ιδιαίτερα έναν ισχυρισμό του Σουνάκ ότι οι Εργατικοί θα επιβαρύνουν τους Βρετανούς με χιλιάδες νέους φόρους, κάτι το οποίο οι Εργατικοί το έχουν αποκλείσει.
Η εκστρατεία του Εργατικού Κόμματος επικεντρώθηκε κατά τα άλλα, σε μια υπόσχεση για «αλλαγή», ενώ δεσμεύτηκε για σύνεση όσομ αφορά τα οικονομικά του έθνους.
Ο Σουνάκ αγωνίστηκε εν τω μεταξύ να παραμείνει σε καλό δρόμο. Η απόφασή του όμως να φύγει νωρίτερα από τις επετειακές εκδηλώσεις της D-Day προκάλεσε οργή στη Βρετανία με τον ίδιο να αναγκάζεται να ζητήσει συγγνώμη.
Ποιος είναι ο Κιρ Στάρμερ
Αντίπαλος του Ρίσι Σούνακ για την εξουσία είναι ο ηγέτης των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, ο οποίος όπως φαίνεται θα είναι και ο νέος πρωθυπουργός της Βρετανίας τον Ιούλιο.
Πρώην δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο επάγγελμα, ο οποίος στη συνέχεια υπηρέτησε ως ανώτερος εισαγγελέας της Βρετανίας. Για τον Στάρμερ η πολιτική ήρθε στη ζωή του λίγο αργά. Έγινε βουλευτής των Εργατικών το 2015 και σε λιγότερο από πέντε χρόνια πήρε τα ηνία του κόμματος, μετά από μια θητεία ως σκιώδης γραμματέας του Brexit κατά τη διάρκεια της παρατεταμένης εξόδου της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Στάρμερ κληρονόμησε ένα κόμμα που κλυδωνιζόταν από τη χειρότερη εκλογική του ήττα εδώ και γενιές, αλλά έδωσε προτεραιότητα στην αναθεώρηση της κουλτούρας – κοιτάζοντας τους αριστερούς υποστηρικτές του πρώην ηγέτη Τζέρεμι Κόρμπιν και ζητώντας δημόσια συγγνώμη για ένα μακροχρόνιο σκάνδαλο αντισημιτισμού που είχε αμαυρώσει τη θέση του κόμματος.
Προσπάθησε να διεκδικήσει το πολιτικό κέντρο της Βρετανίας και περιγράφεται από τους υποστηρικτές του ως ένα άτομο με αρχές και ως ένας σοβαρός ηγέτης με έμφαση στην αντιμετώπιση των συστημικών ζητημάτων που αντιμετωπίζει η Βρετανία. Αλλά οι αντίπαλοί του, τόσο στα αριστερά του κόμματός του όσο και στα δεξιά του πολιτικού φάσματος, λένε ότι του λείπει χάρισμα και ιδέες και τον κατηγορούν ότι απέτυχε να παρουσιάσει ένα φιλόδοξο και ευρύ όραμα για το έθνος.
Ποιος άλλος διεκδικεί την πρωθυπουργία;
Μόνο ο Σουνάκ ή ο Στάρμερ έχουν ρεαλιστικές πιθανότητες να γίνουν πρωθυπουργοί, αλλά τα σχέδιά τους θα μπορούσαν να διαταραχθούν από ορισμένα μικρότερα κόμματα.
Ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο λαϊκιστής ακροδεξιός που ηγείται του Reform UK, ανακοίνωσε ότι θα θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές.
Ο Φάρατζ έχει επικρίνει τις ενέργειες του Σούνακ στο μεταναστευτικό και το κόμμα του του έχει πλησιάσει αρκετά τους Τόρις σε πολλές δημοσκοπήσεις. Η διατήρηση αυτού του επιπέδου υποστήριξης, την επόμενη ημέρα των εκλογών θα μπορούσε να προκαλέσει τον αποδεκατισμό των Τόρις στην κάλπη.
Εν τω μεταξύ, καθώς ο Φάρατζ επιτίθεται στον Σούνακ από τα δεξιά, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, μια κεντρώα, φιλοευρωπαϊκή ομάδα, έχουν καταργήσει την υποστήριξη των Συντηρητικών σε εύπορες, νότιες περιοχές της Αγγλίας.
Δεδομένης της θέσης των Εργατικών στις δημοσκοπήσεις, ο Κιρ Στάρμερ είναι πιο εξοπλισμένος για να δώσει τη μάχη του με τα μικρότερα κόμματα. Αρχικά, θα προσπαθήσει να τερματίσει τη μακρόχρονη κυριαρχία του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας (SNP) στις κάλπες.
Αλλά θα πρέπει να έχει στα υπόψη του και το Κόμμα των Πρασίνων, το οποίο τον αμφισβήτησε από τα αριστερά και έχει προσελκύσει μερικούς νεότερους φιλελεύθερους ψήφους.
Στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, υπήρξαν επίσης σημάδια ότι η στάση των Εργατικών στον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς στη Γάζα είχε βλάψει το κόμμα στις πλειοψηφούσες μουσουλμανικές περιοχές.
Ποια θέματα θα κρίνουν το αποτέλεσμα των εκλογών;
Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση θα βοηθήσει κατά κάποιο τρόπο στον καθορισμό του νικητή της βραδιάς.
Το Εργατικό Κόμμα προσπάθησε να κόψει τη φόρα σε ένα κόμμα που έχει κουράσει το έθνος εδώ και 14 χρόνια με το Brexit, με μια οικονομία να τραυλίζει και με μια σειρά από χυδαία σκάνδαλα.
Συγκεκριμένα, ο Στάρμερ έχει μιλήσει αρκετά για το κόστος ζωής που πλήττει τις βρετανικές οικογένειες και την χαοτική κατάσταση που υπάρχει στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) της χώρας.
Ο Σουνάκ, αντίθετα, προσπάθησε να επικεντρωθεί στη μετανάστευση – η υπόσχεσή του «Σταματήστε τις βάρκες» δεν έχει ακόμη λειτουργήσει, αλλά η ναυαρχίδα του για τη Ρουάντα έχει τουλάχιστον γίνει νόμος. Και προσπάθησε να πείσει τους ψηφοφόρους ότι η οικονομία έχει στρίψει στη γωνία και τώρα που τα πράγματα πάνε καλύτερα δεν μπορεί ο λαός να διακινδυνεύσει μια αλλαγή στη διακυβέρνηση.
Πότε θα μάθουμε τα αποτελέσματα;
Μόλις ανοίξουν οι κάλπες την Πέμπτη, τα ΜΜΕ στη Βρετανία απαγορεύεται να συζητήσουν οτιδήποτε θα μπορούσε να επηρεάσει την ψηφοφορία.
Μόλις η ψηφοφορία σταματήσει, ένα exit poll θα δημοσιευτεί που θα καθορίσει και πως θα εξελιχθεί η βραδιά των αποτελεσμάτων. Η δημοσκόπηση, που έγινε από την Ipsos για το BBC, το ITV και το Sky, προβλέπει την κατανομή των εδρών του νέου κοινοβουλίου και ιστορικά έχει αποδειχθεί πολύ ακριβής.
Η καταμέτρηση θα συνεχιστεί όλη τη νύχτα. Τα πρώτα ακριβή αποτελέδσματα θα έχουν γίνει ορατά περίπου στις 3 π.μ. τοπική ώρα και ο νέος πρωθυπουργός –αν υπάρχει– θα είναι στο νέο του πόστο μέχρι το μεσημέρι της Παρασκευής.
Αλλά τα πράγματα μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο εάν το αποτέλεσμα είναι αμφιλεγόμενα.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, η περιβόητη ξαφνική παράδοση της εξουσίας θα έχει γίνει μέσα στο Σαββατοκύριακο, αφήνοντας στη νέα κυβέρνηση μερικές εβδομάδες να επεξεργαστεί τη βασική νομοθεσία προτού το κοινοβούλιο κλείσει για καλοκαίρι.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
