Από σήμερα 1η Ιανουαρίου το ρωσικό φυσικό αέριο σταμάτησε να ρέει προς τα κράτη της ΕΕ μέσω της Ουκρανίας μετά τη λήξη μιας πενταετούς συμφωνίας, που σηματοδοτεί στην πραγματικότητα το τέλος μιας συμφωνίας δεκαετιών. Αντίθετα, η Ρωσία μπορεί ακόμα να στείλει αέριο στην Ουγγαρία, την Τουρκία και τη Σερβία από τον αγωγό TurkStream μέσω της Μαύρης Θάλασσας.
Και παρά το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι το σύστημα φυσικού αερίου της ηπείρου είναι «ανθεκτικό και ευέλικτο» και ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την αλλαγή, ο στρατηγικός και συμβολικός αντίκτυπος για ολόκληρη την Ευρώπη αναμένεται να είναι τεράστιος.
Η Μόσχα μεταφέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας από το 1991 μια συμφωνία που διεκόπη από τις 08:00 ώρα Μόσχας. Αν και η Ρωσία έχει χάσει ένα σημαντικό κομμάτι της αγοράς, ο πρόεδρός της, Βλαντιμίρ Πούτιν, λέει ότι οι χώρες της ΕΕ θα υποφέρουν περισσότερο.
Η ΕΕ έχει μειώσει σημαντικά τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία από τότε που ξεκίνησε την πλήρη εισβολή της στην Ουκρανία το 2022. Συγκεκριμένα, το ρωσικό αέριο ήταν λιγότερα από 10% των εισαγωγών της ΕΕ το 2023, ποσοστό πολύ χαμηλότερο σε σχέση με το 40% που έφτανε το 2021. Ωστόσο, ορισμένα ανατολικά κράτη μέλη εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις προμήθειες ενώ και κάποια μέλη της ΕΕ συμπεριλαμβανομένης της Σλοβακίας και της Αυστρίας, συνέχισαν να εισάγουν σημαντικές ποσότητες φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Εντάσεις με την Σλοβακία
Ήδη η Σλοβακία, αντιμετώπιζε ελλείμματα εφοδιασμού και η Μολδαβία, η οποία δεν είναι στην ΕΕ, αντιμετωπίζει ελλείψεις και οι εντάσεις έχουν ήδη ξεκινήσει. Το τέλος της συμφωνίας διαμετακόμισης έχει ήδη προκαλέσει εκνευρισμό στην Σλοβακία, η οποία είναι πλέον το κύριο σημείο εισόδου του ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ και κερδίζει τέλη διαμετακόμισης από τη διοχέτευση του φυσικού αερίου στην Αυστρία, την Ουγγαρία και την Ιταλία.
Ο Ρόμπερτ Φίκο, ο πρωθυπουργός της χώρας, δήλωσε την Τετάρτη ότι θα έχει «δραστικές» συνέπειες στις χώρες της ΕΕ, αλλά όχι στη Ρωσία, ανέφερε το Reuters. Την Παρασκευή, ο Φίκο - που μόλις είχε πραγματοποιήσει μια αιφνιδιαστική επίσκεψη στη Μόσχα για συνομιλίες με τον Πούτιν - απείλησε να σταματήσει την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία κάτι που ώθησε τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι να τον κατηγορήσει ότι βοήθησε τον Πούτιν «να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο και να αποδυναμώσει την Ουκρανία».
Η Πολωνία προσφέρθηκε να στηρίξει το Κίεβο σε περίπτωση που η Σλοβακία διακόψει τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας - προμήθειες που είναι ζωτικής σημασίας για την Ουκρανία, της οποίας οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής δέχονται τακτικές επιθέσεις από τη Ρωσία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντοσλαβ Σικόρσκι είπε στο πρόγραμμα Today του BBC Radio 4 ότι υπήρχαν εναλλακτικές διαδρομές παροχής φυσικού αερίου από τις διεθνείς αγορές, όπως ένας τερματικός σταθμός στην Κροατία και συνδέσεις από τη Γερμανία και την Πολωνία.
«Αυτές οι διαδρομές θα πρέπει να διερευνηθούν ώστε η Ρωσία να μην βγάζει χρήματα από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση», είπε ο Σικόρσκι.
Η Πολωνία εισάγει φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ, το Κατάρ και τη Βόρεια Θάλασσα, πρόσθεσε. «Από όσο καταλαβαίνω, όλες οι χώρες έχουν εναλλακτικές διαδρομές», είπε.
Προβλήματα και για την Μολδαβία
Η Μολδαβία - η οποία δεν είναι μέρος της ΕΕ - θα μπορούσε να επηρεαστεί επίσης σοβαρά από τη λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης. Παράγει μεγάλο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας σε σταθμό παραγωγής ενέργειας που τροφοδοτείται από ρωσικό αέριο. Προμήθευε επίσης την αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας που υποστηρίζεται από τη Ρωσία.
Ωστόσο, η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom προειδοποίησε στις 28 Δεκεμβρίου ότι θα περιόριζε το φυσικό αέριο στη Μολδαβία την 1η Ιανουαρίου επειδή όπως είπε δεν είχε εκπληρώσει τις υποχρεώσεις πληρωμής της. Ο Dorin Recean, ο πρωθυπουργός της Μολδαβίας, από τηβν πλευρά του αρνήθηκε το υποτιθέμενο χρέος και κατηγόρησε τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί «την ενέργεια ως πολιτικό όπλο» σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Είπε ότι η κίνηση θα αφήσει την Υπερδνειστερία «χωρίς φως και ζέστη στη μέση του χειμώνα».
Πράγματι, η θέρμανση και το ζεστό νερό διακόπηκαν στην Υπερδνειστερία «λόγω της προσωρινής διακοπής της παροχής φυσικού αερίου» στις 07:00 τοπική ώρα (05:00 GMT) την Τετάρτη, ανέφερε η ενεργειακή εταιρεία Tirasteploenergo στο Telegram. Προέτρεψε μάλιστα τους κατοίκους να ντυθούν ζεστά, να μαζέψουν μέλη της οικογένειας σε ένα μονόκλινο δωμάτιο, να κρεμάσουν κουβέρτες ή χοντρές κουρτίνες στα παράθυρα και να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρικές θερμάστρες.
Η θερμοκρασία αναμενόταν να πέσει κάτω από τους 0 βαθμούς Κελσίου το βράδυ της Τετάρτης. Τα ιατρικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία εξακολουθούσαν να προμηθεύονται, είπε η εταιρεία.
Ο υπουργός Ενέργειας της Μολδαβίας, Κονσταντίν Μποροσάν, δήλωσε ότι η κυβέρνησή του έλαβε μέτρα για να εξασφαλίσει σταθερή παροχή ρεύματος, αλλά κάλεσε τους πολίτες να εξοικονομήσουν ενέργεια.
Από τα μέσα Δεκεμβρίου ισχύει κατάσταση έκτακτης ανάγκης 60 ημερών στον ενεργειακό τομέα.
Η Πρόεδρος Μάγια Σαντού κατηγόρησε το Κρεμλίνο για «εκβιασμό» που πιθανώς στόχευε στην αποσταθεροποίηση της χώρας της πριν από τις γενικές εκλογές το 2025. Η κυβέρνηση της Μολδαβίας είπε επίσης ότι πρόσφερε βοήθεια στην Υπερδνειστερία.
Η ΕΕ έχει βρει εναλλακτικές πηγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από το Κατάρ και τις ΗΠΑ, καθώς και φυσικού αερίου από τη Νορβηγία, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μάοιστα, τον Δεκέμβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σχέδια για την πλήρη αντικατάσταση της διαμετακόμισης φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
