Κλείσιμο

Τα συμφέροντα των παικτών: Οι στενές σχέσεις Ιταλίας και Γαλλίας με την Λιβύη

Το ενδιαφέρον της Ιταλίας και της Γαλλίας για την Λιβύη δεν είναι πρόσκαιρο αλλά μετρά δεκαετίες. Οι δύο μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις έχουν στενές σχέσεις με την χώρα και προασπίζονται τα στρατηγικά συμφέροντα τους στη Μέση Ανατολή. 

Το χρονικό των στενών σχέσεων: 

Το 1911 η Ιταλία βάζει πόδι στην Αφρική και στέλνει στρατεύματα στη Λιβύη. Αποβιβάζονται σε πέντε πόλεις, καταλαμβάνοντας με πόλεμο από την παραπαίουσα οθωμανική αυτοκρατορία τις επαρχίες Τρίπολης, Κυρηναϊκής και Φεζάν.

Η Λιβύη γίνεται ιταλική αποικία, η Γαλλία ελέγχει τη γειτονική Τυνησία, την Αλγερία, και μεγάλο τμήμα της υποσαχάριας Αφρικής, ενώ η Βρετανία κατέχει την Αίγυπτο. 

Ανάμεσα στους δυο Παγκόσμιους Πολέμους, αρχηγός της λιβυκής αντίστασης εναντίον της ιταλικής κατοχής αναδεικνύεται ο βασιλιάς Ιντρίς Σενούσι. 

Στο Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο η Βρετανία καταλαμβάνει την Κυρηναϊκή. Στο Τομπρούκ δίνεται η κρίσιμη μάχη της ερήμου, με τους Βρετανούς να αντιστέκονται και να νικούν τα ναζιστικά στρατεύματα του στρατάρχη Ρόμελ. 

Το 1949 οι δυτικές δυνάμεις εγκρίνουν την ίδρυση ανεξάρτητου λιβυκού βασιλείου και το 1951 η Λιβύη γίνεται μοναρχία υπό το βασιλιά Ιντρίς.

Μεταπολεμικά Γαλλία, Ιταλία και Βρετανία συνεχίζουν να έχουν σχέσεις με τη Λιβύη αλλά το 1959 η ανακάλυψη σημαντικών κοιτασμάτων πετρελαίου αλλάζει τα δεδομένα. Το φτωχό βασίλειο γίνεται χρυσωρυχείο της ερήμου.

Την 1η Σεπτεμβρίου 1969, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Μουαμάρ Καντάφι  μια μικρή ομάδα στρατιωτικών - ανάμεσά τους και ο σημερινός στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ- οργανώνει πραξικόπημα εναντίον του βασιλιά, ο οποίος έχει μεταβεί για λόγους υγείας στην Ελλάδα.

Οι σχέσεις της Αραβικής Λαϊκής Δημοκρατίας του Καντάφι με το Παρίσι και τη Ρώμη δεν διακόπτονται, καθώς γαλλικές και ιταλικές εταιρείες συνεχίζουν να δρουν σε λιβυκό έδαφος και υπέδαφος. 

Για 4 δεκαετίες η Λιβύη γίνεται συνώνυμη του εκκεντρικού της δικτάτορα, που υποδέχεται τους ξένους ηγέτες σε αντίσκηνο, ξεκινάει πολέμους στη ζώνη επιρροής του και κατηγορείται για σωρεία τρομοκρατικών επιθέσεων στη Δύση. 

Σε αντίθεση με τη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες που θεωρούν τη Λιβύη του Καντάφι "κράτος- παρία", ο Ιταλός πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι μεταβαίνει στην Τρίπολη, προσκαλεί τον Λίβυο ηγέτη στη Ρώμη αλλά και εξασφαλίζει μείωση των μεταναστευτικών ροών. 

Το Δεκέμβριο του 2007 ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί υποδέχεται με λαμπρότητα στο Παρίσι τον Μουαμάρ Καντάφι. 

Επί δεκαετίες Ιταλία και Γαλλία εκμεταλλεύονται τον ορυκτό πλούτο της Λιβύης και πωλούν στον ηγέτη της, που αντιμετωπίζει εμπάργκο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπλα αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. 

Από τις 15 Φεβρουαρίου 2011 μια σειρά ειρηνικών διαδηλώσεων συναντούν την βίαιη αντίδραση του καθεστώτος, εξελίσσονται σε εξέγερση και τελικά σε ανοιχτό εμφύλιο πόλεμο. Η καθοριστική για την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι παρέμβαση της Γαλλίας αλλάζει τους συσχετισμούς.  Το Παρίσι στέλνει οπλισμό στους εξεγερμένους, 

Γαλλικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν θέσεις κανταφικών δυνάμεων και στηρίζουν την ζώνη απαγόρευσης πτήσεων. Στις 20 Οκτωβρίου του 2011 ο Καντάφι συλλαμβάνεται από τους αντάρτες και  εκτελείται. 

Τα επόμενα χρόνια το Παρίσι υποδέχεται με όλες τις τιμές τον επικεφαλής του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου Αλ Σάρατζ, ενώ ανάλογη υποδοχή του επιφυλάσσει στη Ρώμη η κυβέρνηση του Ματέο Ρέντσι. 

Αλλά  ήδη έχει ξεκινήσει ένας δεύτερος λιβυκός εμφύλιος, αυτή τη φορά όχι με δύο αλλά με πολλαπλά αντιμαχόμενα στρατόπεδα, ανάμεσά τους και τζιχαντιστές.

Σ΄αυτόν τον πόλεμο η Γαλλία ενώ διατηρεί σχέσεις με την κυβέρνηση της Τρίπολης, σταδιακά παίρνει ξεκάθαρα το μέρος του στρατάρχη Χαφτάρ της Βεγγάζης, τον εξοπλίζει και ο πρόεδρος Μακρόν τον υποδέχεται στο Παρίσι. 

Αντίθετα η Ιταλία εξακολουθεί να στηρίζει την αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Τρίπολης.