Θύματα χημικών επιθέσεων στη Συρία μιλούν ελεύθερα, για πρώτη φορά, για να βασανιστήρια που υπέστησαν, και τους ανθρώπους που έχασαν, από τη χρήση των απαγορευμένων όπλων από το καθεστώς, μετά την πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Το BBC φιλοξενεί θύματα, που περιγράφουν τα όσα έζησαν δραματικά έζησαν υπό το δικτατορικό καθεστώς. Και όλοι τους ζητούν δικαιοσύνη και να βγει η αλήθεια στο φως.
«Αν μιλούσα θα μου έκοβαν το λαιμό»
Ο Tawfiq Diam είναι συγκινημένος επειδή είναι η πρώτη φορά που μπορεί να μιλήσει ελεύθερα για το τι συνέβη στην οικογένειά του το 2018, στη Ντούμα. «Αν είχα μιλήσει νωρίτερα, οι δυνάμεις του Μπασάρ αλ Άσαντ θα μου είχαν κόψει τη γλώσσα. Θα μου είχαν κόψει τον λαιμό. Δεν μας επιτρεπόταν να μιλήσουμε γι' αυτό», αναφέρει.
Η σύζυγος του Tawfiq, και τα τέσσερα παιδιά του ηλικίας 8 έως 12 ετών - Joudy, Mohammed, Ali και Qamar - σκοτώθηκαν σε χημική επίθεση στις 7 Απριλίου 2018.
Ο Οργανισμός για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (OPCW), ανέφερε σε έκθεσή του πέρυσι πως πιστεύει ότι ένα ελικόπτερο της συριακής πολεμικής αεροπορίας που αναχώρησε από την κοντινή αεροπορική βάση Dumayr λίγο μετά τις 19:00 εκείνη την ημέρα, έριξε δύο κίτρινους κυλίνδρους που έπληξαν δύο πολυκατοικίες. Αυτοί περιείχαν αέριο χλωρίου υψηλής συγκέντρωσης.
Ο Tawfiq είπε ότι η οικογένειά του βρισκόταν ακριβώς έξω από το ισόγειο σπίτι του όταν χτύπησαν οι βόμβες: «Άκουσα μια έκρηξη και οι άνθρωποι φώναζαν στους δρόμους "χημικά, χημικά". Βγήκα τρέχοντας έξω. Υπήρχε μια άσχημη μυρωδιά. Είδα κίτρινο αφρό να βγαίνει από τα στόματα των ανθρώπων. Τα παιδιά μου δεν μπορούσαν να αναπνεύσουν, πνιγόντουσαν. Είδα ανθρώπους πεσμένους στο δρόμο», περιγράφει.
«Παραλίγο να πεθάνω»
Ο OPCW εκτιμά πως τουλάχιστον 43 άνθρωποι σκοτώθηκαν από την συγκεκριμένη επίθεση με χημικά. Ο Tawfiq όμως αναφέρει πως οι νεκροί ήταν περισσότεροι από 100. «Ακόμη κι εγώ παραλίγο να πεθάνω. Ήμουν στο νοσοκομείο για 10 ημέρες. Μόλις πέντε ή έξι άνδρες σε αυτό το συγκρότημα επέζησαν», θυμάται.
Η κυβέρνηση του Άσαντ αρνείτο ότι έκανε χρήση χημικών όπλων, ενώ και η Ρωσία, σύμμαχος του καθεστώτος είχε δηλώσει πως η επίθεση στη Ντούμα ήταν «σκηνοθετημένη».
Η Ανατολική Γούτα ήταν μια από τις πιο σκληρά αμφισβητούμενες περιοχές για πέντε ολόκληρα χρόνια κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.
Το καθεστώς τελικά την πολιόρκησε και, μαζί με τη σύμμαχό του Ρωσία, βομβάρδισε αδιακρίτως την περιοχή καθώς προσπαθούσε να την αποκτήσει υπό τον έλεγχό του από τους αντάρτες μαχητές υπό την ηγεσία της ομάδας Jaish al-Islam.
Όπως περιγράφει το BBC, η καταστροφή που υπέστη η περιοχή είναι ορατή μέχρι και σήμερα. Δεν υπάρχει κτίριο που να μην φέρει τα σημάδια του πολέμου. Πολλά έχουν βομβαρδιστεί σε τέτοιο βαθμό, που δεν έχει μείνει τίποτα όρθιο.
Σε περισσότερες από μία περιπτώσεις στην Ανατολική Γούτα, χημικά όπλα -που απαγορεύονται από το πρωτόκολλο της Γενεύης και τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα- χρησιμοποιήθηκαν στη Ντούμα.
«Σκοτώθηκαν κυρίως γυναίκες και παιδιά» - «Ο Άσαντ δολοφόνησε το λαό του»
Οι δυνάμεις του Άσαντ κατέλαβαν τη Ντούμα λίγο μετά την επίθεση με χλώριο και οι ιστορίες των θυμάτων δεν ακούστηκαν ποτέ.
«Δεν περνάει μέρα που να μην σκέφτομαι τα παιδιά μου», λέει ο Tawfiq με δάκρυα στα μάτια, κρατώντας τη μοναδική φωτογραφία από την οικογένειά του που του έχει απομείνει.
Ένας άλλος κάτοικος, ο Khalid Naseer λέει στο βρετανικό δίκτυο πως η μικρή του κόρη Nour, ο 2χρονος γιος του Omar και η έγκυος σύζυγός του Fatima σκοτώθηκαν επίσης στην επίθεση με χλώριο το 2018.
«Αυτοί που σκοτώθηκαν ήταν κυρίως παιδιά και γυναίκες», επισημαίνει.
Ο θυμός του, που τον καταπίεζε εδώ και 6 χρόνια είναι αισθητός. «Όλος ο κόσμος ξέρει ότι ο Μπασάρ αλ Άσαντ είναι καταπιεστής και ψεύτης και ότι δολοφόνησε τον ίδιο του τον λαό. Η γυναίκα μου σκοτώθηκε δύο ημέρες πριν γεννήσει το μωρό μας», λέει εξαγριωμένος.
Η επίθεση με αέριο χλωρίου δεν ήταν η μόνη φορά που χρησιμοποιήθηκαν χημικά όπλα στην περιοχή.
Επιθέσεις και με σαρίν στη Γούτα - Τουλάχιστον 85 με χημικά όπλα σε όλη τη χώρα
Το 2013, ρουκέτες που περιείχαν τον νευροπαραλυτικό παράγοντα σαρίν εκτοξεύτηκαν σε διάφορα προάστια που ελέγχονται από τους αντάρτες στην Ανατολική και Δυτική Γούτα, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους.
Οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ επιβεβαίωσαν τη χρήση σαρίν, αλλά δεν κλήθηκαν για να αποδώσουν ευθύνες. Ο Άσαντ αρνήθηκε ότι οι δυνάμεις του εκτόξευσαν τις ρουκέτες, αλλά συμφώνησε να υπογράψει τη Σύμβαση για τα Χημικά Όπλα καθώς και να καταστρέψει το δηλωμένο χημικό οπλοστάσιο της Συρίας.
Μεταξύ 2013 και 2018, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατέγραψε τουλάχιστον 85 επιθέσεις με χημικά όπλα στη Συρία, κατηγορώντας τη συριακή κυβέρνηση ότι ευθύνεται για την πλειονότητά τους.
Εκτός από τη Ντούμα το 2018, η ομάδα έρευνας και ταυτοποίησης του OPCW αναγνώρισε τον συριακό στρατό ως υπαίτιο τεσσάρων ακόμη περιπτώσεων χρήσης χημικών όπλων το 2017 και το 2018.
Μια προηγούμενη διερευνητική αποστολή, η οποία δεν είχε εντολή να εντοπίσει τους δράστες, διαπίστωσε ότι χρησιμοποιήθηκαν χημικά όπλα σε 20 περιπτώσεις.
«Θέλουμε νέες έρευνες»
Όπως περιγράφουν οι ρεπόρτερ του BBC, o Khalid και ο Tawfiq τους οδήγησαν στην άκρη ενός δρόμου και τους έδειξαν το σημείο όπου το καθεστώς πήρε τα πτώματα της οικογένειάς τους και τα έθαψε σε ομαδικό τάφο.
Κοιτάζοντας κάτω στο διακρίνονται κομμάτια οστών. «Είναι η πρώτη φορά που πατάω το πόδι μου εδώ, το ορκίζομαι στο Θεό. Αν είχα προσπαθήσει να έρθω εδώ νωρίτερα, θα με είχαν εκτελέσει», λέει ο Tawfiq.
«Όταν μου έλειπε η οικογένειά μου, οδηγούσα στην άκρη αυτού του δρόμου και έριχνα μια γρήγορη ματιά προς αυτό το σημείο», συνεχίζει.
Ο Tawfiq θέλει να γίνουν ανασκαφές στους τάφους για να κάνει μια αξιοπρεπή κηδεία στην οικογένειά του.
«Θέλουμε να γίνουν νέες έρευνες για την επίθεση», ζητά ο Khalid και ισχυρίζεται πως οι μαρτυρίες που έδωσαν πολλοί στην ερευνητική αποστολή του OPCW το 2019 δεν ήταν αξιόπιστες.
«Με συνέλαβαν και μου είπαν να πω ψέματα»
Είναι ένας ισχυρισμός που επιβεβαιώνεται από τον Abdul Rahman Hijazi, έναν από τους αυτόπτες μάρτυρες που κατέθεσαν στην αποστολή, ο οποίος λέει ότι εξαναγκάστηκε να δώσει την εκδοχή του καθεστώτος για τα γεγονότα: «Αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών με συνέλαβαν και μου είπαν να πω ψέματα. Μου είπαν να πω ότι οι άνθρωποι σκοτώθηκαν εξαιτίας της εισπνοής σκόνης και όχι χημικών. Με απείλησαν ότι αν δεν συμφωνούσα, η οικογένειά μου δεν θα ήταν ασφαλής. Μου είπαν ότι το σπίτι μου ήταν περικυκλωμένο από άνδρες του καθεστώτος», διηγείται.
Στην έκθεση του OPCW του 2019 για τη Ντούμα αναφέρεται πάντως πως: «Ορισμένοι μάρτυρες δήλωσαν ότι πολλοί άνθρωποι πέθαναν στο νοσοκομείο στις 7 Απριλίου ως αποτέλεσμα των σφοδρών βομβαρδισμών και/ή της ασφυξίας λόγω της εισπνοής καπνού και σκόνης».
Ο Abdul Rahman λέει ότι ο ίδιος και η οικογένειά του απομακρύνθηκαν από την κοινότητα, αφότου έδωσε τη μαρτυρία. Ήταν δύσκολο να βρει δουλειά γιατί ήξεραν πως είχε πει ψέμματα.
Τώρα και ο ίδιος θέλει να γίνει νέα έρευνα για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχτηκαν.
«Θέλω να βγει η αλήθεια στην επιφάνεια. Δεν μπορώ να κοιμηθώ. Θέλω δικαιοσύνη για κάθε γονέα», τονίζει.
Επιμέλεια: Αναστασία Κιτσικώστα
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
