Η ραγδαία κατάρρευση του καθεστώτος του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ, λόγω των καταστροφικών απωλειών που υπέστη η Χεζμπολάχ, έχει προκαλέσει σοβαρό πλήγμα στον λεγόμενο «άξονα αντίστασης» του Ιράν, έναν κεντρικό πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής της Τεχεράνης, που σφυρηλατήθηκε εδώ και δεκαετίες αναφέρει η Washington Post.
Κατά τη διάρκεια του 13χρονου εμφυλίου πολέμου της Συρίας, το Ιράν αφιέρωσε πολύ «αίμα και χρήμα» για να στηρίξει το καθεστώς Άσαντ, μόνο και μόνο για να δει την επένδυσή του να εξατμίζεται μέσα σε λίγες μέρες, καθώς πόλεις μετά από πόλεις έπεσαν στα χέρια των Σύριων ανταρτών. Αλλά η Τεχεράνη δεν έχασε μόνο έναν πελάτη. έχει δει την ικανότητά του να προβάλλει δύναμη, κλειδί για τη δική του ασφάλεια, να ανατρέπεται.
Η Χεζμπολάχ, η σιιτική οργάνωση της οποίας η ισχύς κάποτε συναγωνιζόταν εκείνη των περιφερειακών στρατών, υπέστη μια ταπεινωτική ήττα από το Ισραήλ τον περασμένο μήνα και βασιζόταν στην υποστήριξη του Ιράν για την ανοικοδόμησή της.
«Το μέτωπο της αντίστασης είχε μια πραγματικά δύσκολη χρονιά», παραδέχτηκε την Κυριακή ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί σε συνέντευξή του στην ιρανική κρατική τηλεόραση.
Ωστόσο, υποστήριξε ότι «είχε ξεπεράσει τις προσδοκίες» επικαλούμενος τις συνεχιζόμενες επιθέσεις της Χαμάς στο Ισραήλ. «Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι το μέτωπο θα μπορούσε να είναι τόσο δυνατό» επέμεινε.
Άλλοι εμφανίζονται δύσπιστοι.
«Χωρίς τη Συρία, θα μπορούσαμε να δούμε ολόκληρο τον άξονα της αντίστασης να αποσυντίθεται», σχολίασε ένας δυτικός διπλωμάτης που, όπως και άλλοι, μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας στη Washington Post.
"Καθώς οι αντάρτες συνέχιζαν να προελαύνουν, η ανησυχία του Ιράν σύντομα μετατράπηκε σε πανικό
Στο εσωτερικό του Ιράν, η είδηση της πτώσης του Άσαντ προκάλεσε έντονη κριτική για την πολιτική της Τεχεράνης. Ακόμη και οι υποστηρικτές αμφισβήτησαν την απόφαση να δαπανηθούν δισεκατομμύρια σε ένα δίκτυο που διαλύθηκε τόσο γρήγορα.
«Οι Ιρανοί μπορούν να είναι χαρούμενοι», έγραψε σκωπτικά ο Χεσματολάχ Φαλαχατπισέχ, πρώην μέλος του κοινοβουλίου, στο X. «Κανείς δεν έχει πια το δικαίωμα να ξοδεύει τα δολάρια του έθνους για να διατηρήσει ιστούς αράχνης».
Αφότου η Χαμάς εξαπέλυσε την επίθεσή της στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, ο άξονας - μια χαλαρή συμμαχία ένοπλων οργανώσεων που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη από την Υεμένη έως τη Γάζα - φαινόταν να έχει ανοδική πορεία.
Για την υποστήριξη της Χαμάς, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, οι Χούθι στην Υεμένη και ομάδες στο Ιράκ ενώθηκαν επιτιθέμενες κατά του Ισραήλ και των συμφερόντων των ΗΠΑ στην περιοχή.
Αλλά το Ισραήλ σκότωσε τους ηγέτες της Χαμάς και της Χεζμπολάχ και εξάντλησε τις δυνάμεις τους στη Γάζα και τον Λίβανο. Οι ευθείες επιθέσεις του Ιράν στο Ισραήλ, αντί να δράσουν αποτρεπτικά, αποκάλυψαν μόνο μεγαλύτερες αδυναμίες.
Το Ιράν εκτόξευσε περίπου 200 βαλλιστικούς πυραύλους στο Ισραήλ τον Οκτώβριο, τη μεγαλύτερη επιχείρηση στον σκιώδη πόλεμο που διαρκεί δεκαετίες. Αλλά το μπαράζ, που σε μεγάλο βαθμό αναχαιτίστηκε από την άμυνα του Ισραήλ, των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, προκάλεσε μικρή ζημιά. Τα αντίποινα του Ισραήλ αφαίρεσαν τον πιο εξελιγμένο στρατιωτικό εξοπλισμό του Ιράν: την αεράμυνα του.
«Το Ιράν πρέπει να επανεξετάσει τη στρατηγική του για τους πληρεξούσιους», δήλωσε η Μαρία Λουίζα Φαντάπι, επικεφαλής του προγράμματος Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων στη Ρώμη. «Οι πληρεξούσιοι έχουν γίνει περισσότερο υποχρέωση παρά περιουσιακό στοιχείο».
Ενόσω οι αξιωματούχοι στην Τεχεράνη ξόδευαν χρήματα σε μακρινές πολιτοφυλακές, έλεγαν στους Ιρανούς ότι το δίκτυο παρείχε ένα επίπεδο προστασίας: Τους επέτρεπε να πολεμούν τους αντιπάλους τους στο εξωτερικό και όχι στο εσωτερικό.
Όταν η επίθεση της Χαμάς πυροδότησε έναν περιφερειακό πόλεμο, αυτό το σκεπτικό τέθηκε σε δοκιμασία. Κατά την άποψη της Φαντάπι, έχει απέτυχε.
«Ο άξονας δεν είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος προβολής ισχύος», είπε. «Αντίθετα, πρόβαλλε αδυναμία».
Τις ώρες μετά την ανατροπή του Άσαντ την Κυριακή, οι ανώτεροι αξιωματούχοι του Ιράν ήταν σιωπηλοί. Όταν το Υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε μια δήλωση, τόνισε τη μακρά ιστορία δεσμών μεταξύ του Ιράν και της Συρίας.
«Οι σχέσεις μεταξύ των δύο εθνών του Ιράν και της Συρίας έχουν μακρά ιστορία και ήταν πάντα φιλικές», ανέφερε το υπουργείο. «Αναμένεται ότι αυτές οι σχέσεις θα συνεχιστούν με τη σοφή και διορατική προσέγγιση των δύο χωρών».
Όταν το Ιράν κινητοποίησε δυνάμεις την περασμένη εβδομάδα για να προστατεύσει τον Άσαντ, κάλεσε τους συμμάχους του να προστατεύσουν τις γραμμές ανεφοδιασμού που συνδέουν την Τεχεράνη με τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Μέρες αφότου η ένοπλη ισλαμιστική ομάδα Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ κατέλαβε το Χαλέπι, ο Αρακτσί, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, επισκέφθηκε τον Άσαντ στη Δαμασκό. Μετά τη συνάντησή τους στο προεδρικό μέγαρο, τα ιρανικά μέσα ενημέρωσης μοιράστηκαν εικόνες του Aρακτσί να δειπνεί σε εστιατόριο στο κέντρο της πόλης στέλνοντας μηνύματα αλληλεγγύης.
Αλλά καθώς οι αντάρτες συνέχιζαν να προελαύνουν, η ανησυχία του Ιράν σύντομα μετατράπηκε σε πανικό. «Αυτό που προκάλεσε έκπληξη ήταν οι αδυναμίες του συριακού στρατού και η ταχύτητα των εξελίξεων στη Συρία», δήλωσε ο Αρακτσί στη συνέντευξη στην κρατική τηλεόραση του Ιράν. Ακόμη και ο Άσαντ, είπε, «έμεινε έκπληκτος από την κατάσταση του στρατού του».
Ο Αρακτσί ταξίδεψε στη Βαγδάτη την Παρασκευή για να συγκεντρώσει υποστήριξη. Αλλά έως τότε, περιφερειακοί αξιωματούχοι και διπλωμάτες ανέφεραν ότι οι δυνάμεις του Άσαντ είχαν χάσει την πόλη Χάμα και είχαν εγκαταλείψει τα προάστια της Δαμασκού.
Το Ιράκ αρνήθηκε να δεσμεύσει στρατεύματα για τον Άσαντ.
"Η εμπειρία του ‘’ντόμινο’’ στις πόλεις της Συρίας έχει ένα σημαντικό μάθημα
«Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών έφυγε απογοητευμένος από το Ιράκ», είπε ένας Ιρακινός αξιωματούχος με δεσμούς με τις σιιτικές πολιτοφυλακές της χώρας. Ο Αρακτσί υπέθεσε ότι η Βαγδάτη θα υποστήριζε την Τεχεράνη, όπως είχε κάνει νωρίτερα στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, και έμεινε «έκπληκτος» όταν άκουσε το αντίθετο, είπε ο αξιωματούχος.
Μέχρι το τέλος της ημέρας, είπε ένας περιφερειακός διπλωμάτης, το Ιράν είχε συμπεράνει ότι ο Άσαντ ήταν «μια χαμένη υπόθεση» και διέταξε το στρατιωτικό προσωπικό και το προσωπικό της πρεσβείας να εγκαταλείψουν τη Δαμασκό. Μετά από τέσσερις δεκαετίες ως σύμμαχοι, η Τεχεράνη περιόριζε τις απώλειές της.
Ιρανοί διοικητές και διπλωμάτες προσπάθησαν να επιβιβαστούν σε πτήσεις από το αεροδρόμιο της συριακής πρωτεύουσας. Άλλοι δοκίμασαν την τύχη τους σε χερσαίες διαδρομές προς Λίβανο και Ιράκ, σύμφωνα με τον διπλωμάτη και έναν Ιρακινό αξιωματούχο.
«Η συριακή κυβέρνηση, και ο ίδιος ο κ. Μπασάρ Άσαντ, δεν είχαν τη βούληση να παραμείνουν πια στην εξουσία», τόνισε ο Μοχάμαντ Γκαντέρι, Ιρανός αναλυτής, στο κρατικό Δίκτυο Ειδήσεων της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν την Κυριακή.
Απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι το Ιράν εγκατέλειψε τον μακροχρόνιο σύμμαχό του. «Το Ιράν υποστήριξε τη Συρία μέχρι την τελευταία στιγμή», επέμεινε.
Αλλά η κριτική για την Τεχεράνη ήταν ανεξέλεγκτη.
Κάποιοι ζήτησαν από την ηγεσία του Ιράν να μάθει από την πτώση του Άσαντ.
«Η εμπειρία του ‘’ντόμινο’’ στις πόλεις της Συρίας έχει ένα σημαντικό μάθημα», δήλωσε στο X ο Αμπντολρεζά Νταβαρί, ο οποίος ήταν σύμβουλος του πρώην προέδρου του Ιράν Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.
«Ο κύριος σύμμαχος κάθε κυβέρνησης είναι ο λαός της», έγραψε, «και η ικανοποίηση του λαού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωσή της έναντι των εξωτερικών επιθέσεων».
- Η χλιδάτη ζωή του ζεύγους Άσαντ σε μια χώρα που πεινάει - Δείτε φωτογραφίες από το πλιάτσικο στο παλάτι τους
- Ο Τραμπ υπόσχεται πως θα εξετάσει από «την πρώτη ημέρα» την απονομή χάριτος σε δράστες της επίθεσης στο Καπιτώλιο
- Κρατούμενοι απελευθερώνονται από τη διαβόητη, υπόγεια φυλακή Σεντνάγια στη Συρία– Συγκλονιστικές εικόνες
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
