ΚΑΙΡΟΣ

Σουδάν: Ο στρατός ανέτρεψε τον πρόεδρο Μπασίρ-Αντιδρούν οι διαδηλωτές

Ο Σουδανός πρόεδρος Όμαρ αλ Μπασίρ, ο οποίος με σιδηρά πυγμή κυβέρνησε επί 30 χρόνια την αφρικανική χώρα, ανετράπη σήμερα από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που ακολούθησε ένα λαϊκό κίνημα αμφισβήτησης μηνών ενάντια στον οικονομικό μαρασμό που βιώνει το Σουδάν, με ένα στρατιωτικό συμβούλιο να κυβερνά πλέον τη χώρα για μια μεταβατική περίοδο δύο ετών.

Το εορταστικό κλίμα που προκάλεσε στους διαδηλωτές το άκουσμα της πτώσης του Μπασίρ μετατράπηκε γρήγορη σε οργή, με την κυριότερη οργάνωση που διοργανώνει τις διαδηλώσεις να απορρίπτει την ανακοίνωση του υπουργού Άμυνας για μεταβατική περίοδο δύο ετών υπό ένα στρατιωτικό συμβούλιο, καλώντας σε συνέχιση των κινητοποιήσεων.

Τέτοιες διαμαρτυρίες, που πλέον γίνονται νύχτα μέρα ενέχουν τον κίνδυνο βίαιων συγκρούσεων, με τις στρατιωτικές αρχές να επιβάλουν σήμερα ένα μήνα απαγόρευσης κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια της νύχτας από τις 23:00 έως τις 05:00 ώρα Ελλάδας.

«Ανακοινώνω, ως υπουργός Άμυνας, την πτώση του καθεστώτος και την κράτηση σε ασφαλή τοποθεσία του επικεφαλής του», δήλωσε σε ανακοίνωση που μεταδόθηκε από την κρατική τηλεόραση ο Άουαντ Μοχάμεντ Άχμεντ Ιμπν Αούφ. Ο Σουδανός υπουργός Άμυνας είπε πως θα διεξαχθούν εκλογές στο τέλος της μεταβατικής περιόδου.

Όλο το πρωί, ενώ η κρατική τηλεόραση διέκοψε το πρόγραμμα της τα ξημερώματα για να προαναγγείλει μια «σημαντική αναγγελία των ενόπλων δυνάμεων», ένα τεράστιο πλήθος είχε συγκεντρωθεί στο κέντρο του Χαρτούμ, και αδημονούσε για την αποχώρηση του 75χρονου Μπασίρ από την εξουσία, την οποία κατέλαβε με πραξικόπημα το 1989.

«Το καθεστώς έπεσε, το καθεστώς έπεσε!» τραγουδούσαν οι χιλιάδες διαδηλωτές που έκαναν καθιστική διαμαρτυρία από το Σάββατο μπροστά από το κτίριο του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων.

Αλλά μετά την ανακοίνωση το απόγευμα, η χαρά άρχιζε να ξεθωριάζει.

«Ο λαός δεν θέλει ένα μεταβατικό στρατιωτικό συμβούλιο», δήλωσε με tweet του ο Αλά Σαλάχ, ο μαθητής «σύμβολο» του κινήματος. «Θέλουμε ένα συμβούλιο πολιτών να ηγηθεί της μετάβασης».
«Δεν φεύγουμε, δεν φεύγουμε», φώναζαν διαδηλωτές στο Χαρτούμ. «Δεν θα φύγουμε από εδώ μέχρι να κερδίσουμε», έγραφε ένα πανό.

«Πολλοί άνθρωποι έχουν έρθει με τις οικογένειές τους πιστεύοντας ότι θα μπορούσαν να γιορτάσουν ... αλλά οι περισσότεροι από αυτούς φεύγουν τώρα, απογοητευμένοι», είπε ένας από τους διαδηλωτές.

Ουάσινγκτον, Παρίσι, Λονδίνο, Βρυξέλλες, Βερολίνο και Βαρσοβία ζήτησαν έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Σουδάν, η οποία πιθανώς θα γίνει αύριο Παρασκευή.
 
Εκεχειρία στο Νταρφούρ

«Προσφέραμε (στον Μπασίρ) κατ' επανάληψη εναλλακτικές λύσεις, αλλά αντιμετωπίσαμε μια βούληση για την επίλυση του προβλήματος με την ανάπτυξη των δυνάμεων ασφαλείας που μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες απώλειες», δήλωσε Άχμεντ Ιμπν Αούφ.

Εκτός από την απομάκρυνση του προέδρου, ο υπουργός Άμυνας ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός «μεταβατικού στρατιωτικού συμβουλίου» για μια περίοδο δύο ετών.

Ο εναέριος χώρος και τα χερσαία σύνορα της χώρας έκλεισαν για 24 ώρες μέχρι νεότερης ειδοποίησης, πρόσθεσε.

Μια κατάπαυση του πυρός ανακοινώθηκε επίσης σε όλη τη χώρα, ιδιαίτερα σε περιοχές που αντιμετωπίζουν εξεγέρσεις, όπως το Νταρφούρ (δυτικά), όπου οι συγκρούσεις έχουν στοιχίσει περισσότερες από 300.000 ζωές από το 2003, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Το 2009, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) στη Χάγη εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Μπασίρ για «εγκλήματα πολέμου» και «κατά της ανθρωπότητας» στο Νταρφούρ, προσθέτοντας το 2010 την κατηγορία της «γενοκτονίας».

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η συχνότητα των βίαιων συγκρούσεων έχει καταγράψει μείωση σε μεγάλο βαθμό στο Νταρφούρ, με τον τέως πλέον πρόεδρο Μπασίρ να είχε ανακοινώσει αρκετές μονομερείς εκεχειρίες.

«Απορρίπτουμε πλήρως αυτή την ‘επανάσταση του παλατιού’» σχολίασε ο Αμπντέλ Ουαλίντ Νουρ, ηγέτης μιας ομάδας ανταρτών στο Νταρφούρ, του «Απελευθερωτικού Στρατού του Σουδάν». Ζήτησε και αυτός μια «μεταβατική πολιτική κυβέρνηση».

Αν οι ηγέτες των λαϊκών κινητοποιήσεων κατόρθωσαν την απομάκρυνση του Μπασίρ, η ιδέα ενός «στρατιωτικού συμβουλίου» για να διαχειριστεί μια μακρά μεταβατική περίοδο δύο ετών, απορρίπτεται από τους ίδιους.

«Το καθεστώς ηγήθηκε ενός στρατιωτικού πραξικοπήματος παρουσιάζοντας τα ίδια πρόσωπα (...) ενάντια στα οποία ο λαός μας εξεγέρθηκε», απάντησε σε μια δήλωση η Συμμαχία για την Ελευθερία και την Αλλαγή (ALC).

«Καλούμε το λαό να συνεχίσει την καθιστική διαμαρτυρία μπροστά από το κτίριο του επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων και σε ολόκληρη τη χώρα».

Η πρώτη χώρα που αντέδρασε στις εξελίξεις, η γειτονική Αίγυπτος, όπου ο στρατός επίσης εκδίωξε τον Χόσνι Μουμπάρακ από την εξουσία το 2011 υπό την πίεση λαϊκών κινητοποιήσεων, ανέφερε ότι είναι «σίγουρη για την ικανότητά του λαού και του στρατού» για να φέρει αυτή τη μετάβαση.

Η Αφρικανική Ένωση (AU) επέκρινε την στρατιωτική ανατροπή του Μπασίρ και ζήτησε ψυχραιμία και αυτοσυγκράτηση στη χώρα. «Η ανάληψη της εξουσίας από το στρατό δεν είναι η κατάλληλη απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Σουδάν και τις προσδοκίες του λαού του» δήλωσε ο Πρόεδρος της Επιτροπής της Ένωσης Μούσα Φακί, σε ανακοίνωσή του.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εξέφρασε την ελπίδα σήμερα ότι το Σουδάν θα επιστρέψει σε μια «ομαλή δημοκρατική διαδικασία», μετά από την πτώση του Μπασίρ, στενού συμμάχου της Άγκυρας.

Η Γερμανία, μέσω της υπουργού Άμυνας Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι η κατάσταση δίνει στο Σουδάν μια «ευκαιρία» να επιτύχει τη «συγκρότηση μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης».
 
«Ειρηνικά, ειρηνικά, ειρηνικά»

Λίγο πριν την ανακοίνωση του υπουργού Άμυνας, η ισχυρή υπηρεσία πληροφοριών στο Σουδάν (NISS), αιχμή του δόρατος της καταστολής διαδηλώσεων, ανακοίνωσε την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων.

Το πρωί, στο κέντρο της πρωτεύουσας εισέβαλε ένα τεράστιο εύθυμο πλήθος, σύμφωνα με δημοσιογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου. Οι διαδηλωτές αγκάλιαζαν ο ένας τον άλλο, κυμάτιζαν σουδανέζικες σημαίες και αντάλλαζαν γλυκά.

Για έκτη συνεχή ημέρα, χιλιάδες από τους πιο αποφασισμένους διαδηλωτές παρέμειναν μπροστά από το κτίριο του αρχηγείου του στρατού, το οποίο επίσης στεγάζει το υπουργείο Άμυνας και την επίσημη κατοικία του προέδρου.

Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε επίσης στις πόλεις Μαντάνι, Γκαντάρεφ, Πορτ Σουδάν, Αλ Οντέϊντ και Κασάλα.

Η ALC κάλεσε τον πληθυσμό μην «εξαπολύει επιθέσεις ενάντια σε καμία κυβερνητική είτε ιδιωτική ιδιοκτησία». «Η επανάστασή μας είναι ειρηνική, ειρηνική, ειρηνική», ανέφερε σε δήλωση.
Διαδηλωτές εισέβαλαν σε ένα κτίριο της NISS στην Κασάλα, αφού οι αξιωματικοί αρνήθηκαν να απελευθερώσουν τους κρατουμένους που κρατούνται εκεί, σύμφωνα με αυτόπτη μάρτυρα.
Μια παρόμοια επίθεση πραγματοποιήθηκε στο Πορτ Σουδάν (ανατολικά) από διαδηλωτές κατά του καθεστώτος, σύμφωνα με μάρτυρες.
 
«Αρκετά»

Από το Σάββατο, οι διαδηλωτές δέχθηκαν επανειλημμένες επιθέσεις της NISS, η οποία προσπάθησε ανεπιτυχώς να διαλύσει το πλήθος με δακρυγόνα.

Έντεκα άτομα, συμπεριλαμβανομένων έξι μελών των δυνάμεων ασφαλείας, σκοτώθηκαν την Τρίτη κατά τη διάρκεια διαμαρτυριών στο Χαρτούμ, ανέφερε η κυβέρνηση την Τετάρτη.

Συνολικά, 49 άνθρωποι σκοτώθηκαν σε βιαιοπραγίες από το Δεκέμβριο, όποτε ξεκίνησε το κύμα διαδηλώσεων, σύμφωνα με επίσημες πηγές.

Ο πρόεδρος προσπάθησε να αντιμετωπίσει τις διαδηλώσεις κηρύσσοντας κατάσταση έκτακτης ανάγκης στις 22 Φεβρουαρίου σε όλη την επικράτεια.

Η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε σήμερα τις νέες αρχές να «δώσουν ένα μόνιμο τέλος σε μια εποχή σφαγών και καταπίεσης» στο Σουδάν.