Οι κινητοποιήσεις στη Σερβία δεν φαίνεται να κοπάζουν, παρά την παραίτηση του πρωθυπουργού Μίλος Βούτσεβιτς. Σε κρίσιμο σταυροδρόμι πλέον και ο πρόεδρος Βούτσιτς. Υπό την πίεση μαζικών κινητοποιήσεων παραιτήθηκε την Τρίτη (28.1.) ο πρωθυπουργός της Σερβίας Μίλος Βούτσεβιτς. Ήταν μέλος του κυβερνώντος Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (SNS) και έμπιστος συνεργάτης του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Την παραίτησή του υπέβαλε και ο δήμαρχος του Νόβι Σαντ, επίσης μέλος του SNS. Είχε προηγηθεί μία νύχτα βίαιων επεισοδίων στο Νόβι Σαντ, που συγκλόνισαν τη σερβική κοινή γνώμη. Παλαιότερα οι Σέρβοι είχαν κατέβει και πάλι στους δρόμους, με άλλες αφορμές.
Τη Δευτέρα, μία ομάδα φοιτητών που είχε συγκεντρωθεί μπροστά στα γραφεία του SNS στο Νόβι Σαντ δέχθηκε επίθεση από άγνωστους άνδρες με ρόπαλα, που βγήκαν από τα γραφεία του κόμματος και όρμησαν πάνω τους. Σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης οι ροπαλοφόροι έδειραν άγρια τους φοιτητές, ενώ μία νεαρή γυναίκα μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με κάταγμα στη γνάθο. Όλα αυτά συνέβησαν μόλις λίγες ώρες μετά τις καθησυχαστικές δηλώσεις του προέδρου Βούτσιτς και του πρωθυπουργού Βούτσεβιτς, οι οποίοι καλούσαν τους φοιτητές σε διάλογο.
Ένα μοιραίο δυστύχημα
Το τελευταίο κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2024, όταν κατέρρευσε τμήμα του σιδηροδρομικού σταθμού στο Νόβι Σαντ, που υποτίθεται ότι μόλις είχε ανακαινιστεί, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 15 άνθρωποι. Πολλοί πιστεύουν ότι το δυστύχημα οφείλεται στη διαφθορά που μαστίζει τη χώρα και συχνά προκαλεί κακοτεχνίες σε δημόσια έργα. Οι φοιτητές που βγαίνουν στους δρόμους απαιτούν τη δημοσιοποίηση εγγράφων που αφορούν τις εργασίες ανακαίνισης του κτιρίου. Αποδέκτης των διαμαρτυριών είναι και ο πρόεδρος Βούτσιτς, ο οποίος για πολλούς θεωρείται κορυφαίος πρωταγωνιστής του πελατειακού συστήματος που επικρατεί στη Σερβία.
Οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι οι διαδηλωτές δεν ικανοποιούνται με τις παραιτήσεις που ανακοινώθηκαν την Τρίτη. «Οι παραιτήσεις καθυστέρησαν τουλάχιστον τρεις μήνες» λέει στην DW ο Πάβλε Γκρμπόβιτς, πρόεδρος του φιλελεύθερου «Κινήματος Ελεύθερων Πολιτών» (PSG) της αντιπολίτευσης. Όπως υποστηρίζει ο ίδιος «θα υπήρχε λιγότερη ένταση, αν αυτοί οι άνθρωποι είχαν ενεργήσει πιο νωρίς με γνώμονα την ηθική. Τώρα φαίνεται ότι απλώς θέλουν να περιορίσουν τις απώλειες του κόμματος στις δημοσκοπήσεις…».
Παραμένει άγνωστο ακόμη αν ο πρόεδρος Βούτσιτς θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές (από τις οποίες μάλλον θα απείχε η αντιπολίτευση) ή θα ορίσει νέο πρωθυπουργό.
Κρίσιμος ο ρόλος του Βούτσιτς
Εκατοντάδες χιλιάδες Σέρβοι συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις, οι οποίες έχουν ήδη επεκταθεί σε σχολεία, πανεπιστήμια και πολιτιστικά ιδρύματα. Στο Βελιγράδι το πλήθος μπλόκαρε για 24 ώρες την «Αουτοκαμάντα», έναν από τους κύριους οδικούς άξονες της σερβικής πρωτεύουσας, παραλύοντας την κυκλοφορία. «Είμαστε εδώ για να επιδείξουμε θάρρος και αλληλεγγύη» λέει στην DW ο Λαζάρ Ριστάνοβιτς, ένας από τους φοιτητές που συμμετείχαν στην κινητοποίηση. «Κάθε μέρα γινόμαστε όλο και περισσότεροι. Δεν θα καταφέρουν να σταματήσουν αυτό το τεράστιο πλήθος, αλλά κι εμείς δεν θα σταματήσουμε, μέχρι να ικανοποιηθούν τα αιτήματά μας».
Επί δέκα ολόκληρα χρόνια ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς κυριαρχεί με «σιδερένια πυγμή» στη Σερβία. Μέχρι σήμερα οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις δεν κατάφεραν να τον πτοήσουν. Αλλά αυτή τη φορά φαίνεται ότι κάτι έχει αλλάξει. Πάντως το απόγευμα της Δευτέρας ο ίδιος ο Βούτσιτς φαινόταν ασυνήθιστα πράος και έτοιμος να συνδιαλλαγεί με τους διαδηλωτές. «Η σημερινή κατάσταση απειλεί την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα μας» έλεγε. «Πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, ώστε να λειτουργεί η χώρα μας».
Την επόμενη μέρα ο πρωθυπουργός Βούτσεβιτς επανέλαβε στην ομιλία του μία «θεωρία» του προέδρου, ότι τα επεισόδια είχαν υποκινηθεί από το εξωτερικό και από ανθρώπους που θέλουν να υπονομεύσουν την ενότητα της Σερβίας. Οι λαϊκές εφημερίδες, που τηρούν φιλοκυβερνητική γραμμή, αποκαλούν καθημερινά τους διαδηλωτές «ξένους μισθοφόρους» και «εχθρούς του κράτους». Αυτή η εικόνα, λέει στην DW ο πολιτικός επιστήμων Βίκτορ Σταμένκοβιτς, «μπορεί να έχει ήδη εδραιωθεί για πολλούς στη Σερβία». Από την άλλη πλευρά, ο ίδιος πιστεύει ότι, για πολλούς αναποφάσιστους ψηφοφόρους, η επιθετική συμπεριφορά της κυβέρνησης αρχίζει να προκαλεί συμπάθειες προς τους φοιτητές.
Σύμφωνα πάντως με δημοσκόπηση του ανεξάρτητου κέντρου CRTA, που υποστηρίζει την ανάπτυξη δημοκρατικών θεσμών, το 61% των ερωτηθέντων υποστηρίζει τους διαδηλωτές και μόλις ο ένας στους τρεις πιστεύει πράγματι ότι πρόκειται για «ξένους πράκτορες» ή «εχθρούς του έθνους». Πρόκειται για ένα «ράπισμα» προς τον Βούτσιτς και τις τακτικές διακυβέρνησης που ακολουθεί, όπως είναι η προνομιακή ανταμοιβή οπαδών και μελών του κόμματος με θέσεις στον δημόσιο τομέα.
Το κύριο ερώτημα είναι ωστόσο εάν όλες αυτές οι διαμαρτυρίες, που οργανώνονται χωρίς ιεραρχίες και χωρίς κεντρικό συντονισμό, μπορούν να οδηγήσουν σε «αλλαγή καθεστώτος», κάτι που θα σήμαινε, σύμφωνα με τους επικριτές του «συστήματος Βούτσιτς», ότι πολλά μέλη της σημερινής κυβέρνησης θα κατέληγαν στη φυλακή.
Στήριξη και από το εξωτερικό
Μέχρι στιγμής ο πρόεδρος Βούτσιτς στηρίζεται και από το εξωτερικό. Διατηρεί παραδοσιακά καλές σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα, αλλά την ίδια στιγμή κερδίζει «πόντους» στη Δύση, για παράδειγμα μετά την απόφασή του να επιτρέψει την εξαγωγή όπλων και πυρομαχικών στην Ουκρανία.
Με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς ο Βούτσιτς έχει υπογράψει από το 2024 μία συμφωνία για προμήθεια λιθίου στη Γερμανία, ενός υλικού που είναι απαραίτητο για την ηλεκτροκίνηση των οχημάτων. Η συμφωνία θεωρείται σημαντική, αν και δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη, καθώς οι συνεχείς διαμαρτυρίες των οικολόγων στη Σερβία καθυστερούν την εξόρυξη του λιθίου.
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου

- Σχεδόν... προφητικό βίντεο: Η Μελάνια Τραμπ ως μοντέλο σε διαφήμιση στη Σλοβενία – Κάνει την Πρόεδρο των ΗΠΑ
- Έξαλλος ο Νετανιάχου για τις χαοτικές σκηνές κατά την παράδοση των ομήρων: « Να μην επαναληφθούν»
- Η 19χρονη Agam Berger ξανά στην αγκαλιά των γονιών της μετά την απελευθέρωσή της από τη Χαμάς (Βίντεο, φωτογραφίες)
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.