Σχεδόν μισό χρόνο μετά το δυστύχημα στο Νόβι Σαντ οι κινητοποιήσεις στη Σερβία συνεχίζονται. Θα καταφέρει να επιβιώσει ο πρόεδρος Βούτσιτς ή τελικά θα περάσουν τα αιτήματα των φοιτητών; Περίπου μισός χρόνος έχει περάσει από το δυστύχημα στο Νόβι Σαντ που στοίχισε τις ζωές 16 ανθρώπων – και από τότε μέχρι σήμερα οι διαδηλώσεις στη Σερβία συνεχίζονται με αμείωτη ένταση.
Παρά τις μαζικές κινητοποιήσεις στο Βελιγράδι στις 15 Μαρτίου, όταν κατέβηκαν στους δρόμους περισσότεροι από 300.000 άνθρωποι, οι αρχές εξακολουθούν να μην ικανοποιούν τα αιτήματα των φοιτητών για ποινική και πολιτική απόδοση ευθυνών για το ατύχημα.
«Βρισκόμαστε σε μία φάση όπου αμφότερες οι πλευρές παίζουν το παιχνίδι της υπομονής, περιμένοντας κάποιον να κάνει μία λάθος κίνηση», δηλώνει στην DW ο Μπόγιαν Κλάτσαρ, εκτελεστικός διευθυντής του Κέντρου για τις Ελεύθερες Εκλογές και τη Δημοκρατία (CeSID).
Ο ειδικός αναμένει πως η κυβέρνηση θα θέσει τέλος στην παρούσα φάση της διαμάχης με τον διορισμό της νέας κυβέρνησης, έπειτα από την παραίτηση του πρωθυπουργού Μίλος Βούτσεβιτς τον περασμένο Ιανουάριο. Οι διαβουλεύσεις έχουν ήδη ξεκινήσει και, όπως έχει ανακοινωθεί, σε περίπτωση που δεν προκύψει συμφωνία έως τις 18 Απριλίου, θα προκηρυχθούν πρόωρες εκλογές.
Το νέο «κίνημα της κυβέρνησης»
Εν τω μεταξύ ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς παίζει το χαρτί της δημιουργίας ενός «Κινήματος για τον Λαό και το Κράτος».
«Ήρθε η ώρα να διοχετεύσουμε τη μεγάλη δύναμη του λαού μας και να ενώσουμε όλη τη σοφία και τον πατριωτισμό των πολιτών μας, προκειμένου να διαμορφώσουμε το μέλλον που θέλουμε όλοι μας», ανέφερε σε ανάρτησή του στο Instagram ο Βούτσιτς.
Το κίνημα θα ξεκινήσει επισήμως σε μία μεγάλη εκδήλωση στο Βελιγράδι από τις 11 έως τις 13 Απριλίου, σε μία γιορτινή ατμόσφαιρα με φαγητά, ποτά και πολιτιστικά δρώμενα. Οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να εγγραφούν επισήμως στο κίνημα, να στείλουν επιστολές στον πρόεδρο Βούτσιτς, αλλά και να καταθέτουν κριτικές επιστολές σε αξιωματούχους όλων των επιπέδων της κυβέρνησης.
Καταπίεση της αντιπολίτευσης
Τις τελευταίες εβδομάδες η κυβέρνηση προσπαθεί να δυσκολέψει όσο περισσότερο γίνεται τη ζωή των διαδηλωτών.
Έπειτα από ένα διάστημα κατά το οποίο τέθηκε σε παύση η καταβολή μισθών στους δασκάλους δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις, οι αρχές βάζουν τώρα στο στόχαστρο τους καθηγητές πανεπιστημίων.
Ο καθηγητής Βλάντιμιρ Μίχιτς από το Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Νόβι Σαντ δήλωσε στην DW πως για το δεύτερο μισό του μισθού του τον περασμένο Φεβρουάριο έλαβε μόλις 23 δηνάρια (20 λεπτά του ευρώ).
«Μετά τις 15 Μαρτίου η κυβέρνηση άρχισε να χάνει τον έλεγχο. Έχοντας αποτύχει να δημιουργήσει σοβαρές ταραχές, να επιβάλει καθεστώς έκτακτης ανάγκης και, όπως το έθεσε ο πρόεδρος, "να θέσει τέλος στις διαδηλώσεις”, η επόμενη φάση είναι η ανοιχτή καταπίεση οποιουδήποτε της αντιτίθεται», προσθέτει ο καθηγητής, εξηγώντας πως οι αρχές δεν διστάζουν ακόμα και να συλλάβουν φοιτητές και ακτιβιστές.
Βιαιοπραγίες σε βάρος φοιτητών και κοσμητόρων
Η κατάσταση στη χώρα είναι γενικώς αρκετά τεταμένη. Την περασμένη Πέμπτη μία ομάδα φοιτητών δέχθηκε επίθεση στο Νόβι Σαντ. Δύο εξ αυτών υπέστησαν μικροτραυματισμούς, ενώ ένας τραυματίστηκε σοβαρά και νοσηλεύτηκε σε νοσοκομείο.
Δύο ημέρες αργότερα, η Νατάλια Γιοβάνοβιτς, κοσμήτορας του Τμήματος Φιλοσοφίας στο Νις, δέχθηκε επίθεση με μαχαίρι. Στα social media κυκλοφορούν βίντεο, στα οποία ο δράστης φαίνεται να απειλεί τη Γιοβάνοβιτς, κραδαίνοντας το μαχαίρι και λέγοντάς της: «Θέλω να σε σκοτώσω».
Η Γιοβάνοβιτς ήταν μία από τις πρώτους κοσμήτορες στη Σερβία που στήριξαν τις φοιτητικές κινητοποιήσεις. Από τότε βρίσκεται στο στόχαστρο των φιλοκυβερνητικών μέσων ενημέρωσης, που την κατηγορούν πως «υποκινεί μία συμμορία κακοποιών και φασιστών».
Οι διαδηλωτές επιμένουν
Οι διαδηλωτές ωστόσο δεν υποχωρούν. Σε κάθε δημόσια εμφάνισή τους οι αξιωματούχοι του κυβερνώντος κόμματος γίνονται δεκτοί από το κοινό με σφυρίγματα, γιουχαρίσματα, ενώ ορισμένες φορές τους πετάνε ακόμα και αυγά.
Οι φοιτητικοί σύλλογοι δεν υιοθετούν τέτοιες τακτικές, καλώντας αντιθέτως τους πολίτες να οργανώνονται σε συναντήσεις στην τοπική τους κοινότητα.
Αν και οι φοιτητές έχουν αποφύγει έως τώρα να ζητήσουν ανοιχτά μία αλλαγή καθεστώτος, έπειτα από τις διαδηλώσεις της 15ης Μαρτίου έχουν εντατικοποιηθεί οι συζητήσεις για τη διατύπωση συγκεκριμένων πολιτικών αιτημάτων.
Σύμφωνα με διάφορα ρεπορτάζ, ορισμένοι φοιτητικοί σύλλογοι έχουν ήδη υπερψηφίσει πρόταση για διαμόρφωση μίας «κυβέρνησης ειδικών» – περισσότερες λεπτομέρειες όμως αναμένεται να γίνουν γνωστές, όταν συμφωνήσουν και οι λοιπές φοιτητικές συνελεύσεις.
Αντίστοιχη πρόταση έχει ήδη προωθηθεί και από κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως και από την ουδέτερη πρωτοβουλία "Proglas”.
Μετρημένες οι μέρες της κυβέρνησης;
Ο Κλάτσαρ πάντως, παρ' ότι συμφωνεί πως μία τέτοια κίνηση είναι απαραίτητη, θεωρεί πως έπρεπε να έχει συμβεί πριν από καιρό, όταν οι διαδηλώσεις ήταν στο αποκορύφωμά τους.
«Δεν είμαι βέβαιος πως η κυβέρνηση προτίθεται να κάνει περισσότερα απ' όσα έχει κάνει ως τώρα για τα αιτήματα των διαδηλωτών», λέει ο Κλάτσαρ. «Κατά πάσα πιθανότητα θα προβεί απλώς σε κάποιες έμμεσες παραχωρήσεις, ώστε να εκτονώσει λίγο τις διαμαρτυρίες – πιθανώς αλλάζοντας ορισμένα πρόσωπα στην κυβέρνηση και ορισμένες πολιτικές ή διορίζοντας σε κάποιες θέσεις άτομα με διαφορετικό επαγγελματικό υπόβαθρο».
Ο καθηγητής Μίχιτς αντιθέτως πιστεύει πως οι μέρες του κυβερνώντος SNS είναι μετρημένες. «Τα αυταρχικά καθεστώτα γίνονται πάντοτε όλο και πιο καταπιεστικά και επιθετικά προς το τέλος της εξουσίας τους. Η καταπίεση αυτή θα πρέπει στην πραγματικότητα να μας ενθαρρύνει, διότι δείχνει πως το καθεστώς είναι στα τελευταία του. Πιστεύω πως δεν θα επιβιώσει τους επόμενους μήνες», δηλώνει ο Μίχιτς στην DW.
Ποδηλατώντας ως το Στρασβούργο
Για πρώτη φορά οι φοιτητές αποφάσισαν επίσης να αναζητήσουν συμμάχους και εκτός Σερβίας, στην υπόλοιπη Ευρώπη. 80 φοιτητές ξεκίνησαν πριν από λίγες ημέρες ένα ταξίδι με ποδήλατο ως το Στρασβούργο, όπου πρόκειται να παρουσιάσουν τα αιτήματά τους στο Συμβούλιο της Ευρώπης, αλλά και να αναδείξουν την ανικανότητα των σερβικών θεσμών να ανταποκριθούν στην κατάσταση.
Κατά τον Κλάτσαρ, το ποδηλατικό ταξίδι των φοιτητών μπορεί να συμβάλει και στη γενικότερη ευαισθητοποίηση περισσότερων κρατών για την πολιτική κρίση στη Σερβία, ενδεχομένως ακόμα και να υπονομεύσει τη φήμη της σερβικής κυβέρνησης στη διεθνή κοινότητα – ο ίδιος όμως δεν είναι σίγουρος πως το ταξίδι αυτό θα μπορέσει και να αλλάξει τη στάση της ΕΕ απέναντι στη Σερβία.
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ξεκάθαρη και ακριβής στις επίσημες εκθέσεις της σχετικά με την κατάσταση στη Σερβία, ιδίως στην Έκθεση Προόδου», προσθέτει ο Κλάτσαρ. «Είναι όμως μη ρεαλιστικό να προσδοκούμε πως η ΕΕ θα υιοθετήσει μία ριζοσπαστική στάση ενάντια σε έναν εταίρο της – […] ειδικά τη στιγμή που δεν έχει προκύψει ξεκάθαρη πολιτική εναλλακτική στην πολιτική σκηνή της χώρας».
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
