Συνέντευξη στην Άννα Μαρούλη
Ο βραβευμένος φωτογράφος, Κοσμάς Κουμιανός, μιλά στο SKAIgr για το ταξίδι του στην Σενεγάλη με την Actionaid Hellas και τα χαμογελαστά παιδιά, τις ιστορίες ανθρώπων που γνώρισε, τα χρώματα της Αφρικής, την ενδυνάμωση των γυναικών και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, που αποτύπωσε εντυπωσιακά με τον φακό του.
Ο Κοσμάς Κουμιανός έχει αποτυπώσει με ένα του κλικ ιστορίες ανθρώπων, γνωστών ή μη αλλά και μέρη που τον ενέπνευσαν. Έχει λάβει αρκετές διακρίσεις και βραβεία σαν φωτογράφος μόδας, τοπίου και πορτρέτου, με τα πιο πρόσφατα, τα φετινά, στο Λας Βέγκας.
Τον ίδιο τον γνωρίσαμε τηλεοπτικά σε εκπομπή μόδας να φωτογραφίζει, αν και όπως αναφέρει δεν συμπαθεί τις κάμερες και προτιμά να βρίσκεται πίσω από αυτές δημιουργώντας οπτικές ιστορίες. Αυτή την φορά όμως το πρότζεκτ του ήταν διαφορετικό. Δεν είχε να κάνει με μόδα, διάσημους ή πορτρέτα αλλά σχετιζόταν με την ανθρωπιστική και περιβαλλοντική κρίση. Ως υποστηρικτής της ActionAid, ταξίδεψε στη Σενεγάλη για να δει και να φωτογραφίσει το έργο της οργάνωσης εκεί.
H κατάσταση στη Σενεγάλη
Η Σενεγάλη είναι μία από τις πιο φτωχές χώρες στον κόσμο. Συγκεκριμένα κατατάσσεται 162η από 188 συνολικά χώρες σύμφωνα με το Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ. Κάθε χρόνο, το 4,7% των παιδιών αναμένεται να πεθάνει προτού κλείσει τα πέμπτα του γενέθλια. Το προσδόκιμο ζωής είναι 59 χρόνια για τους άνδρες και 63 χρόνια για τις γυναίκες. Το ποσοστό της παιδικής εργασίας αγγίζει το 16.5% ενώ υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις σε ιατρική περίθαλψη αφού ανά 1.700 περίπου κατοίκους αντιστοιχεί 1 μόνο γιατρός.
Μια εικόνα, μια ιστορία.
Σχετικά με την ιδιαιτερότητα του εν λόγω έργου εξηγεί πως: «Σε όλα τα πρότζεκτ περιγράφεις μια ιστορία. Απλά την περιγράφεις με εικόνα. Έχω την ίδια χαρά και ικανοποίηση διότι είτε κάνω πορτρέτο, είτε κάνω μόδα, περιγράφω όσο καλύτερα μπορώ μέσα από την εικόνα μου μια ιστορία, ένα άνθρωπο. Τι έχει κάνει. Τι του συμβαίνει κλπ. Έτσι και σε αυτή την περίπτωση της Σενεγάλης προσπαθώ με τον καλύτερο τρόπο να περιγράψω τι συμβαίνει εκεί πέρα μέσα από τις εικόνες μου. Είναι αυτό που λέμε μια εικόνα ίσον χίλιες λέξεις.»
Επισημαίνει πως δεν βάζει ταμπέλα στον εαυτό του.
«Δεν θα πω ποτέ ότι είμαι μοδάς, ότι είμαι πορτρετάς, δεν θα πω ότι είμαι μόνο documentary.Μου αρέσει να ζω πράγματα, να έχω εμπειρίες, να ανακαλύπτω πράγματα και να περιγράφω ιστορίες και να έχω ιστορίες να λέω, στο δικό μου κομμάτι φυσικά».
Ο φακός του αποτύπωσε ανθρώπους που ζουν σε κοινότητες που υποστηρίζονται από το πρόγραμμα Αναδοχής της ActionAid, καθώς και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής που πλήττουν τόσο τη χώρα, όσο και τις εν λόγω υποστηριζόμενες κοινότητες.
«Είδα ιδίοις όμμασι πως είναι ο Αντλαντικός που σιγά σιγά μπαίνει μέσα στην Αφρική, πως είναι τα παράλια χωριά και πόλεις που πλέον έχουν πρόβλημα λόγω της κλιματικής αλλαγής και λόγω της στάθμης του νερού που σιγά σιγά ανεβαίνει και έχουν διαμορφωθεί έτσι οι περιοχές που αν και από την μία είναι φανταστικό τοπίο, από την άλλη είναι τρομακτικό» αναφέρει.
Περιγράφει τι τον συγκλόνισε αναφέροντας μας ποιες και γιατί ήταν οι πιο δυνατές του εικόνες σε αυτό το ταξίδι:
“Ήταν δύο. Η μία που έχω φωτογραφίσει με drone από υψόμετρο 500 μέτρων που δείχνει το μέγεθος της κλιματικής αλλαγής. Από το ground level δεν το βλέπεις. Κυκλοφορείς και βλέπεις λίγο θάλασσα, λίγα χόρτα και λες οκ. Όταν ανεβείς στα πεντακόσια μέτρα και δεις τι πραγματικά συμβαίνει, ποιο είναι το μέγεθος της κλιματικής αλλαγής και πως πραγματικά ο ωκεανός έχει μπει μέσα στην γη είναι πραγματικά εντυπωσιακό».
«Η άλλη είναι μια φωτογραφία που τα παιδιά είχαν πέσει πάνω μου και ήταν γεμάτα χαρά. Είναι αυτό που λες ότι βλέπεις την αληθινή ευτυχία. Και δεν είναι μόνο στο γέλιο τους. Είναι στα μάτια τους. Σε όλο τους το είναι. Στο λέω και μου σηκώνεται πραγματικά η τρίχα. Είναι 100% αληθινό. Εκείνη την ώρα είναι ευτυχισμένα. Χαμογελάνε με την καρδιά τους. Με αυτά που έχουν. Αυτό σε κάνει να αναλογίζεσαι, τώρα έχω προβλήματα εγώ;»
«Δηλαδή βλέπεις ευτυχισμένα πρόσωπα, όχι μόνο παιδιά αλλά και ενήλικες, που είναι χαρούμενοι με το τίποτα, με τα ελάχιστα. Ξέρεις, μετά κάνεις την δικιά σου αυτοκριτική και το δικό σου μέτρημα σε ένα γενικότερο επίπεδο και διερωτάσαι, τελικά έχω εγώ προβλήματα; Για ποιον λόγο εγώ να μην είμαι δέκα φορές πιο χαρούμενος σε αυτήν την ενδεχομένως τέλεια ζωή που έχω; Γιατί πρακτικά δεν έχουμε προβλήματα. Ούτε που θα βρούμε νερό, ούτε τι θα φάμε, ούτε που θα πάμε σχολείο. Τα έχουμε λυμένα όλα. Αυτοί δεν τα έχουν και είναι πολύ χαρούμενοι. Εμείς τα βασικά μας τα έχουμε λυμένα και έχουμε πάλι κατάθλιψη. Οπότε αλλάζει όλη η κοσμοθεωρία σου.»
Όπως δηλώνει είναι ιδιαίτερα εντυπωσιασμένος με τους ανθρώπους που συνάντησε εκεί, τις ιστορίες τους, τα χρώματα..
«Οι Σενεγαλέζοι και οι Σενεγαλέζες είναι πανέμορφοι. Είναι πανέμορφος λαός. Είναι όλοι ψηλοί, με ωραία δέρματα, με ωραία σώματα. Μου έκανε τρομερή εντύπωση. Επίσης, είναι εντυπωσιακό τα χρώματα που βλέπεις εκεί. Όταν γυρνάς μετά στην Ευρώπη τα χρώματα σου φαίνονται ξεθωριασμένα. Στην Αφρική είναι όλα χρωματιστά. Τα ρούχα τους, τα πάντα είναι μέσα στο χρώμα και μάλιστα έντονα χρώματα».
Τονίζει ιδιαίτερα την ευτυχία και τα χαμόγελα των παιδιών που ήταν έκδηλα στις φωτογραφίες του.
«Έχουν μια τρομερή χαρά και μια τρομερή αγάπη προς την διαφορετικότητα. Όταν έβλεπαν εμάς, που ίσως δεν είμαστε όμοιοι τους, χαίρονταν υπερβολικά» προσθέτοντας πως «κάποιες φορές η άγνοια σε κάνει χαρούμενο γιατί δεν έχεις να αναλογιστείς προβλήματα. Παίρνεις ως δεδομένο αυτά που έχεις και είσαι χαρούμενος με αυτό γιατί δεν γνωρίζεις πως είναι το κάτι παραπάνω. Το κάτι καλύτερο. Είναι αυτό. Εκεί γεννήθηκες. Εκεί μεγάλωσες. Αυτό ξέρεις και με αυτό είσαι χαρούμενος. Και εγώ αυτό το θεωρώ από την μία πολύ καλό και από την άλλη αυτό που κάνει η ActionAid με τα σχολεία και τα προγράμματα της είναι να δώσει στα παιδιά την γνώση ώστε να εξελιχθούν σε επίπεδο μόρφωσης, κοινωνικών δομών, καλλιέργειας κλπ.»
Παράλληλα, ο Κοσμάς είχε την ευκαιρία να φωτογραφίσει κορίτσια και γυναίκες που έχουν συμμετάσχει στα προγράμματα ενδυνάμωσης της ActonAid και σήμερα νιώθουν ότι μπορούν να σταθούν στα πόδια τους και να μοιραστούν την ιστορία τους με άλλες γυναίκες της κοινότητάς τους με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν περισσότερες.
«Μια ιστορία που μου έμεινε είναι η ιστορία μια επίσης πανέμορφης γυναίκας που είχε τέσσερα παιδιά και σε μια ερώτηση του δημοσιογράφου αν γύριζε τον χρόνο πίσω τι θα άλλαζε είπε να μην σταματήσει να πηγαίνει σχολείο. Αναγκάστηκε να σταματήσει να πηγαίνει σχολείο και εγκατέλειψε την μόρφωση της γιατί έπρεπε να δουλέψει. Αυτή την στιγμή αυτή η γυναίκα κάνει πολλά πράγματα, μεταξύ άλλων ράβει ρούχα, δουλεύει, πηγαίνει να φέρει νερό, καλλιεργεί και όλα αυτά τα κάνει γιατί έχει τέσσερα (4) παιδιά που δεν θέλει να σταματήσουν το σχολείο. Δηλαδή, βλέπεις μια γυναίκα που έχει αφήσει πίσω τον εαυτό της, την προσωπική της διασκέδαση – ευχαρίστηση επειδή βαθιά μέσα της νιώθει τύψεις για τον ίδιο της τον εαυτό. Παράτησε το σχολείο και αναγκάστηκε να δουλέψει ώστε να παιδιά της να μην σταματήσουν ποτέ το σχολείο. Γιατί αυτό είναι που θα τους πάει πιο μακριά, πιο ψηλά, πιο καλά».
Αξίζει να σημειωθεί πως στην Σενεγάλη το 51% των ανδρών γνωρίζει γραφή και ανάγνωση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες είναι μόλις 29%. Η ενδοοικογενειακή βία θεωρείται αποδεκτή από το 24.7% των ανδρών και από το 60% των γυναικών ενώ ένα (1) στα τρία (3) κορίτσια παντρεύεται προτού κλείσει τα 18 του χρόνια. Επίσης, το 26% των κοριτσιών και γυναικών ηλικίας 15 έως 49 ετών έχει υποστεί κλειτοριδεκτομή.
Αναφορικά με την κατάσταση αυτή και τις προσπάθειες που γίνονται για να αλλάξει, ο Κοσμάς εξηγεί πως: «Γενικότερα η Σενεγάλη και λόγω θρησκείας είναι μια ανδροκρατούμενη χώρα με την έννοια ότι ο κάθε άνδρας μπορεί να παντρεύεται με παραπάνω από μία γυναίκα, να έχει δύο και τρείς και τέσσερις και οι γυναίκες αυτές να δουλεύουν και ο άντρας να μην δουλεύει. Οπότε από την ημέρα που θα γεννηθεί η γυναίκα, το κορίτσι, δηλαδή, ακόμα και στην νοοτροπία της οικογένειας είναι οι άντρες να μορφωθούν, οι άντρες να πετύχουν πολλά πράγματα και οι γυναίκες είναι για τις δουλειές. Αυτή είναι η κουλτούρα που επικρατεί στις επαρχιακές κοινότητες και μακριά από τα αστικά κέντρα της Σενεγάλης και αυτό είναι ακριβώς που προσπαθούμε να αλλάξουμε. Προσπαθούμε να τους δώσουμε την γνώση ότι ναι μεν έχεις μεγαλώσει με αυτή την κουλτούρα αλλά δεν σημαίνει ότι αυτό είναι το σωστό. Αυτό λοιπόν προσπαθεί να κάνει η Actionaid με το πρόγραμμα ενδυνάμωση της γυναίκας ( woman empowerment) όπου «μαζεύει» γυναίκες που συζητάνε τα προβλήματα τους και βλέπουν τι τους συμβαίνει και πως αυτό μπορώ να το κάνω καλύτερο».
Ολοκληρώνοντας μας αποκαλύπτει πως έρχεται νέο πρότζεκτ στο άμεσο μέλλον που θα έχει να κάνει με την γυναίκα.
Όσο για το αν άλλαξε κάτι στην καθημερινότητα του μετά από αυτή την εμπειρία μας απαντά:
«Ναι, πλέον χαμογελάω περισσότερο».
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
