Οι «σχέσεις στ-οργής» του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προκαλούν «έμφραγμα στην καρδιά της Ευρώπης», σύμφωνα με όσα αποκαλύπτει το ειδησεογραφικό πόρταλ Politico.
Όταν οι ηγέτες των πιο ισχυρών χωρών του κόσμου θα συναντώνται στη σύνοδο κορυφής της G20 στο Μπαλί την επόμενη εβδομάδα, μην περιμένετε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο. Αντί να συντονίζονται, οι δύο κορυφαίοι αξιωματούχοι του μπλοκ - η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ - είναι πιο πιθανό να αποφεύγουν ο ένας τον άλλον, με τα επιτελεία τους που συμμετέχουν στην οργάνωση του ταξιδιού να έχουν δεχθεί αυστηρές οδηγίες για να αποφευχθεί οποιαδήποτε επικάλυψη στα δρομολόγια!
Στα σχεδόν τρία χρόνια από την έναρξη της θητείας τους, οι σχέσεις μεταξύ του Μισέλ και της φον ντερ Λάιεν έχουν υποστεί μια πρωτοφανή κατάρρευση, με το προσωπικό των δύο θεσμών να αποθαρρύνεται από την αμοιβαία επικοινωνία, και τους δύο ηγέτες να… αλληλομπλοκάρονται από συναντήσεις με ξένους αξιωματούχους. Η δυσλειτουργική σχέση δεν επηρεάζει μόνο τη νομοθετική και πολιτική ατζέντα της ΕΕ, η οποία εξαρτάται από μια λεπτή πράξη εσωτερικής εξισορρόπησης. Απειλεί επίσης να υπονομεύσει τη θέση της ΕΕ στον κόσμο.
Ένα από τα κεντρικά γεγονότα της G20 θα είναι μια συνάντηση μεταξύ του Μισέλ και του Κινέζου ηγέτη Σι Τζινπίνγκ που έχει προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο περιθώριο της συνόδου κορυφής. Δεδομένων των διχασμών εντός της ΕΕ σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του Πεκίνου, η συνάντηση προδιαγράφεται σημαντικά. Αλλά η φον ντερ Λάιεν δεν έχει προσκληθεί. Ο λόγος; Η άρνησή της να επιτρέψει στον Μισέλ να παραστεί σε μια συνάντηση με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι στη G7 στη Γερμανία τον Ιούνιο. Η αντιπαλότητα μεταξύ της Επιτροπής και του Συμβουλίου ήταν από καιρό μια πρόκληση λόγω μιας εγγενούς δομικής έντασης εντός του «βυζαντινού συστήματος» της ΕΕ. Η Επιτροπή είναι ο εκτελεστικός βραχίονας του μπλοκ, με την ικανότητα να προτείνει νομοθεσία, θέτοντας την/τον πρόεδρό της στο επίκεντρο σχεδόν κάθε πρωτοβουλίας της ΕΕ. Αλλά το Συμβούλιο είναι το μέρος όπου οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων συνέρχονται για να μετατρέψουν τις προτάσεις σε νόμο. Αν και ο πρόεδρός του διαδραματίζει συντονιστικό ρόλο, συντονίζοντας τη συζήτηση μεταξύ των πραγματικών υπευθύνων λήψης αποφάσεων, η θέση είναι αναμφισβήτητα πιο κοντά στο σημείο όπου βρίσκεται η πραγματική δύναμη του μπλοκ.
Με τους δύο θώκους να διατηρούν επικαλυπτόμενους τομείς ευθύνης, το αποτέλεσμα προσθέτει σύγχυση, και επαναφέρει το παλιό ερώτημα που αποδίδεται συχνά στον Χένρι Κίσινγκερ — ποιον καλείτε όταν θέλετε να τηλεφωνήσετε στην Ευρώπη; (Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με τον δικό του πρόεδρο, παρέχει ένα τρίτο κέντρο εξουσίας, αλλά λίγοι θα υποστήριζαν ότι είναι κάτι άλλο εκτός από αδελφάκι των άλλων δύο).
Η σύγκρουση προσωπικοτήτων μεταξύ των σημερινών κατεστημένων δυνάμεων έχει οδηγήσει τη διοργανική ανταγωνιστικότητα σε άλλο επίπεδο, σύμφωνα με πολλούς αξιωματούχους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εργάζονταν υπό προηγούμενες διαοικήσεις, όταν ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ ήταν επικεφαλής της Επιτροπής και ο Ντόναλντ Τουσκ ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου. Οι συναντήσεις μεταξύ της φον ντερ Λάιεν και του Μισέλ είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες, ακόμη και ενόψει των συνόδων κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συνήθως το φόρουμ όπου η ΕΕ σημειώνει πρόοδο στις μεγάλες στρατηγικές και άμεσες προκλήσεις που αντιμετωπίζει το μπλοκ. Αξιωματούχοι από άλλες χώρες και διεθνείς φορείς συχνά μπερδεύονται ως προς το ποιος πρέπει να είναι ο συνομιλητής τους. Τα στελέχη των δύο θεσμικών οργάνων αναφέρουν τη στάση της Επιτροπής και του Συμβουλίου ως προς τη συμμετοχή σε συναντήσεις με τρίτα μέρη. Κατά τη διάρκεια των κυλιόμενων συζητήσεων για την παγκόσμια επισιτιστική κρίση, οι εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών εξεπλάγησαν όταν ένα ανώτερο στέλεχος της ΕΕ που συμμετείχε στο παρελθόν στις συνομιλίες ξαφνικά αποκόπηκε από τις επόμενες συναντήσεις. «Η επικοινωνία έχει καταρρεύσει παντελώς», σχολίασε ένας αξιωματούχος που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του. Η Φον ντερ Λάιεν παρουσιάζουν κάποιες ομοιότητες ως προς την πολιτική τους σταδιοδρομία. Όμως, όσον αφορά την προσωπικότητα, είναι πολύ διαφορετικοί.
Σύμφωνα πάντως με ευρωπαίους αξιωματούχους, η σχέση ξεκίνησε ήρεμα. Τους πρώτους μήνες, η γραμματεία του Συμβουλίου προγραμμάτιζε κάθε Δευτέρα μια εβδομαδιαία απογευματινή συνάντηση μεταξύ του Μισέλ και της φον ντερ Λάιεν.
Το «sofagate»
Ωστόσο, παρόλο που οι συναντήσεις σύντομα σταμάτησαν, καταλύτης στο «διαζύγιο» ήταν η συνάντηση των δύο επικεφαλής με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Απρίλιο του 2021. Οι κάμερες κατέγραψαν τη σοκαρισμένη αντίδραση της φον ντερ Λάιεν όταν ο Μισέλ άρπαξε γρήγορα τη μοναδική καρέκλα δίπλα στον Τούρκο πρόεδρο, αφήνοντάς την ίδια να καθίσει σε έναν καναπέ απέναντι από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών. Η πρόεδρος της Κομισιόν, η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε τη θέση, είπε αργότερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι «πληγώθηκε» από το περιστατικό, μιλώντας για σεξισμό.
Με το όνομα «sofagate», το περιστατικό έγινε viral παγκοσμίως, με τις αμοιβαίες (αν όχι πάντα δημόσιες) αλληλοκατηγορίες να οδηγούν «σε ένα καθοδικό σπιράλ» στις σχέσεις του που από τότε μόνο επιδεινώθηκε.
Αντίθετα, οι προκάτοχοι τους Τασκ και Γιούνκερ συναντιόνταν τις περισσότερες εβδομάδες και είχαν καλή εργασιακή σχέση, βοηθούμενοι από την προηγούμενη γνωριμία τους ως πρωθυπουργοί και παρά τις διαφορές τους σε θέματα χάραξης πολιτικής όπως η μετανάστευση.
Αντίθετα, τώρα το προσωπικό του Συμβουλίου αναγκάζεται να «κυνηγά πληροφορίες λες και είναι δημοσιογράφοι», είπε ένας αξιωματούχος, παραπονούμενος ότι η Επιτροπή δεν ενημερώνει τον Μισέλ για τις επερχόμενες προτάσεις της, παρόλο που αυτές οι πρωτοβουλίες θα χρειαστούν τελικά την υποστήριξη των εθνικών κυβερνήσεων. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συνήθως μαθαίνει για τις προτάσεις της Επιτροπής ταυτόχρονα με τους «σέρπα» (υψηλόβαθμους διπλωμάτες) ή τους εκπροσώπους των χωρών μελών. «Είναι ένας συνεχής αγώνας για να πείσουμε και τις δύο πλευρές να μοιραστούν πληροφορίες», είπε ένας αξιωματούχος του Συμβουλίου. (Αξιωματούχοι της Επιτροπής επισημαίνουν ότι είναι προνόμιο της Επιτροπής να προτείνει νομοθεσία χωρίς τη συμβολή του Συμβουλίου.)
Με τα ιδιωτικά κανάλια να μην χρησιμοποιούνται, οι εντάσεις των διαδρόμων έχουν βγει προς τα έξω, ειδικά για τον χειρισμό της ενεργειακής κρίσης. Αυτή την εβδομάδα, σε μια επιστολή που δημοσιοποίησε το Politico, ο Μισέλ κατηγόρησε τη φον ντερ Λάιεν επειδή δεν υπέβαλε πρόταση για πλαφόν στο φυσικό αέριο, αφού οι εθνικοί ηγέτες ζήτησαν κάτι τέτοιο κατά τη σύνοδο κορυφής του Οκτωβρίου.
«Υπεύθυνοι και οι δύο»
Στη διαμάχη μεταξύ των δύο ηγετών, η φον ντερ Λάιεν θεωρείται ότι έχει το «πάνω χέρι». Μπορεί ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να εκπροσωπεί επίσημα την ΕΕ σε εξωτερικές εκδηλώσεις, θεσμικά ωστόσο ο πρόεδρος της Επιτροπής έχει αναδειχθεί ως ο πιο εξέχων ηγέτης της ΕΕ, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σχέσεις με την Ουάσιγκτον.
«Ειλικρινά, είναι και οι δύο υπεύθυνοι», επισήμανε ένας αξιωματούχος της ΕΕ. «Υπήρχαν εντάσεις και στο παρελθόν, αλλά τελικά πάντα κατέληγες στις προσωπικότητες. Οι προκάτοχοί τους συνειδητοποίησαν ότι ήταν προς το συμφέρον και των δύο να βρουν μια σταθερή σχέση συνεργασίας». Ένας άλλος επί μακρόν αξιωματούχος της ΕΕ είπε ότι η διοργανική σχέση δεν ήταν ποτέ σε τόσο χαμηλά επίπεδα. «Δεν έχει νόημα να τσακώνονται η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», είπε ο αξιωματούχος. «Σε μια κρίση η ΕΕ υποτίθεται ότι πρέπει να συνασπιστεί», πρόσθεσε. «Ναι, δομικά τα δύο θεσμικά όργανα βρίσκονται σε σύγκρουση. Μερικές φορές δεν υπάρχει ξεκάθαρος καταμερισμός εργασίας. Αλλά χρειαζόμαστε ενήλικες στο δωμάτιο» σχολίασε αγανακτισμένος.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
