Η επίθεση στη Νέα Ορλεάνη με αναφορά στον ISIS υπογραμμίζει πώς ο εξτρεμισμός στο διαδίκτυο και οι πολιτικές διαιρέσεις στο εσωτερικό έχουν δημιουργήσει «την τέλεια καταιγίδα» για ριζοσπαστικοποίηση στις ΗΠΑ, λένε οι ειδικοί, με τις αρχές να δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να εντοπίσουν τις απειλές.
Η πρόσβαση σε εξτρεμιστικές κοινότητες στο Διαδίκτυο δεν ήταν ποτέ ευκολότερη, η απειλή δεν ήταν ποτέ ισχυρότερη και η ιδεολογία όσων πραγματοποιούν επιθέσεις ποτέ δεν ήταν πιο διαφοροποιημένη, σύμφωνα με τους ειδικούς, αναφέρει σε ανάλυσή του το NBC.
«Αυτό το οποίο το FBI και οι αρχές επιβολής του νόμου γενικά αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή είναι ένα τοπίο απειλών που είναι τόσο διαφορετικό όσο και περίπλοκο», δήλωσε ο Seamus Hughes, ανώτερος ερευνητής και συνεργάτης πολιτικής στο Εθνικό Κέντρο Αντιτρομοκρατικής Καινοτομίας, Τεχνολογίας και Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα Ομάχα. «Αυτό κάνει τα πράγματα λίγο πιο δύσκολα για την επιβολή του νόμου».
«Έχουμε ένα επίπεδο πόλωσης στις ΗΠΑ που είναι ένας σημαντικός παράγοντας», είπε. «Το διαδικτυακό περιβάλλον έχει αλγόριθμους που έχουν ρυθμιστεί για να τροφοδοτούν την οργή. Και όλα αυτά συμβάλλουν σε έναν τέλειο καταιγισμό παραγόντων που οδηγούν σε αύξηση της ριζοσπαστικοποίησης».
Σύμφωνα με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, η κύρια τρομοκρατική απειλή για τις ΗΠΑ προέρχεται τώρα από μοναχικούς λύκους που εμπνέονται από την ιδεολογία του εξτρεμισμού. Αυτές οι ιδεολογίες ποικίλλουν ευρέως. Η πλειονότητα των επιτιθέμενων τοποθετούνται στην άκρα δεξιά.
Αλλά μερικές φορές, όπως στην επίθεση στη Νέα Ορλεάνη, η ιδεολογία που παρακινεί τους δράστες είναι ο ριζοσπαστικός ισλαμισμός. Περιστασιακά, τοποθετείται και στον χώρο της ακροαριστεράς ή τροφοδοτείται από την αντίθεση απέναντι στον Τραμπ, όπως συνέβη στην επίθεση το 2017 σε Ρεπουμπλικανούς μέλη του Κογκρέσου και στελεχών, αλλά και στην απόπειρα δολοφονίας του επερχόμενου προέδρου στη Φλόριντα πέρυσι. Άλλες φορές αποτελεί ένα μείγμα ιδεολογιών, αυτό που ο διευθυντής του FBI Christopher Wray αποκάλεσε «εξτρεμισμό του salad bar».
Αλλά η πλειονότητα των ανθρώπων που ριζοσπαστικοποιούνται ποτέ δεν θα διαπράξουν τρομοκρατική ενέργεια.
«Η ριζοσπαστικοποίηση δεν είναι το πρόβλημα. ... Το πρόβλημα είναι η κινητοποίηση στη βία», δήλωσε ο John Horgan, ψυχολόγος και διευθυντής της Ομάδας Έρευνας για τον Βίαιο Εξτρεμισμό στο Πανεπιστήμιο της Τζόρτζια. «Υπάρχουν ορισμένοι κοινοί παρονομαστές, αλλά δεν έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στην προσπάθεια να προβλέψουμε ποιος θα εμπλακεί στην τρομοκρατία».
Για όσους όντως πηγαίνουν από τη ριζοσπαστικοποίηση στη βία, η ιδεολογία που υποστηρίζουν είναι συχνά δευτερεύουσα, λένε ειδικοί στην ψυχολογία της τρομοκρατίας.
«Βλέπουμε όλο και περισσότερους ανθρώπους να επιλέγουν την ιδεολογία που ταιριάζει με τα δικά τους παράπονα», είπε ο Horgan. «Ψάχνουν να βρουν έναν λόγο για να δικαιολογήσουν αυτό που έχουν ήδη αποφασίσει ότι θέλουν να κάνουν».
Τα στοιχεία που έχουν αποκαλυφθεί μέχρι στιγμής για τον δράστη στην επίθεση της Νέας Ορλεάνης, Shamsud-Din Jabbar , φαίνεται να ταιριάζουν σε αυτό το προφίλ. Ο Τζαμπάρ δεν είχε ριζοσπαστικοποιηθεί υπέρ του Ισλάμ πολύ καιρό. Σύμφωνα με τις αρχές, δημοσίευσε βίντεο στο Διαδίκτυο πριν από την επίθεση στα οποία δήλωνε την υποστήριξή του στην τρομοκρατική ομάδα Ισλαμικό Κράτος ενώ αποκάλυπτε ότι αρχικά σχεδίαζε να βλάψει την οικογένεια και τους φίλους του, αλλά ανησυχούσε ότι οι τίτλοι ειδήσεων στη συνέχεια δεν θα επικεντρώνονταν στον «πόλεμο μεταξύ των πιστών και των άπιστων», και έτσι αποφάσισε να σκοτώσει ξένους αντ' αυτού.
Ενώ οι αρχές δεν έχουν ακόμη επιβεβαιώσει το κίνητρο για τη βόμβα που εξερράγη σε ένα Tesla Cybertruck μπροστά από το ξενοδοχείο Trump στο Λας Βέγκας την ίδια μέρα, οι ειδικοί σημείωσαν τον πολιτικό συμβολισμό και τους παραλληλισμούς με την επίθεση στη Νέα Ορλεάνη — που έγινε από βετεράνο, χρησιμοποιώντας ως όπλο ένα νοικιασμένο όχημα.
«Και οι δύο επιθέσεις έχουν συμβολισμό», σημείωσε ο Christopher O'Leary, πρώην στέλεχος του τμήματος αντιτρομοκρατίας του FBI. «Στη μία βρέθηκε σημαία του ISIS, αλλά στην άλλη είναι πιθανό να χρησιμοποιήθηκε σκόπιμα ένα όχημα Tesla που ήταν σταθμευμένο μπροστά από το ξενοδοχείο Trump».
Το πραγματικό κίνητρο για τις περισσότερες αυτού του είδους επιθέσεις είναι «η επιθυμία για πρόκληση ενδιαφέροντος», είπε ο Άρι Κρουγκλάνσκι, ψυχολόγος και συνδιευθυντής του Εθνικού Κέντρου για τη Μελέτη της Τρομοκρατίας και την Απάντηση στην Τρομοκρατία στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ. «Αυτή η επιθυμία πιστεύεται ότι ικανοποιείται μέσω μιας πράξης βίας για κάποια αιτία. ... Το περιεχόμενο της ιδεολογίας, το περιεχόμενο της αφήγησης δεν έχουν σημασία».
Γιατί οι άνθρωποι ριζοσπαστικοποιούνται
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι δεν υπάρχει ένα προφίλ για τα άτομα που διαπράττουν εξτρεμιστικές επιθέσεις και ότι η τρομοκρατία σήμερα είναι πιο διαφοροποιημένη από ποτέ. Αλλά η διαδικασία και οι παράγοντες κινδύνου για ριζοσπαστικοποίηση έχουν αναλυθεί.
«Η ριζοσπαστικοποίηση είναι μια διαδικασία υιοθέτησης μιας όλο και πιο αρνητικής άποψης για τους αντιπάλους και επιδιώκει την έγκριση για την πραγματοποίηση ολοένα και πιο επιβλαβών ενεργειών εναντίον τους. Οι άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς να ριζοσπαστικοποιηθούν όταν αντιμετωπίζουν αβεβαιότητα ή προβλήματα στη ζωή τους, όπως είναι για παράδειγμα η απώλεια μιας δουλειάς ή ο θάνατος ενός αγαπημένου τους προσώπου, αλλά αυτό δεν συμβαίνει πάντα», δήλωσε ο JM Berger, ερευνητής εξτρεμισμού στο Κέντρο για την Τρομοκρατία.
Οι κοινωνικές τάσεις τις τελευταίες δεκαετίες, από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης του 2008 έως την πανδημία, έχουν επιδεινώσει αυτές τις συνθήκες αποσταθεροποίησης που βιώνουν πολλοί άνθρωποι, είπε ο Kruglanski. «Όταν οι άνθρωποι αισθάνονται αποδυναμωμένοι λόγω της μετανάστευσης, λόγω των οικονομικών ανισοτήτων, λόγω της απώλειας της δουλειάς τους στην πανδημία ή οτιδήποτε άλλο, έχουν κίνητρο». Τότε είναι που κάποιος μπορεί να οδηγηθεί να αναλάβει μία βίαιη δράση για λογαριασμό μιας ριζοσπαστικής ιδεολογίας.
Πρόσφατη έρευνα έχει αρχίσει να επικεντρώνεται στο πώς οι βετεράνοι ειδικότερα —όπως οι δράστες και στα δύο περιστατικά της Πρωτοχρονιάς— μπορεί να είναι επιρρεπείς στη μετάβαση από τη ριζοσπαστικοποίηση στη βίαιη εξτρεμιστική δράση, επισημαίνοντας τη στρατιωτική εμπειρία ως πιθανό παράγοντα κινδύνου για τρομοκρατικές απόπειρες.
«Είναι επειδή οι βετεράνοι είναι ικανοί. Είναι επειδή είναι επιδέξιοι. Είναι επειδή νοιάζονται για άλλους ανθρώπους εκτός από τον εαυτό τους», εξήγησε ο Χόργκαν, ο οποίος κατέθεσε στο Κογκρέσο σχετικά με τους κινδύνους που απορρέουν από τους βετεράνους το 2022. Αυτές οι ιδιότητες τους καθιστούν όχι απλώς ευάλωτους, αλλά και εύκολους στόχους στο να στρατολογηθούν. «Αυτές είναι οι ιδιότητες που είναι ελκυστικές για τρομοκρατικές ομάδες. Προειδοποιήσαμε το Κογκρέσο για αυτό πριν από δύο χρόνια και απλώς έπεσε στο κενό».
Οι λεπτομέρειες που έχουν προκύψει μέχρι στιγμής για τον Τζαμπάρ ακολουθούν το γνωστό μοτίβο του πώς ένας βετεράνος μπορεί να ριζοσπαστικοποιηθεί, λένε οι ειδικοί.
Αν και δεν είναι ακόμη σαφές πώς και πότε ακριβώς ο Τζαμπάρ ριζοσπαστικοποιήθηκε υπέρ του ISIS όπως υποστήριξε στα βίντεο καθ' οδόν προς την επίθεση, οι μέθοδοί του ακολουθούν ένα πρότυπο για τις επιθέσεις του ISIS, είπαν οι ειδικοί.
Έπειτα από αρκετά χρόνια κατά τα οποία είχε μειωθεί η δραστηριότητα στις ΗΠΑ, το 2024 σημειώθηκε αύξηση των τρομοκρατικών ισλαμιστικών επιθέσεων, σύμφωνα με το Κέντρο για τον Εξτρεμισμό της Anti-Defamation League, το οποίο παρακολουθεί εξτρεμιστικές επιθέσεις και επιβεβαιωμένες συνωμοσίες σε όλη τη χώρα.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, το FBI έχει εντείνει τις προσπάθειές του για την καταπολέμηση της εγχώριας τρομοκρατίας με βάση αυτές τις αυξανόμενες απειλές. Η υπηρεσία διενεργούσε για μια δεκαετία σταθερά περίπου 1.000 έρευνες στο πλαίσιο του ισλαμικού εξτρεμισμού ετησίως, αλλά υπερδιπλασίασε τις έρευνές της, συμπεριλαμβάνοντας απειλές πολιτικών εξτρεμιστών, κυρίως από την ακροδεξιά, από το 2020 έως το 2022, αυξάνοντας από 1.000 σε 2.700 τις ετήσιες έρευνες.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
