Παρά τη σκληρή ρητορική του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία πιθανότατα θα «ανάψει το πράσινο φως» για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αναφέρει το Politico. Απλώς η στρατιωτική συμμαχία θα πρέπει να πληρώσει πρώτα ένα τίμημα.
Η Άγκυρα έχει εγείρει αντιρρήσεις για τις προσπάθειες των δύο σκανδιναβικών χωρών να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, εμποδίζοντας τον οργανισμό να προχωρήσει στη διαδικασία ένταξης. Τούρκοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν τόσο τη Φινλανδία όσο και τη Σουηδία ότι υποστηρίζουν Κούρδους «τρομοκράτες» (PKK) ενώ εξέφρασαν επίσης σκεπτικισμό για τους περιορισμούς στις εξαγωγές όπλων.
«Το ΝΑΤΟ είναι μια συμμαχία ασφάλειας και η Τουρκία δεν θα συμφωνήσει να θέσει σε κίνδυνο αυτή την ασφάλεια», διακήρυσσε ο Τούρκος πρόεδρος νωρίτερα αυτή την εβδομάδα. Ωστόσο, νυν και πρώην αξιωματούχοι και διπλωμάτες σημειώνουν ότι τα κίνητρα της Τουρκίας υπερβαίνουν την επιδίωξη απλώς να αλλάξουν τις πολιτικές τους η Στοκχόλμη και το Ελσίνκι. Ο Ερντογάν βρίσκεται εν μέσω παρατεταμένων διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ για την αγορά μαχητικών αεροσκαφών. Πιθανότατα βλέπει επίσης την ευκαιρία να κερδίσει πολιτικούς πόντους στο εσωτερικό με τη διεθνή επιθετικότητά του όσον αφορά την «τρομοκρατία».
Τώρα, οι διπλωμάτες εργάζονται πυρετωδώς για να βρουν τι θα κάνει τον Ερντογάν να υποχωρήσει, μη θέλοντας να καθυστερήσουν οι προσπάθειες ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας, κάτι που θα έδινε στη Ρωσία περισσότερο χρόνο για να παρέμβει πριν οι χώρες ενταχθούν πλήρως στη συμμαχία.
«Το τίμημα είναι άγνωστο αυτή τη στιγμή, αλλά ότι θα υπάρξει τίμημα είναι ξεκάθαρο», δήλωσε στο Politico ο Γιαπ ντε Χουπ Σέφερ, , πρώην επικεφαλής του ΝΑΤΟ.
Η στάση της Τουρκίας αποτελεί μοτίβο
Παρότι η Τουρκία έχει ιστορικό υποστήριξης της επέκτασης του ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν έχει… εμπειρία στο να εκμεταλλεύεται μεγάλες αποφάσεις της συμμαχίας για να αποσπά παραχωρήσεις.
Το 2009, η Τουρκία αντιτάχθηκε στον διορισμό του Άντερς Φογκ Ράσμουσεν ως ανώτατου αξιωματούχου του ΝΑΤΟ, υποχωρώντας μόνο μετά από συνομιλίες υψηλού επιπέδου. Ο Γιαπ ντε Χουπ Σέφερ, ο οποίος ήταν ο απερχόμενος γενικός γραμματέας εκείνη την εποχή, θυμήθηκε τις ολονύχτιες διαπραγματεύσεις στις οποίες συμμετείχε ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.
Τελικά, ο πρώην αρχηγός της συμμαχίας είπε στο Politico, ότι η Τουρκία υπαναχώρησε στον διορισμό του Ράσμουσεν και «έλαβε ως ‘έπαθλο’ έναν βοηθό γενικό γραμματέα στο ΝΑΤΟ».
Οι αιτήσεις ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας δίνουν τώρα στον Ερντογάν άλλη μια ευκαιρία να αξιοποιήσει το μοντέλο του ΝΑΤΟ, που βασίζεται στη συναίνεση, καθώς και να συσπειρώσει τη βάση του πριν από τις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο έτος.
Ο ντε Χουπ Σέφερ σχολίασε ότι ένας συνδυασμός παραγόντων θα μπορούσε να βρίσκεται πίσω από τους ελιγμούς της Τουρκίας.
Το πρώτο, είπε, είναι η εσωτερική πολιτική. Ο Ερντογάν ανέκαθεν αρεσκόταν στο να μιλάει σκληρά για την τρομοκρατία, και το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) είναι ένας μακροχρόνιος εχθρός σε αυτήν την εκστρατεία. Η Τουρκία, οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν χαρακτηρίσει την ομάδα τρομοκρατική οργάνωση, αν και ο χαρακτηρισμός θεωρείται ξεπερασμένος από ορισμένους κύκλους στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ο Ερντογάν, αντίθετα, χρησιμοποιεί συχνά το PKK για να συσπειρώσει.
«Μπορείς πάντα να συσπειρώσεις μεγάλα τμήματα του πληθυσμού συνδέοντας την τρομοκρατία με το PKK», είπε ο πρώην γενικός γραμματέας.
Το δεύτερο, σύμφωνα με τον ντε Χουπ Σέφερ, είναι ότι η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα «άλλαζε την εσωτερική πολιτική ισορροπία στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ, επειδή θα υπάρχουν δύο πλήρως ανεπτυγμένες και βαριά εξοπλισμένες» δημοκρατίες που εντάσσονται στη συμμαχία.
Η Φινλανδία και η Σουηδία αναμένεται να ενισχύσουν σημαντικά τις αμυντικές δυνατότητες του ΝΑΤΟ. Η Φινλανδία μπορεί να προσφέρει ναυτική ισχύ στη Βαλτική θάλασσα και παρουσία στον αρκτικό βορρά, όπου η Ρωσία έχει δείξει ενδιαφέρον να επεκτείνει την εμβέλειά της. Η Σουηδία διαθέτει προηγμένη αεροπορία.
Η στάση της Τουρκία έχει να κάνει με τα εξοπλιστικά
Ένα άλλο κρίσιμο στοιχείο είναι οι παρατεινόμενες εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ σχετικά με τις αγορές μαχητικών αεροσκαφών.
Για χρόνια, η Άγκυρα ήταν ένας αξιόπιστος πελάτης για τις αμυντικές εταιρείες των ΗΠΑ, αγοράζοντας δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη F-16. Η Τουρκία στράφηκε αργότερα στα πιο προηγμένα F-35 ενώ άρχισαν να κυκλοφορούν.
Αλλά η σχέση των δύο πλευρών χάλασε το 2019, όταν η Τουρκία αγόρασε το ρωσικής κατασκευής αντιαεροπορικό σύστημα S-400 - μια κίνηση που οι ΗΠΑ είπαν ότι θα έθετε σε κίνδυνο τα αεροσκάφη του ΝΑΤΟ που πετούν πάνω από την Τουρκία. Σε απάντηση, οι ΗΠΑ έδιωξαν την Άγκυρα από το πρόγραμμα των F-35 και επέβαλαν κυρώσεις στην τουρκική αμυντική βιομηχανία.
Μετά από αυτή τη διαμάχη, η Τουρκία άρχισε να «παίζει με την ιδέα» να αγοράσει ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη και ακόμη και να αναπτύξει το δικό της πρόγραμμα. Ωστόσο, επιδιώκει επίσης να αναβαθμίσει τον στόλο της F-16 και να αγοράσει νέα αεροπλάνα F-16. Το αίτημα εκκρεμεί εδώ και μήνες από την κυβέρνηση Μπάιντεν και το Κογκρέσο των ΗΠΑ.
«Αυτό το τίμημα μπορεί κάλλιστα να είναι ότι οι Αμερικανοί θα άρουν το μπλόκο τους στα F-16», εκτιμά ο ντε Χουπ Σέφερ.
Οι ΗΠΑ φαίνονται διατεθειμένες να πληρώσουν αυτό το τίμημα. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υποστήριξε προσωρινά το αίτημα της Τουρκίας, το οποίο εξετάζεται τώρα από τον Λευκό Οίκο και το Κογκρέσο.
Το θέμα ήταν ένα από τα ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με τη συνάντηση στη Νέα Υόρκη την Τετάρτη μεταξύ του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν και του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Ο Τσαβούσογλου άφησε να εννοηθεί ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα μπορούσαν να είναι μέρος της λύσης στο αδιέξοδο. Μιλώντας μαζί με τον Μπλίνκεν, ο Τσαβούσογλου τόνισε ότι κατανοεί τις ανησυχίες της Φινλανδίας και της Σουηδίας για την ασφάλεια, «αλλά και οι ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια θα πρέπει επίσης να ικανοποιηθούν. Και αυτό είναι επίσης ένα από - ένα θέμα που πρέπει να συνεχίσουμε να συζητάμε με φίλους και συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών».
Αυτό το ζήτημα μπορεί να περιλαμβάνει τα F-16. Σε ξεχωριστά σχόλια που δημοσιεύθηκαν στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης εκείνη την ημέρα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε ότι οι συνομιλίες για την πιθανή πώληση «συνεχίζονται θετικά».
Στο Ελσίνκι, υπάρχει επίσης η αίσθηση ότι το μπλόκο της Τουρκίας μπορεί να συνδέεται με την τρέχουσα διαμάχη της με τις ΗΠΑ.
«Η Φινλανδία έχει καλές σχέσεις με την Τουρκία και συμμεριζόμαστε τν στόχο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας», δήλωσε ένας ανώτερος Φινλανδός αξιωματούχος, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Δεν νομίζω ότι οι διμερείς μας σχέσεις αποτελούν πρόβλημα. Αυτό πιθανώς αφορά τα ζητήματα της Τουρκίας με τις ΗΠΑ».
… Η στάση της Τουρκίας έχει να κάνει και με το κουρδικό
Ορισμένοι αναλυτές επιμένουν, ωστόσο, ότι η φινλανδική και σουηδική προσέγγιση στο PKK παραμένει ζήτημα ζωτικής για την κυβέρνηση της Τουρκίας.
«Δεν μπορούμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα» απλώς εξομαλύνοντας τη σχέση Ουάσιγκτον-Άγκυρας, δήλωσε ο Σινάν Ουλγκέν, πρώην Τούρκος διπλωμάτης που είναι τώρα επισκέπτης μελετητής στη δεξαμενή σκέψης Carnegie Europe.
Μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση της διαδικασίας, διευκρίνισε, αλλά «δεν υπάρχει τρόπος διαφυγής» από την αντιμετώπιση των πολιτικών της Σουηδίας και της Φινλανδίας για τις κουρδικές ομάδες.
Η διαπραγμάτευση με τη Σουηδία αναμένεται να είναι πιο σκληρή από ό,τι με τη Φινλανδία, σύμφωνα με την Ουλγκέν.
«Υπάρχουν μεγαλύτερες προσδοκίες από τη Σουηδία», είπε, αναφερόμενος σε αυτό που περιέγραψε ως «πιο ‘επιεικής προσέγγιση’ της Στοκχόλμης στις δραστηριότητες αυτού που η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατική οργάνωση, του PKK και των παραφυάδων του».
Η σουηδική κυβέρνηση «θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει αλλάξει την οπτική της σε αυτό», τόνισε.
Σουηδοί και Φινλανδοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι είναι ανοιχτοί σε διάλογο με την Τουρκία. Και ανώτερα στελέχη από όλη τη συμμαχία επέμειναν ότι θα επιτευχθεί συναίνεση για την ένταξη του Ελσίνκι και της Στοκχόλμης.
«Είμαι βέβαιος ότι θα καταλήξουμε σε μια γρήγορη απόφαση να καλωσορίσουμε τόσο τη Σουηδία όσο και τη Φινλανδία να ενταχθούν στην οικογένεια του ΝΑΤΟ», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ σε συνέντευξη Τύπου την Πέμπτη.
«Όταν ένας σύμμαχος, ένας σημαντικός σύμμαχος όπως η Τουρκία, εγείρει ανησυχίες για την ασφάλεια», παρατήρησε, «ο μόνος τρόπος για να το αντιμετωπίσουμε αυτό είναι να καθίσουμε και να βρούμε τρόπους να βρούμε ένα κοινό έδαφος».
Το ίδιο μήνυμα εκπέμφθηκε και από τη Χάγη, όπου ο γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς συναντήθηκε με τον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε.
«Έχω πολύ υψηλή πεποίθησε» ότι η αντίθεση της Τουρκίας μπορεί να ξεπεραστεί, είπε ο Σολτς.
«Πιστεύω ότι θα είναι τελικά δυνατό να βρεθεί μια κοινή θέση για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας», συμφώνησε ο Ρούτε.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
