Τα παγκόσμια προβλήματα πολλαπλασιάζονται ταχύτατα και καμία χώρα δεν μπορεί να τα λύσει μόνη της. Ο κατάλογος των προκλήσεων που επηρεάζουν την ανθρωπότητα στο σύνολό της είναι μακρύς και επικίνδυνος. Κυμαίνονται από την απειλή που θέτει η Τεχνητή Νοημοσύνη μέχρι τη σκληρή πραγματικότητα ενός πλανήτη που θερμαίνεται γρήγορα, τη διάδοση των πυρηνικών όπλων, τις μεταναστεύσεις, τις πανδημίες και την ποινικοποίηση των κυβερνήσεων. Ορισμένα προβλήματα, όπως οι ανεξέλεγκτες μεταναστεύσεις, είναι πανάρχαια. Άλλα, όπως η υπερθέρμανση του πλανήτη, είναι νέα.
Αυτά τα προβλήματα μπορούν να επιλυθούν ή να αμβλυνθούν μόνο με συμμαχίες χωρών που συντονίζουν τις δράσεις τους. Αν αντιμετωπιστούν με επιτυχία, όλοι επωφελούνται. Αν όχι, όλοι πληρώνουν ένα οδυνηρό τίμημα - ανεξάρτητα από το πού βρίσκονται.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, γράφει εύστοχα σε άρθρο της η «EL PAIS», πρέπει να παρέχουμε αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν δημόσια αγαθά σε παγκόσμια κλίμακα. Εννοούν αγαθά από τα οποία μπορεί να επωφεληθεί ένα άτομο χωρίς να αποκλείονται άλλα.
Συνήθως, τα δημόσια αγαθά παρέχονται από τις κυβερνήσεις: για παράδειγμα, οι ένοπλες δυνάμεις μιας χώρας παρέχουν ασφάλεια για όλους τους κατοίκους της, οπότε πληρώνονται και οργανώνονται από την κυβέρνηση. Αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, δεν υπάρχει κυβέρνηση. Επομένως, ποιος θα παρέχει τα παγκόσμια δημόσια αγαθά;
Πρόκειται για ένα ακανθώδες ζήτημα, χωρίς προφανείς λύσεις. Αν μια χώρα είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να επιβάλλει το σύστημα διακυβέρνησής της στους πολίτες της και σε άλλες χώρες, ονομάζεται «ηγεμονική». Οι ηγεμονικές δυνάμεις ανέκαθεν προσπαθούσαν να επιβάλουν το βασικότερο δημόσιο αγαθό, που είναι η τάξη. Αυτό έκαναν οι Ρωμαίοι στον μεσογειακό κόσμο πριν από 2.000 χρόνια και αυτό έκαναν οι Κινέζοι αυτοκράτορες στην τεράστια ασιατική επικράτεια που είχαν υπό τον έλεγχό τους.
Ωστόσο, η διατήρηση της ηγεμονίας είναι δαπανηρή και η ισχύς των ηγετών της τείνει να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου. Για να αποφύγουν αυτή την παγίδα, τον 20ό αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχείρησαν να δοκιμάσουν κάτι άλλο: ένα σύστημα στο οποίο όλες οι συμμετέχουσες χώρες συνεργάζονται εθελοντικά για το κοινό καλό μέσω οργανισμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη. Αλλά πολύ σύντομα έγινε σαφές ότι ο ανταγωνισμός με τη Σοβιετική Ένωση θα καθιστούσε αυτό το μοντέλο αναποτελεσματικό.
Το σύστημα αυτό περιλαμβάνει μια κυρίαρχη δύναμη, στην προκειμένη περίπτωση τις Ηνωμένες Πολιτείες, που ηγείται ενός πλέγματος άλλων χωρών που συνεργάζονται για την παροχή παγκόσμιων δημόσιων αγαθών. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και πολλοί άλλοι παρόμοιοι οργανισμοί έχουν χρησιμεύσει για την παροχή παγκόσμιων δημόσιων αγαθών μεταξύ ομοϊδεατών χωρών.
Η επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, που υποστηρίζεται από την Κίνα, είναι η πιο τρανταχτή απόδειξη του πόσο κακοποιημένο έχει γίνει το σύστημα στο οποίο βασιστήκαμε για την παροχή παγκόσμιων δημόσιων αγαθών -όπως η ειρήνη-. Οι χώρες που δεν αποδέχονται και δεν εμπιστεύονται την αμερικανική ηγεσία είναι ολοένα και περισσότερες και ισχυρότερες και δεν είναι πρόθυμες να συνεργαστούν με το σύστημα -υπό την ηγεσία της Ουάσινγκτον- για να συνεχίσουν να παρέχουν αυτά τα παγκόσμια δημόσια αγαθά.
Το ζήτημα είναι ότι όλα αυτά συμβαίνουν ακριβώς τη στιγμή που ο κόσμος χρειάζεται να επεκτείνει δραματικά την ικανότητά του να παρέχει παγκόσμια δημόσια αγαθά. Η περιβαλλοντική συνεργασία, για παράδειγμα, καθίσταται πιο επείγουσα ακριβώς τη στιγμή που η ικανότητά μας για συνεργασία μειώνεται. Αντί να συνεργάζονται για να μειώσουν τους κινδύνους που προκύπτουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη, η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο βρίσκονται σε έναν αγώνα δρόμου για τη δημιουργία ενός πιο ισχυρού -και κατά συνέπεια πιο επικίνδυνου- συστήματος από το αντίπαλο. Το πλαίσιο των συμφωνιών για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων που οικοδομήθηκε μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας έχει εντελώς βαλτώσει. Η παγκόσμια μετανάστευση είναι χαοτική.
Η ζήτηση για παγκόσμια δημόσια αγαθά εκτοξεύεται στα ύψη, ενώ η προσφορά παραμένει στάσιμη. Αν κανείς δεν καταφέρει να επιβάλει κάποια τάξη στο διεθνές σύστημα, η αναρχία θα είναι το αναπόφευκτο αποτέλεσμα...
Πηγή: skai.grΔιαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.