Η Wikipedia αποτελεί ελκυστικό στόχο για τις κυβερνήσεις, που επιδιώκουν να επηρεάσουν μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πολυσύχναστες δημόσιες... «πλατείες», όπου τα έθνη μπορούν να προωθήσουν ανοιχτά ή κρυφά τις δικές τους ατζέντες.
Ωστόσο, λόγω του συστήματος ελέγχων και ισορροπιών, αλλά και των αφοσιωμένων εθελοντών συντακτών, που παρακολουθούν κάθε αλλαγή στα λήμματα της Wikipedia, η συντονισμένη κρατική παρέμβαση είναι συχνά ένα πολύπλοκο εγχείρημα.
Οι παράγοντες που διεκδικούν θέση στη Wikipedia, το κάνουν σε έναν από τους πιο δημοφιλείς ιστότοπους στο διαδίκτυο, όχι σε κάποια σκοτεινή γωνιά του κυβερνοχώρου. Φέτος, περισσότερες από 10.000 επεξεργασίες έγιναν στην αγγλόφωνη σελίδα για τη «Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022», ο μεγαλύτερος αριθμός επεξεργασιών για ένα μόνο λήμμα!
Οι σελίδες για τον Βλαντιμίρ Πούτιν, την Ουκρανία και τον Volodymyr Zelenskiy είχαν, επίσης πολλές, επεξεργασίες σχετικές με τον πόλεμο. Ο αγγλικός ιστότοπος της Wikipedia «άλλαξε» 7,5 δισεκατομμύρια φορές μόνο τον Σεπτέμβριο, ενώ ο ισπανικός ιστότοπος, σχεδόν, ένα δισεκατομμύριο φορές!
«Information Warfare and Wikipedia»
Μια πρόσφατη έκθεση του Ινστιτούτου Στρατηγικού Διαλόγου (ISD) και του Κέντρου Ανάλυσης Κοινωνικών Μέσων (CASM), αναλύει πώς οι κρατικά υποστηριζόμενες οργανώσεις μπορούν να διεισδύσουν και να τροποποιήσουν σελίδες της Wikipedia υψηλού προφίλ.
«Η εργασία μας δεν επιχειρεί να αποδείξει εμπειρικά ότι η Wikipedia είναι ευάλωτη σε οποιονδήποτε μετρήσιμο βαθμό», δήλωσε ο Καρλ Μίλερ, συν-συγγραφέας της έκθεσης και διευθυντής έρευνας του CASM. «Προσπαθεί να μεταφέρει αυτά που γνωρίζουμε για την απειλή. Ο γενικός στόχος της έκθεσης είναι λιγότερο φιλόδοξος. Η Wikipedia παραβλέπεται από τους ερευνητές και τους δημοσιογράφους ως πιθανός ιστότοπος για εκστρατείες παραπληροφόρησης».
Ο αντίκτυπος της Wikipedia εκτείνεται πολύ πέρα από όσους επισκέπτονται τον ιστότοπο, καθώς επίσης τροφοδοτεί με πληροφορίες το Siri και το Google Assistant.
Ο κύριος κίνδυνος, που ενέχει η παραπληροφόρηση δεν είναι ο διαδικτυακός βανδαλισμός, ούτε οι τυπικές διαφορές απόψεων μεταξύ αφοσιωμένων συντακτών. Ο Àlex Hinojo, συντάκτης του καταλανόφωνου ιστότοπου Wikipedia, ανέφερε για παράδειγμα τη μακροχρόνια διαμάχη σχετικά με τα τοπωνύμια που χρησιμοποιούνται στον ισπανόφωνο ιστότοπο Wikipedia για ορισμένους ισπανικούς δήμους στην Καταλονία, τη Βαλένθια και τις Βαλεαρίδες Νήσους.
Όμως αυτού του είδους η εκδοτική αντιπαράθεση δεν είναι αυτό που απασχολεί τον Καρλ Μίλερ και την ομάδα των ερευνητών του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Πιστεύουμε ότι η μεγαλύτερη απειλή είναι ο "entryism", δηλαδή η μακροχρόνια διείσδυση από κρατικά υποστηριζόμενους φορείς που χτίζουν τη φήμη της Wikipedia με την πάροδο του χρόνου, ώστε να μπορούν αργότερα να εκμεταλλευτούν τις υποκείμενες πολιτικές και τις διαδικασίες διακυβέρνησής της», δήλωσε ο ίδιος.
Η Wikipedia και η εισβολή στην Ουκρανία
Η έκθεση «Information Warfare and Wikipedia» χρησιμοποίησε τη σελίδα της αγγλόφωνης Wikipedia για την εισβολή στην Ουκρανία ως μελέτη περίπτωσης και εξέτασε 86 λογαριασμούς, που επεξεργάστηκαν τη σελίδα και στη συνέχεια αποκλείστηκαν από την επεξεργασία. Η δυσκολία εντοπισμού οποιασδήποτε συντονισμένης δραστηριότητας από αυτούς τους λογαριασμούς φαίνεται από τον τεράστιο αριθμό των αναθεωρήσεων της Wikipedia που έκαναν κατά τη διάρκεια των ετών: 794.771 αναθεωρήσεις σε 332.990 σελίδες με θέματα που κυμαίνονται από τον Ιουδαϊσμό, την Πολωνία, την αεροπορία, τα αεροδρόμια, το Ιράκ, τη Λιβύη και τη Συρία.
«Η ομάδα αξιολόγησε χειροκίνητα τις επεξεργασίες που περιείχαν αυτούς τους συνδέσμους και διαπίστωσε ότι 16 από αυτές τις 22 επεξεργασίες ήταν αμφιλεγόμενες, παρουσιάζοντας αφηγήσεις που συνάδουν με τον πληροφοριακό πόλεμο που χρηματοδοτείται από το Κρεμλίνο», αναφέρει η έκθεση.
Ωστόσο, όταν η ερευνητική ομάδα εξέτασε πέρα από τη σελίδα της Wikipedia για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, διαπίστωσε ένα κοινό μοτίβο προσθήκης μεροληπτικών πηγών - βρέθηκαν 2.421 επεξεργασίες που εισήγαγαν συνδέσμους προς τομείς που συνδέονται με το κράτος σε 667 σελίδες για κάθε πιθανή ρωσική σύγκρουση, αλλά και σελίδες για αγώνες Formula 1, πλημμύρες στο Πακιστάν και άλλα.
«Αυτό δεν εντοπίζει απαραίτητα συντονισμό ή στρατηγική πρόθεση», αναφέρει η έκθεση, «αλλά μπορεί να επισημάνει διάφορες περιοχές της Wikipedia που θα μπορούσαν να διερευνηθούν πιο προσεκτικά». Με άλλα λόγια, οι εκστρατείες παραπληροφόρησης στη Wikipedia έχουν αγνοηθεί. «Σε έναν κόσμο όπου ο πληροφοριακός πόλεμος είναι πιο διαδεδομένος και εξελιγμένος, αυτό με ανησυχεί, ακριβώς επειδή η Wikipedia είναι τόσο πολύτιμη», δήλωσε ο
Καρλ Μίλερ.
Τα προληπτικά μέτρα της Wikipedia περιλάμβαναν προειδοποιήσεις για το περιεχόμενο, περιορισμούς στα άρθρα όσον αφορά στους τύπους χρηστών που μπορούν να επεξεργαστούν και μπλοκάρισμα διευθύνσεων IP και εγγεγραμμένων λογαριασμών.
Οι διάφορες γλωσσικές ιστοσελίδες της Wikipedia διαθέτουν συμβούλια που δέχονται αναφορές από την κοινότητα για ύποπτη συμπεριφορά. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να παρέχετε στους διαχειριστές έναν σύνδεσμο προς μια συγκεκριμένη επεξεργασία και να αναφέρετε γιατί πιστεύετε ότι παραβιάζει έναν κανόνα.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
