Της Αθηνάς Παπακώστα
Η Μόσχα έχει αποσυρθεί από τη συμφωνία για τα σιτηρά μπλοκάροντας τα λιμάνια της Ουκρανίας και ο εφιάλτης της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης επιστρέφει.
Αυτή τη στιγμή ο ασφαλής διάδρομος της Μαύρης Θάλασσας έχει "παγώσει" με τις εξαγωγές από την Ουκρανία να έχουν σταματήσει. Όλοι σήμερα θα στρέψουν το βλέμμα τους στις ευαίσθητες αγορές και το "μέτρημα" για τις παγκόσμιες τιμές στα τρόφιμα θα αρχίσει ξανά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ουκρανία είναι ο "σιτοβολώνας της Ευρώπης" και η δημιουργία ελλείψεων σε αποθέματα θα ωθήσει ανοδικά τις ήδη υψηλές τιμές. Από κοινού με τη Ρωσία γεμίζουν με σιτάρι το παγκόσμιο καλάθι αντιπροσωπεύοντας περίπου το 30% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού και το 20% των εξαγωγών καλαμποκιού. Οι διακοπές εφοδιασμού θα θέσουν σε κίνδυνο τις ήδη ευάλωτες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής.
Από τον περασμένο Ιούλιο - όταν και υπεγράφη η "Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας" υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών - μεταφέρθηκαν με ασφάλεια 9 εκατομμύρια τόνοι σιταριού από 397 πλοία. Γεγονός το οποίο βοήθησε στην αποσυμπίεση των αγορών οδηγώντας στη σταθεροποίηση τους ενώ ταυτόχρονα περιορίστηκαν κατά 15% (σε σχέση με τον περασμένο Μάρτιο) και οι τιμές τροφίμων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Την περασμένη Παρασκευή ο επικεφαλής των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες είχε ζητήσει την παράταση της συμφωνίας που είχε διάρκεια 120 ημερών και έληγε στις 19 Νοεμβρίου. Η Ρωσία, όμως, ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από τη συμφωνία για τα σιτηρά κατηγορώντας Κιέβο και Λονδίνο ότι επιτέθηκαν τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου με drones στο στόλο της ανοικτά της Κριμαίας, κοντά στη Σεβαστούπολη. Παράλληλα, κατηγορεί τη Βρετανία, κορυφαίο μέλος του ΝΑΤΟ, για σαμποτάζ στους αγωγούς Nord Stream. Οποιαδήποτε εμπλοκή αρνείται το Λονδίνο ενώ, το Κίεβο κατηγορεί τη Μόσχα, ότι μπορεί η Ρωσία να ευθύνεται για τις εκρήξεις προκειμένου να τις χρησιμοποιήσει ως πρόσχημα και να αποσυρθεί από τη συμφωνία εξαγωγής σιτηρών.
Προς το παρόν στα ουκρανικά λιμάνια παραμένουν μπλοκαρισμένα 218 πλοία φορτωμένα με σιτάρι. Από αυτά τα 22 είναι φορτωμένα και δεμένα στα λιμάνια, 95 είναι φορτωμένα και είχαν ήδη αποπλεύσει ενώ 101 περιμένουν να επιθεωρηθούν.
Η Δύση αντέδρασε άμεσα και ζητεί την επιστροφή της Ρωσίας στη συμφωνία με τον αμερικανό πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, να χαρακτηρίζει "εξωφρενική" την απόφαση της. Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, προτρέπει τη Ρωσία να ανακαλέσει και εξηγεί ότι η απόφασή της "θέτει σε κίνδυνο την κύρια οδό εξαγωγής των τόσο απαραίτητων σιτηρών και λιπασμάτων για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης που προκλήθηκε από τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας". Από την πλευρά του, το ΝΑΤΟ απευθύνοντας κάλεσμα στη Μόσχα καλεί τον Ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν "να σταματήσει να χρησιμοποιεί ως όπλο τα τρόφιμα και να σταματήσει τον παράνομο πόλεμο στην Ουκρανία".
Χθες το βράδυ Ηνωμένα Έθνη, Ουκρανία και Τουρκία συμφώνησαν σε ένα σχέδιο για τον απόπλου 14 πλοίων, τα οποία βρίσκονται σε τουρκικά χωρικά ύδατα. Νωρίτερα την Κυριακή, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας, Χουλουσί Ακάρ ήταν - σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου - σε διαβουλεύσεις με τους ομολόγους του για την επανάληψη της συμφωνίας προσθέτοντας ότι η επιθεώρηση των πλοίων που είναι φορτωμένα με σιτηρά και περιμένουν στην Κωνσταντινούπολη θα συνεχιστεί και σήμερα, Δευτέρα. Στη Νέα Υόρκη, ο γγ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, ανέβαλε για μία ημέρα προγραμματισμένο του ταξίδι προκειμένου να συμμετάσχει σε συνομιλίες με σκοπό την επιστροφή της Ρωσίας στη συμφωνία. Ωστόσο, η Μόσχα ζητεί σήμερα, Δευτέρα, να συζητηθεί το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Την ίδια στιγμή, το δημοτικό συμβούλιο της υπό ρωσική κατοχή Μαριούπολης ισχυρίζεται ότι οι Oυκρανοί κατέστρεψαν τουλάχιστον τρία ρωσικά πολεμικά πλοία κοντά στη Σεβαστούπολη. Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας αναφέρει ότι τουλάχιστον ένα από τα συνολικά 16 drones ενδέχεται να εκτοξεύτηκε από πολιτικό πλοίο που είχε ναυλώσει το Κιέβο ή οι σύμμαχοι του ενώ προσθέτει πως ορισμένα drones είχαν συσκευές πλοήγησης καναδικής κατασκευής. Για την Ουκρανία, η Κριμαία είναι ένας νόμιμος στόχος. Ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δήλωνε τον περασμένο Αύγουστο ότι "όλα ξεκίνησαν με την Κριμαία και θα τελειώσουν με την Κριμαία". Ωστόσο, ποτέ το Κιέβο δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για κανένα από τα χτυπήματα που έχουν καταγραφεί στην περιοχή από τον περασμένο Απρίλιο.
Σύμφωνα με αναλυτές η Μόσχα αποχωρώντας από τη συμφωνία για τα σιτηρά θα μπορούσε να ελπίζει ότι οι δυτικοί σύμμαχοι της Ουκρανίας θα ζητούσαν από το Κίεβο να εστιάσει άλλου τις δυνάμεις του. "Η αποχώρησή της Ρωσίας από τη συμφωνία και το γεγονός ότι κατηγορεί το Κιέβο για τις εκρήξεις στοχεύει στην επιβράδυνση των ουκρανικών επιθέσεων στη Μαύρη Θάλασσα", αναφέρει ο Μάριο Μπικάρσκι του Economist Intelligence Unit. Μέχρι στιγμής ωστόσο η Δύση καλεί απλώς τη Μόσχα να επιστρέψει στη συμφωνία ενώ η ανησυχία για νέο ξέσπασμα επισιτιστικής κρίσης αυξάνει.
Το έργο το έχουμε ξαναζήσει. Χωρίς τη συμφωνία η Ουκρανία θα μπορούσε να προσπαθήσει να εξάγει όσο περισσότερο τρόφιμα και λιπάσματα μπορεί μέσω ξηράς με την Πολωνία να ανακοινώνει ήδη ότι η ίδια και η ΕΕ είναι έτοιμες για τη μεταφορά των βασικών προϊόντων διατροφής αλλά χωρίς να κοινοποιεί το πώς θα μπορούσε κάτι τέτοιο να επιτευχθεί. Εννιά μήνες πολέμου μετά, η οδική και σιδηροδρομική δυνατότητα της Ουκρανίας είναι περισσότερο αδύναμες. Άλλωστε πριν την επίτευξη της "Πρωτοβουλίας για τη Μαύρη Θάλασσα" μόνο το 10% των σιτηρών κατάφεραν οι ουκρανικές αρχές να εξάγουν ενώ περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών παρέμεναν παγιδευμένοι από τις 24 Φεβρουαρίου και για πέντε μήνες στα ουκρανικά λιμάνια.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
