Οι δυνάμεις των ανταρτών που επιχειρούν στη Συρία επιδιώκουν να διατηρήσουν τα πρόσφατα κέρδη και να καταλάβουν περισσότερα εδάφη που ελέγχονται από την κυβέρνηση, εγείροντας το ερώτημα εάν ο πρόεδρος Μπασάρ Αλ Άσαντ μπορεί να διατηρήσει την εξουσία.
Τα σενάρια για το πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί η τελευταία αναζωπύρωση της 15ετούς σύγκρουσης της Συρίας παραμένουν ασαφή, όπως αναφέρει σε ανάλυσή του το πρακτορείο Bloomberg, και πολλά εξαρτώνται από τις ατζέντες ισχυρών εξωτερικών παραγόντων όσο και από τις εσωτερικές εχθρότητες που έχουν διαμορφώσει τις τελευταίες εξελίξεις.
Για τον Άσαντ, 59 ετών, οι παράγοντες που θα παίξουν σημαντικό ρόλο στην υπό διαμόρφωση σύγκρουση είναι το Ιράν, το οποίο θεωρεί τη Συρία μέρος του λεγόμενου άξονα αντίστασής του ενάντια στο Ισραήλ και τη Δύση και παρέχει εδώ και χρόνια το μεγαλύτερο μέρος των χερσαίων δυνάμεων, και η Ρωσία, ένας παλιός σύμμαχος της εποχής του Ψυχρού Πολέμου που παρενέβη για να τον σώσει το 2015.
Μια σημαντική αλλαγή θα αποτελούσε εάν η Ρωσία, η οποία έχει αεροπορική βάση στη χώρα, ξεκινήσει σαρωτικούς βομβαρδισμούς από αέρος εναντίον των ανταρτών, όπως έκανε πριν από εννέα χρόνια. Η διαφορά αυτή τη φορά είναι ότι η Ρωσία είναι απασχολημένη με τον πόλεμο της στην Ουκρανία .
Ο Άσαντ έχει καθηλώσει τη Συρία με τον πληθυσμό της να παλεύει με τη φτώχεια, τις ελλείψεις και τις διακοπές ρεύματος. Η σύγκρουση μέχρι στιγμής έχει αφήσει μεταξύ 300.000 και 500.000 νεκρούς, περισσότερα από 7 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους, τουλάχιστον 6,4 εκατομμύρια πρόσφυγες και έχει προκαλέσει ζημιές σχεδόν μισού τρισεκατομμυρίου δολαρίων, σύμφωνα με υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών και συριακές ΜΚΟ.
Είναι αυτό το τέλος για τον Άσαντ;
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Άσαντ είναι διατεθειμένος να συμβιβαστεί. Η οικογένειά του ελέγχει τη Συρία για πέντε δεκαετίες και ο ίδιος διατήρησε την εξουσία κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Ο Άσαντ φέρεται να διέφυγε στη Μόσχα αφότου η άμυνα του στρατού του κατέρρευσε γρήγορα στη διάρκεια της επίθεσης των ανταρτών, αλλά επέστρεψε ξανά στη Δαμασκό την Κυριακή, όπου συναντήθηκε με τον Υπουργό Εξωτερικών του Ιράν Αμπάς Αρακτσί.
«Η Συρία προχωρά στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας με δύναμη και αποφασιστικότητα σε όλα τα εδάφη της», ανέφερε ο Άσαντ σε δήλωση. Ο συριακός στρατός βομβάρδισε θέσεις ανταρτών στο Χαλέπι και έχει στείλει ενισχύσεις στην περιοχή βόρεια της πόλης Χάμα για να προσπαθήσει να σταματήσει την προέλαση.
Θα μπορούσε να κάνει παραχωρήσεις;
Πριν από τη συνεχιζόμενη επίθεση των ανταρτών, ο Άσαντ πιεζόταν από αραβικά κράτη, την Τουρκία, δυτικές δυνάμεις, αλλά ακόμη και από τη Μόσχα να προβεί σε πολιτικές μεταρρυθμίσεις που θα έδιναν στην αντιπολίτευση μια θέση στη διακυβέρνηση της χώρας, θα διευκόλυναν την επιστροφή των προσφύγων και θα ανέκοπταν τη ροή των ναρκωτικών στα γειτονικά κράτη.
Ο πρόεδρος της Συρίας έχει μέχρι στιγμής βασιστεί στην ακλόνητη υποστήριξη του Ιράν για να αντισταθεί σε αυτές τις απαιτήσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το να σταματήσει η χώρα του να χρησιμοποιείται ως αγωγός για τη μεταφορά όπλων σε πληρεξούσιους που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη, συμπεριλαμβανομένης της Χεζμπολάχ . Ακόμη και αν προχωρήσει σε παραχωρήσεις σε ορισμένα από αυτά τα σημεία, δεν είναι σαφές εάν οι αντάρτες θα καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, δεδομένου του πόσο αδύναμος έχει αποδειχθεί ο συριακός στρατός και οι φιλοκυβερνητικές δυνάμεις.
«Αυτή είναι η αναπόφευκτη συνέπεια της αδιαλλαξίας του Άσαντ», είπε ο Issam Al-Rayyes, ένας αποστάτης αξιωματικός του συριακού στρατού που βρίσκεται στο εξωτερικό, σχολιάζοντας τις εδαφικές απώλειες. «Απέρριψε μια πολιτική λύση και ο στρατός και η οικονομία βρίσκονται σε θλιβερή κατάσταση».
Αν πέσει ο Άσαντ, ποιος θα μπορούσε να τον διαδεχθεί;
Αυτή είναι ίσως η πιο δύσκολη ερώτηση να απαντηθεί. Εάν οι αντάρτες φτάσουν στη Δαμασκό και καταφέρουν να ανατρέψουν τον Άσαντ, ένα πιθανό σενάριο είναι το χάος και ο περαιτέρω κατακερματισμός της χώρας. Οι πιστοί του καθεστώτος υπό την ηγεσία της αίρεσης των Αλαουιτών του ίδιου του Άσαντ πιθανότατα θα υποχωρούσαν στα προπύργια τους μέσα και γύρω από τις παράκτιες πόλεις Λατάκια και Ταρτούς , δημιουργώντας ένα κενό ηγεσίας.
Οι αντάρτες που υποστηρίζονται από αποστάτες και την πολιτική αντιπολίτευση στην εξορία θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε μια εναλλακτική δομή εξουσίας για να κρατήσουν ενωμένη την κατεστραμμένη από τον πόλεμο χώρα. Ένα σενάριο που θεωρείται πιθανό μετά τον Άσαντ είναι η εγκαθίδρυση ενός προσωρινού στρατιωτικού συμβουλίου που θα υποστηρίζει ένα πολιτικό κυβερνητικό όργανο, με επικεφαλής δύο πρόσωπα αποδεκτά από τους αντιπάλους και τους πιστούς του καθεστώτος.
Ποιοι είναι οι επαναστάτες;
Της επιχείρησης ηγείται η οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS), πρώην παρακλάδι της Αλ Κάιντα που έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες. Πιστεύεται ότι έχει στις τάξεις της 15.000 μαχητές και κατέχει εμπειρία στην τοπική διακυβέρνηση σε περιοχές της βορειοδυτικής Συρίας που έχουν παραμείνει εκτός ελέγχου του Άσαντ.
Στην HTS συμμετέχουν επίσης χιλιάδες μαχητές από την υποστηριζόμενη και χρηματοδοτούμενη ομάδα ανταρτών από την Τουρκία, γνωστή ως Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο. Ο Συριακός Εθνικός Στρατός, μια άλλη ομάδα που υποστηρίζεται από την Τουρκία, έχει ξεκινήσει τη δική της επιχείρηση, κυρίως στο βορρά κατά των Κούρδων πολιτοφυλακών που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.
Η πιο ανησυχητική εξέλιξη για τον Άσαντ είναι ότι χιλιάδες πρώην αντάρτες που είχαν εκτοπιστεί στο βορρά μετά την ανάκτηση εδαφών από την κυβέρνηση, συμμετέχουν και πάλι στην επίθεση. Οι αντάρτες στα νότια της χώρας, κυρίως μέσα και γύρω από την πόλη Daraa, αρχίζουν επίσης να εντάσσονται. Η οργάνωση HTS φαίνεται να έχει παραμερίσει τις προηγούμενες διαφορές με τις αντίπαλες φατρίες των ανταρτών και εμφανίζεται λιγότερο ακραία ισλαμιστική.
Τι γίνεται με τη Ρωσία;
Εάν ο Άσαντ πρόκειται να παραμείνει στην εξουσία θα εξαρτηθεί από το τι θα κάνει στη συνέχεια η Ρωσία. Η Μόσχα έχει γίνει ο κύριος διαμεσολαβητής της Συρίας καθώς ο ρόλος και η επιρροή των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στη χώρα έχουν μειωθεί.
Η Ρωσία διαπραγματεύτηκε με το Ιράν και την Τουρκία για να μπορέσει ο Άσαντ να ανακαταλάβει το Χαλέπι και άλλα εδάφη το 2016. Δεδομένων των πιο περιορισμένων πόρων του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, ενδέχεται αυτή τη φορά να πιέσει τον Άσαντ να προβεί σε μεγάλες παραχωρήσεις, ενώ ένα ακόμα πιθανό σενάριο είναι να χρησιμοποιήσει τη σύγκρουση στη Συρία ως διαπραγματευτικό στοιχείο για μια ευρύτερη διευθέτηση Ουκρανία.
Ωστόσο, ο Άσαντ παραμένει ένας σημαντικός σύμμαχος και επομένως δύσκολα θα τον εγκαταλείψει ο Πούτιν.
Η αντίδραση των ξένων δυνάμεων
Μέχρι στιγμής, το Ιράν έχει δείξει αποφασιστικότητα στην στήριξή του υπέρ του Άσαντ. Ήδη, υπάρχουν αναφορές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ιρακινές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από την Τεχεράνη που κινητοποιούνται προς την κατεύθυνση της Συρίας. Η χώρα αποτελεί κρίσιμο έδαφος για το λεγόμενο αμυντικό δόγμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας, το οποίο βασίζεται σε περιφερειακούς πληρεξούσιους στην αντιπαράθεση με το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.
Οι συμμαχικές πολιτοφυλακές της Ισλαμικής Δημοκρατίας που εδρεύουν στο Ιράκ, τον Λίβανο και αλλού βοήθησαν τον Άσαντ να ανακτήσει εδάφη μετά την κατάρρευση του στρατού του κατά την έναρξη της λαϊκής εξέγερσης τον Μάρτιο του 2011. Ωστόσο, η Χεζμπολάχ του Λιβάνου , η οποία διατηρεί σημαντική παρουσία στη Συρία, έχει αποδυναμωθεί σημαντικά μετά από 14 μήνες σύγκρουσης με το Ισραήλ.
Η Τουρκία είναι ο κυρίαρχος παίκτης στη βόρεια Συρία και αρχικά αντιτάχθηκε στην επίθεση υπό την ηγεσία της HTS, σύμφωνα με δύο άτομα με άμεση γνώση της κατάστασης. Αλλά η Άγκυρα άλλαξε τη στάση της αφότου ο Άσαντ αρνήθηκε να συναντηθεί με τον Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να συζητήσουν τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις και την επιστροφή Σύριων προσφύγων καθώς η Τουρκία φιλοξενεί περισσότερα από 3 εκατομμύρια.
Ένα σημαντικό στοιχείο για τη συνέχιση της επιχείρησης για την Τουρκία αποτελεί και το πώς οι αντάρτες απώθησαν τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ κουρδικές πολιτοφυλακές, που θεωρούνται τρομοκράτες από την Άγκυρα, από το εσωτερικό του Χαλεπίου και την πόλη Ταλ-Ριφάατ.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και του Ισραήλ
Οι ΗΠΑ συνεργάζονται με τους Κούρδους της Συρίας για σχεδόν μια δεκαετία στον αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους και διατηρούν 900 στρατιώτες στη χώρα. Τα αραβικά κράτη, τα οποία έχουν σφυρηλατήσει μια σχέση προσέγγισης πρόσφατα με τον Άσαντ προκειμένου να μειώσει τους δεσμούς με το Ιράν και να συμφιλιωθεί με την αντιπολίτευση, μαζί με τους Αμερικανούς υιοθετούν μια στάση αναμονής ενόψει των ταχέως εξελισσόμενων γεγονότων.
Το ίδιο και το Ισραήλ, το οποίο ενίσχυσε σημαντικά τα πλήγματά του κατά του Ιράν και της Χεζμπολάχ στη Συρία μετά την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Τόσο η Χεζμπολάχ όσο και η Χαμάς χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές οργανώσεις από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
