Του Andreas Kluth*
Το Στρατιωτικό Βιομηχανικό Σύμπλεγμα, όπως εκπροσωπείται από τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, «φαίνεται ότι θέλει να διασφαλίσει ότι θα ξεκινήσει ο Γ' Παγκόσμιος Πόλεμος πριν ο πατέρας μου έχει την ευκαιρία να δημιουργήσει ειρήνη και να σώσει ζωές». Αυτό έγραψε στην πλατφόρμα X (πρώην Twitter) ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ, γιος του ομώνυμου εκλεγμένου προέδρου. Και άλλοι υποστηρικτές του Τραμπ έχουν ίδια άποψη: «Κανείς δεν περίμενε ότι ο Τζο Μπάιντεν θα ΚΛΙΜΑΚΩΝΕ τον πόλεμο στην Ουκρανία κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου. Είναι σαν να ξεκινάει έναν εντελώς νέο πόλεμο».
Η αγανάκτησή τους, είτε πραγματική είτε προσποιητή, αφορά το πράσινο φως που έδωσε ο Μπάιντεν στους Ουκρανούς να εκτοξεύουν πυραύλους αμερικανικής κατασκευής πολύ βαθύτερα στη Ρωσία από ό,τι επιτρεπόταν μέχρι τώρα, στο πλαίσιο της αυτοάμυνάς τους ενάντια στον de facto πόλεμο εξόντωσης που διεξάγει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ειδικότερα, ο Μπάιντεν επέτρεψε στους Ουκρανούς να χρησιμοποιούν τα Στρατιωτικά Πυραυλικά Συστήματα ή ATACMS, τα οποία έχουν εμβέλεια έως και 190 μίλια, Αυτή την εβδομάδα οι Ουκρανοί πραγματοποίησαν την πρώτη τους επίθεση στην ίδια τη Ρωσία (όχι απλά στις κατεχόμενες από τη Ρωσία περιοχές), πλήττοντας μια αποθήκη πυρομαχικών. Οι Γάλλοι και οι Βρετανοί, οι οποίοι έχουν προμηθεύσει τους Ουκρανούς με τις δικές τους εκδοχές όπλων μεγάλου βεληνεκούς, μπορούν τώρα να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Μπάιντεν και να άρουν τους περιορισμούς του Κιέβου (σ.σ. Σημειώνεται ότι την Τετάρτη, μετά τους ATACMS, η Ουκρανία εκτόξευσε και βρετανικούς πυραύλους Storm Shadow στη Ρωσία).
Στροφή Μπάιντεν
Το «ναι» του Μπάιντεν άργησε πολύ, αλλά η έγκριση από μόνη της δεν θα έχει αποφασιστικό στρατιωτικό αντίκτυπο. (Η χορήγηση στην Ουκρανία άλλων όπλων σε μικρές προμήθειες, από δυτικά τανκς μέχρι F-16, δεν άλλαξε επίσης τον πόλεμο υπέρ της Ουκρανίας). Αποτελεί όμως «κλιμάκωση» ή μια προσπάθεια να χαλάσει τις πιθανότητες του Τραμπ να διευθετήσει έναν πόλεμο που, μη ρεαλιστικά, υποσχέθηκε να τελειώσει σε μια μέρα;
Φαινομενικά η αιτία για τη στροφή του Μπάιντεν είναι ότι πρώτος κλιμάκωσε τον πόλεμο ο Πούτιν, προσκαλώντας τους νέους του συμμάχους από τη Βόρεια Κορέα να συμμετάσχουν στο πλευρό της Ρωσίας στον πόλεμο. Ρώσοι και Βορειοκορεάτες ετοιμάζονται για αντεπίθεση με στόχο την ανακατάληψη της ρωσικής περιοχής Κουρσκ. Οι Ρώσοι έχουν επίσης εντείνει τους βομβαρδισμούς τους κατά των υποδομών της Ουκρανίας με στόχο να κάνουν πιο ανυπόφορο, κρύο και θανατηφόρο τον Χειμώνα για τους Ουκρανούς.
Είναι ένα δύσκολο ερώτημα το αν ο Μπάιντεν θα μπορούσε στο παρελθόν να είχε φέρει τους Ουκρανούς σε καλύτερη στρατηγική θέση, αν τους άφηνε πιο γρήγορα να επιτεθούν με τα ATACMS, ή αν θα μπορούσε να παράσχει όλη την αμερικανική βοήθεια πιο γρήγορα και αποφασιστικά. Ο λόγος για την επιφυλακτικότητά του, ωστόσο, ήταν πάντα σαφής: Ο ύψιστος στόχος του Μπάιντεν ήταν να αποφύγει να περάσει τις «κόκκινες γραμμές» του Πούτιν και να προκαλέσει μια άμεση αντιπαράθεση μεταξύ αμερικανικών και ρωσικών δυνάμεων, ή ακόμη, Θεός φυλάξοι, μια ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας ή της Δύσης με τακτικά πυρηνικά όπλα.
Πυρηνικές απειλές
Εδώ και χίλιες ημέρες (δηλαδή από την αρχή της ρωσικής εισβολής), η Ουάσιγκτον και άλλες χώρες μέλη του ΝΑΤΟ διερωτώνται για το αν οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν είναι αξιόπιστες. (Έχω υποστηρίξει ότι σίγουρα δεν μπορούν να αγνοηθούν.) Σε κάθε περίπτωση, είναι γεγονός ότι ο Πούτιν τα τελευταία χρόνια έχει τροποποιήσει το πυρηνικό δόγμα της Ρωσίας, κάνοντάς το πιο επιθετικό και πιο προσαρμοσμένο στον τωρινό πόλεμο και την τρέχουσα κατάσταση.
Τον Σεπτέμβριο δήλωσε ότι η Μόσχα θα μπορούσε να απαντήσει με πυρηνικά σε «επίθεση κατά της Ρωσίας από οποιοδήποτε μη πυρηνικό κράτος», εάν ο επιτιθέμενος έχει «τη συμμετοχή ή την υποστήριξη ενός πυρηνικού κράτους». Αυτή η ρητορική αναφέρεται σαφώς στην Ουκρανία και τους πυρηνικά εξοπλισμένους συμμάχους της στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία. Αυτή την εβδομάδα, ο Πούτιν υπέγραψε και το σχετικό επικαιροποιημένο νέο πυρηνικό δόγμα.
Η κατάλληλη χρονική στιγμή και τα διαπραγματευτικά χαρτιά
Αυτό που καταλαβαίνει ο Μπάιντεν, ωστόσο, είναι ότι η χρονική στιγμή έχει τη σημασία της. Αυτή τη στιγμή, ο Πούτιν προσπαθεί να είναι όσο το δυνατόν πιο επιθετικός και ισχυρός στην Ουκρανία για να προετοιμαστεί για τη νέα και απρόβλεπτη εποχή της γεωπολιτικής που θα ξεκινήσει την ημέρα της ορκωμοσίας στις ΗΠΑ, στις 20 Ιανουαρίου. Όσο περισσότερα εδάφη και άλλους μοχλούς πίεσης έχει στα χέρια του ο Πούτιν, τόσο καλύτερη θα είναι η διαπραγματευτική του θέση όχι τόσο απέναντι στο Κίεβο όσο απέναντι στον Τραμπ.
Παράλληλα, ο Πούτιν δεν θα επέλεγε ποτέ τους επόμενους δύο μήνες για να προχωρήσει σε πυρηνική δράση. Κάτι τέτοιο θα έχανε την υποστήριξη της Κίνας, την οποία τόσο προσεκτικά έχει χτίσει - και επίσης την υποστήριξη του Παγκόσμιου Νότου, από την Ινδία έως την Αφρική, και μάλιστα του μεγαλύτερου μέρους του κόσμου. Θα κατέστρεφε επίσης τη σχέση με τον Τραμπ που και οι δύο ισχυροί άνδρες θεωρούν τόσο ουσιώδη.
Ολόκληρη η ρητορική του Τραμπ για την εθνική ασφάλεια στηρίζεται στη φράση «ειρήνη μέσω της ισχύος». Επομένως, θα έπρεπε να απαντήσει ακόμη και σε μια περιορισμένη ρωσική πυρηνική βόμβα με επιδεικτική στρατιωτική ισχύ. Ο Πούτιν δεν θέλει να ανεβάσει τόσο πολύ τους τόνους. Αν ανταποδώσει τα ATACMS πριν από την ημέρα της ορκωμοσίας του Τραμπ, πιθανότατα θα το κάνει με περισσότερες επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου. (Αυτή την εβδομάδα, κάποιος έκοψε δύο υποθαλάσσια καλώδια που συνδέουν χώρες του ΝΑΤΟ στη Βαλτική).
Αυτό που ο Τραμπ Τζούνιορ και άλλα μέλη της μεταβατικής ομάδας δεν φαίνεται να αντιλαμβάνονται είναι ότι ο Μπάιντεν, με την απόφαση για τα ATACMS, έκανε στον διάδοχό του μια στρατηγική χάρη. Απάντησε στην κλιμάκωση του Πούτιν με μετρημένο τρόπο και έκανε τους Ουκρανούς κάπως ισχυρότερους απέναντι στην επικείμενη ρωσική επίθεση. Αυτό το βήμα γλιτώνει τον Τραμπ από το να χρειαστεί να κλιμακώσει αργότερα και αντ' αυτού του δίνει «χαρτιά» για να διαπραγματευτεί ξανά από το νέο χρόνο.
Μια εναλλακτική θεωρία σχετικά με την άδεια χρήσης των ATACMS είναι ότι αποτελεί μέρος μιας προσπάθειας του Μπάιντεν να «θωρακίσει» την πολιτική των ΗΠΑ έναντι του Τραμπ. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση επιταχύνει την υπόλοιπη βοήθεια ύψους 6 δισ. δολαρίων προς την Ουκρανία που έχει εγκρίνει το Κογκρέσο, για να μην τη διακόψει ο Τραμπ. Αλλά ο Μπάιντεν γνωρίζει ότι δεν μπορείς να θωρακίσεις τίποτα απέναντι σε έναν επερχόμενο πρόεδρο που φημίζεται για την απρόβλεπτη φύση του.
Η πιο εύλογη εξήγηση είναι ότι ο Μπάιντεν συμπεριφέρεται υπεύθυνα, καθώς ένας πρόεδρος δίνει τη σκυτάλη σε έναν άλλον, ακόμη και έναν που απεχθάνεται. Ως μέρος αυτής της παράδοσης, ο Μπάιντεν δίνει στον Τραμπ επιλογές, με τη μορφή ουκρανικών πλεονεκτημάτων που θα γίνουν μέρος των μελλοντικών ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων.
Ο Πούτιν σίγουρα το καταλαβαίνει και δεν του αρέσει αυτό. Ο Ρώσος πρόεδρος ελπίζει ότι ο Τραμπ θα θυσιάσει μια αποδυναμωμένη Ουκρανία, ώστε οι ΗΠΑ, η Ρωσία και άλλες χώρες να μπορούν να χωρίσουν τον κόσμο σε σφαίρες επιρροής. Οποιοδήποτε ενίσχυση της Ουκρανίας θα το έκανε πιο δύσκολο αυτό.
Οι μόνοι άνθρωποι που δεν αντιλαμβάνονται τον στρατηγικό σκοπό που κρύβει η έγκριση της χρήσης των ATACMS - ή προσποιούνται ότι δεν τον αντιλαμβάνονται, επειδή βρίσκονται ακόμη σε προεκλογική περίοδο - είναι ο Τραμπ Τζούνιορ και τα τσιράκια του. Κάνοντας τους Ουκρανούς ισχυρότερους, ο Μπάιντεν βοηθά τον Τραμπ να υποχρεώσει τον Πούτιν να διαπραγματευτεί πραγματικά και όχι για το θεαθήναι. Ο Τραμπ, ο οποίος θεωρεί τον εαυτό του διαπραγματευτή, θα πρέπει να είναι ευγνώμων.
*Ο Andreas Kluth είναι αρθρογράφος της στήλης Bloomberg Opinion και ασχολείται με την αμερικανική διπλωματία, την εθνική ασφάλεια και τη γεωπολιτική. Προηγουμένως, ήταν αρχισυντάκτης της Handelsblatt Global και αρθρογράφος του Economist.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
