Νέα Μπούντεσταγκ: Μικρή αλλά όντως αποτελεσματική;

Η νέα Βουλή που συγκροτείται σε σώμα την Τρίτη θα είναι αρκετά μικρότερη από την προηγούμενη. Ωστόσο θα είναι η τρίτη μεγαλύτερη στον κόσμο. Τι ισχύει αλλού;

Την Τρίτη (25/03) πραγματοποιείται η πρώτη συνεδρίαση της νέας Μπούντεσταγκ, όπως αυτή προέκυψε μετά τις εκλογές του περασμένου Φεβρουαρίου – μία πρώτη συνεδρίαση με αισθητά λιγότερους βουλευτές συγκριτικά με το παρελθόν.

Η τελευταία Μπούντεσταγκ είχε 733 έδρες. Στη νέα Βουλή αντιθέτως ο αριθμός των βουλευτών θα ανέλθει μόλις στους 630.

Έτσι, η Μπούντεσταγκ παύει πλέον να αποτελεί το μεγαλύτερο κοινοβούλιο του κόσμου – μία διάκριση που απολαμβάνει τώρα το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τις 720 έδρες. Στη σχετική λίστα βρίσκεται μάλιστα πάνω από την Μπούντεσταγκ, στη δεύτερη θέση, η βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων με 650 βουλευτές. Το μικρότερο κοινοβούλιο είναι αυτό των Νήσων Πίτκαιρν, όπου συνεδριάζουν μόλις δέκα βουλευτές.

Το μέγεθος μετράει

Γιατί είναι όμως σημαντικό το μέγεθος της Βουλής; Διότι ο αριθμός των κοινοβουλευτικών εδρών αντικατοπτρίζει σαφώς το πώς εκπροσωπείται το εκλογικό σώμα. Στην Ινδία, για παράδειγμα, η Βουλή έχει μόλις 543 βουλευτές, οι οποίοι εκπροσωπούν 1,438 δισεκατομμύρια πολίτες – με άλλα λόγια κάθε βουλευτής εκπροσωπεί κατά μέσο όρο 2,6 εκατομμύρια ανθρώπους! Στη Γερμανία, από την άλλη πλευρά, η αναλογία είναι περίπου ένας προς 134.000.

Στις ΗΠΑ, μία από τις παλαιότερες δημοκρατίες της υφηλίου, κάθε ένας από τους 425 πολιτικούς στη Βουλή των Αντιπροσώπων εκπροσωπεί γύρω στους 733.000 ανθρώπους. Το θέμα ωστόσο είναι πως ο αριθμός των βουλευτών κατοχυρώθηκε το 1911 – αλλά έκτοτε ο πληθυσμός της χώρας έχει τριπλασιαστεί.

Αντίστοιχη είναι και η περίπτωση της Ινδίας, όπου από το 1989 έχει τεθεί ανώτατο όριο εδρών στις 550, παρ' ότι ο πληθυσμός αυξάνεται ραγδαία κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Γι' αυτό και σε αναλογία με τον αριθμό των πολιτών, το ινδικό κοινοβούλιο είναι το μικρότερο του πλανήτη.

Στις Νήσους Πίτκαιρν ζουν μόλις 50 άνθρωποι, με αποτέλεσμα η αναλογία βουλευτών-πολιτών να είναι 1:5 – κάτι που μοιάζει με πραγματική πολυτέλεια για χώρες όπως η Ινδία, οι ΗΠΑ και η Γερμανία. Ας αναλογιστούμε τι θα συνέβαινε αν η Γερμανία επεδίωκε μία παρόμοια αναλογία: η Μπούντεσταγκ θα είχε σχεδόν… 17 εκατομμύρια βουλευτές!

Η Μπούντεσταγκ έχει αλλάξει πολλές φορές

Από τις πρώτες εκλογές του 1949 ο αριθμός των εδρών της Μπούντεσταγκ έχει αλλάξει πολλές φορές – είτε λόγω κάποιας αναθεώρησης του εκλογικού δικαίου είτε πάλι λόγω της προσχώρησης της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας το 1990.

Πριν από το 1990 η Μπούντεσταγκ είχε 497 έδρες, ενώ μετά την Επανένωση της Γερμανίας αυτές αυξήθηκαν στις 662, μιας και στα νέα κρατίδια, αυτά της πρώην ΛΔΓ, ζούσαν περίπου 17 εκατομμύρια άνθρωποι. Το 2002 έγινε μία προσπάθεια περιορισμού των εδρών στις 602 μέσω της μείωσης των εκλογικών περιφερειών.

Από τότε η Μπούντεσταγκ είχε κάθε φορά και διαφορετικό αριθμό βουλευτών λόγω της πρόβλεψης για τις «υπεράριθμες» (Überhangmandate) και τις «εξισωτικές» (Ausgleichsmandate) εντολές (έδρες). Οι υπεράριθμες εντολές επέτρεπαν την εκλογή επιπλέον βουλευτών ενός κόμματος απευθείας από τις εκλογικές περιφέρειες, ενώ στη συνέχεια δίνονταν εξισωτικές εντολές στα κόμματα που δεν είχαν λάβει υπεράριθμες εντολές.

Εάν το συγκεκριμένο σύστημα σας φαίνεται περίπλοκο, τότε… έχετε απόλυτο δίκιο. Αυτός ήταν και ο λόγος που η τελευταία Μπούντεσταγκ αναθεώρησε τον εκλογικό νόμο, με τις έδρες να καθορίζονται πλέον στις 630 – οι υπεράριθμες και οι εξισωτικές εντολές καταργήθηκαν.

Κι άλλη αναθεώρηση του εκλογικού νόμου;

Ο εν αναμονή καγκελάριος και επικεφαλής της συντηρητικής CDU, Φρίντριχ Μερτς, έχει ανακοινώσει ήδη πως θα προβεί σε μία ακόμα αναθεώρηση του εκλογικού κανονισμού. Διότι η νέα νομοθεσία οδηγεί στο παράδοξο να εκλέγονται απευθείας υποψήφιοι από τις περιφέρειες και παρ' όλα αυτά να μην τους δίνεται έδρα στη Βουλή – επειδή σε ορισμένες περιπτώσεις ο αριθμός των απευθείας εκλεγμένων υποψηφίων είναι υψηλότερος από τον αριθμό των βουλευτών που μπορεί να έχει αναλογικά στην Μπούντεσταγκ βάσει του εκλογικού δικαίου.

Από αυτό βγαίνει χαμένη ιδίως η CDU, με τον Μερτς να υποστηρίζει πως το νέο νομικό πλαίσιο ζημιώνει μονάχα το δικό του κόμμα. «Αυτό είναι κάτι που πρέπει να διορθωθεί», δήλωσε λίγο μετά τις εκλογές ο Μερτς. Επομένως, δεν θα πρέπει να εκπλαγεί κανείς, εάν στην επόμενη Μπούντεσταγκ ο αριθμός των βουλευτών είναι για μία ακόμα φορά αρκετά υψηλότερος.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς

Πηγή: Deutsche Welle