Ο Μουράτ Μερτσάν, ιδρυτικό μέλος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι έτοιμος να γίνει το πρώτο πολιτικό στέλεχος που διορίζεται στην πιο πολυπόθητη θέση στην τουρκική διπλωματία, στο θώκο του πρέσβη της Τουρκίας στην Ουάσινγκτον. Ο άνθρωπος του Τούρκου προέδρου αναλαμβάνει μια όχι επικίνδυνη, αλλά αδύνατη αποστολή; Ο ιστότοπος Al Monitor αναλύει.
Ο διορισμός του Μερτσάν στην Ουάσινγκτον αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη. Οι σχέσεις μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Άγκυρας βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά σε μια αλληλουχία φαινομενικά ακανθωδών θεμάτων. Αλλά κανένα δεν έχει αποδειχθεί τόσο τοξικό όσο η απόκτηση ρωσικών αντιαεροπορικών πυραύλων S-400 από την Τουρκία. Οι συνέπειες ήταν τεράστιες. Η Τουρκία απομακρύνθηκε από την κοινοπραξία για την παραγωγήμ των μαχητικών αεροσκαφών 5ης γενιάς F-35, τα οποία οι S-400 έχουν σχεδιαστεί για να καταρρίπτουν. Ο τουρκικός κρατικός οργανισμός αμυντικών προμηθειών δέχθηκε με κυρώσεις από την προηγούμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, αναμενόταν ότι η Τουρκία θα έστελνε έναν έμπειρο διπλωμάτη σταδιοδρομίας για να αντικαταστήσει τον σημερινό πρέσβη, Σερντάρ Κιλίτς, ο οποίος βρίσκεται στην Ουάσιγκτον από το 2014. Ο Τούρκος πρέσβης στο Λονδίνο, Ουμίτ Γιαλτσίν, ήταν μαζί με τον Μερτσάν σε μια μικρή λίστα που συνέταξε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ανέφεραν στο Al-Monitor καλά πληροφορημένες πηγές. Αλλά ο Ερντογάν θα είχε τον τελευταίο λόγο. Γιατί λοιπόν επέλεξε τον Μερτσάν; Και, σε ρεαλιστική βάση, τι μπορεί να πετύχει ο Μερτσάν;
Η συμβατική αντίληψη είναι ότι ο Ερντογάν ήθελε κάποιον που να εμπιστεύεται πλήρως, έναν συντηρητικό ισλαμιστή με τον οποίο μοιράστηκε την κοσμοθεωρία του αλλά είχε επίσης εμπειρία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τις διεθνείς σχέσεις. Επιπλέον, ένας πολιτικός διορισμένος σε άμεση γραμμή με τον Τούρκο ηγέτη μπορεί να έχει πρόσθετο ειδικό βάρος, ή αυτή φαίνεται να είναι η λογική (του διορισμού). Η Γκονούλ Τολ, εκτελεστική διευθύντρια του Κέντρου Τουρκικών Σπουδών στο Middle East Institute, πιστεύει ότι ο Μερτσάν έχει δύσκολο έργο. "Τα προβλήματα είναι πολύ βαθιά για να επιλυθούν από έναν νέο πρέσβη, ειδικά εάν η Τουρκία συνεχίσει τις τρέχουσες πολιτικές της, και ιδίως τις πολιτικές της για τους S-400."
‘’Δεύτερον’’, σημείωσε η Τολ, ‘’Αν αυτός είναι ο τρόπος του Ερντογάν να πει, ’διορίζω για πρώτη φορά έναν και ας κρατήσουμε τα πράγματα σε προσωπικό επίπεδο’’, όπως έκανε με τον Ντόναλντ Τραμπ, αυτό δεν πρόκειται να πετύχει. Η διοίκηση του [Τζο] Μπάιντεν εκτιμά τους θεσμούς και έχει δεσμευτεί να εργαστεί για να ανοικοδομήσει την αξιοπιστία των θεσμών. Ο Άλαν Μακόβσκι, κορυφαίος αναλυτής στην Τουρκία και ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Αμερικανικής Προόδου, συμφωνεί. Η ‘’πρόκληση που αντιμετωπίζει ο Μερτσάν είναι τεράστια, αν όχι ανυπέρβλητη. Η Ουάσιγκτον - το Κογκρέσο, και τώρα και η κυβέρνηση- έχει αποφασίσει ότι οι διμερείς σχέσεις έχουν 'κολλήσει' και θα επιδεινωθούν, εκτός εάν η Τουρκία παραχωρήσει τους S-400 ή προβεί σε κάποιο λειτουργικό ισοδύναμο αυτής της πράξης".
Ωστόσο, ο Μάκοβσκι πιστεύει ότι ο Μερτσάν μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμος στον Ερντογάν. ‘’Αν θεωρηθεί ότι έχει δίαυλο απευθείας στον Ερντογάν και ειδικά ότι μπορεί να επηρεάσει τη λήψη αποφάσεων στην κορυφή, το καθεστώς του ως διορισμένου πολιτικού θα θεωρηθεί ως πλεονέκτημα", δήλωσε στο Al-Monitor ο Μάκοβσκι.
Ο Μερτσάν συσχετίζεται με τον Αμπντουλάχ Γκιούλ, τον πρώην Τούρκο πρόεδρο και μεγάλο αντίπαλο του Ερντογάν στο AKP, κι αυτός είναι ένας ακόμη λόγος που πολλοί κατεπλάγησαν όταν είδαν τον Ερντογάν να τον επιλέγει για την Ουάσινγκτον.
‘’Ο προηγούμενος πρέσβης [Σερντάρ Κιλίτς] ήταν πολύ κακός. Μιλούσε μόνο με άτομα που επαναλάμβαναν τη γραμμή AKP και σε μέρη όπως η SETA’’, είπε η Τολ, αναφερόμενη σε μια φιλοκυβερνητική δεξαμενή σκέψης με έδρα την Άγκυρα που οργανώνει συχνά πάνελ στην Ουάσιγκτον.
‘’Η κοινότητα δεξαμενών σκέψης στην Ουάσινγκτον θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει έναν πιο ευαίσθητο πρέσβη. Ο Μουράτ Μερτσάν είναι μια διαφορετική προσωπικότητα και θα έχει μια διαφορετική προσέγγιση’’, προέβλεψε.
"Μετά από μια εποχή όπου η Άγκυρα φαινόταν ότι θέλει να ανταγωνίζεται την Ουάσιγκτον, η υιοθέτηση μιας διπλωματικής προσέγγισης στις διεθνείς σχέσεις εξακολουθεί να αποτελεί καλό σημάδι, ακόμα κι αν δεν θα είναι αρκετή για την αποκατάσταση των σχέσεων ΗΠΑ-Τουρκίας’’, σχολίασε ο συνεργάτης της δεξαμενής σκέψης German Marshall Fund Νίκολας Ντάνφορθ. Ο Μερτσάν θα πρέπει επίσης να βρει πορεία στον τοξικό κόσμο της τουρκοαμερικανικής πολιτικής, η οποία είναι πολωμένη κατά τον ίδιο τρόπο που είναι πολωμένη η ίδια η Τουρκία. Δεν θα υπάρξει έλλειψη φιλοερντογανικών "καρφιών" που θα τον υπονομεύσει αν αποδειχθεί δύσκολος στη συνεργασία.\
Το 2017, ο Μερτσάν έγινε για πρώτη φορά πρέσβης της Τουρκία στο Τόκιο, όπου ήταν εξαιρετικά δραστήριος, φιλοξενώντας πολλές εκδηλώσεις στην κατοικία με τη σύζυγό του, Ίντσι. Ο Μακόβσκι κατέληξε: ‘’Ο Μουράτ γνωρίζει πολλούς ανθρώπους και έχει φίλους εδώ από την προηγούμενη δουλειά του. Το πρόβλημά του είναι το προϊόν που στάλθηκε στις ΗΠΑ για να πουλήσει. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν πολλοί αγοραστές στην Ουάσιγκτον’’.
Ο Μερτσάν έχει διατελέσει επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στο τουρκικό Κοινοβούλιο και Υπουργός Ενέργειας από τον Φεβρουάριο του 2012 ως τον Σεπτέμβριο του 2014.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.