Μεταναστευτικές οδοί: Το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Κεντρική Μεσόγειο

Ενόψει της έκτακτης συνόδου του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 25 Νοεμβρίου 2022, η Επιτροπή παρουσιάζει σχέδιο δράσης της ΕΕ για την Κεντρική Μεσόγειο. Η Επιτροπή, τονίζοντας ότι διαρθρωτικές λύσεις θα βρεθούν μόνο μέσω συμφωνίας για το πλήρες σύνολο των μεταρρυθμίσεων στον τομέα του ασύλου και της μετανάστευσης που βρίσκονται επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση, προτείνει μια σειρά επιχειρησιακών μέτρων ώστε να αντιμετωπιστούν οι άμεσες και συνεχιζόμενες προκλήσεις κατά μήκος της μεταναστευτικής οδού της Κεντρικής Μεσογείου.

Το σχέδιο δράσης προτείνει μια σειρά από 20 μέτρα που διαρθρώνονται γύρω από τρεις πυλώνες και τα οποία θα προωθηθούν από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Τα μέτρα αυτά έχουν σχεδιαστεί με σκοπό να περιορίσουν την παράτυπη και μη ασφαλή μετανάστευση, να παράσχουν λύσεις στις αναδυόμενες προκλήσεις στον τομέα της έρευνας και διάσωσης και να ενισχύσουν την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών σε ισορροπία με την ευθύνη που φέρουν. Το πλήρες σχέδιο δράσης είναι διαθέσιμο εδώ.

Πρώτος πυλώνας: συνεργασία με χώρες εταίρους και διεθνείς οργανισμούς

Η ενισχυμένη συνεργασία με χώρες εταίρους και διεθνείς οργανισμούς είναι καίριας σημασίας για την αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της μετανάστευσης. Η ΕΕ θα ενδυναμώσει τις ικανότητες της Τυνησίας, της Αιγύπτου και της Λιβύης ώστε να διασφαλιστεί καλύτερη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης. Θα ενισχύσει την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και θα αυξήσει τη διπλωματική δραστηριοποίηση για τις επιστροφές, διευκολύνοντας παράλληλα τις νόμιμες οδούς προς την ΕΕ. Για να συντονίσει αυτές τις δράσεις και να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπό τους, η ΕΕ θα αξιοποιήσει καλύτερα τις δομές συντονισμού της και θα δρομολογήσει ειδική πρωτοβουλία της «Ομάδας Ευρώπη» για την Κεντρική Μεσόγειο πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους. 

Δεύτερος πυλώνας: πιο συντονισμένη προσέγγιση για τις δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης 

Το σχέδιο δράσης προτείνει μέτρα για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και όλων των φορέων που συμμετέχουν σε δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης στην Κεντρική Μεσόγειο, αξιοποιώντας την ευρωπαϊκή ομάδα επαφής για την έρευνα και τη διάσωση που ανακοινώθηκε στο πλαίσιο του νέου συμφώνου. Ο Frontex, από κοινού με τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη, θα πραγματοποιήσει αξιολόγηση της κατάστασης στην Κεντρική Μεσόγειο. Θα εξασφαλιστεί στενότερος συντονισμός με την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ). Θα πρέπει επίσης να προαχθεί η συζήτηση στο πλαίσιο του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού σχετικά με την ανάγκη θέσπισης ειδικού πλαισίου και κατευθυντήριων γραμμών για τα σκάφη, με ιδιαίτερη έμφαση στις δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης.

Τρίτος πυλώνας: Ενίσχυση της εφαρμογής του εθελοντικού μηχανισμού αλληλεγγύης και του κοινού χάρτη πορείας

Η δήλωση αλληλεγγύης που συμφωνήθηκε στις 22 Ιουνίου 2022 προβλέπει έναν εθελοντικό και προσωρινό μηχανισμό για ένα έτος, ο οποίος δημιουργεί μια γέφυρα προς το μελλοντικό μόνιμο σύστημα στο πλαίσιο του συμφώνου. Το σχέδιο δράσης προτείνει την επιτάχυνση της εφαρμογής του μηχανισμού, μεταξύ άλλων μέσα από την παροχή ταχείας στήριξης στα κράτη μέλη που δέχονται αφίξεις διά θαλάσσης, την αύξηση της ευελιξίας, τον εξορθολογισμό των διαδικασιών και την υλοποίηση της χρηματοδότησης εναλλακτικών μέτρων αλληλεγγύης.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή θα υποβάλει το σχέδιο δράσης στο Συμβούλιο ενόψει της έκτακτης συνόδου του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 25 Νοεμβρίου. Η ΕΕ θα συνεχίσει να επαγρυπνεί για τις εξελίξεις στις άλλες βασικές μεταναστευτικές οδούς προς την Ευρώπη, μεταξύ άλλων κατά μήκος της οδού Τουρκίας / Ανατολικής Μεσογείου, της οδού Δυτικής Μεσογείου / Ατλαντικού, καθώς και κατά μήκος της μεταναστευτικής οδού των Δυτικών Βαλκανίων. Σ' αυτό το πλαίσιο, το σχέδιο δράσης μπορεί να χρησιμεύσει ως πρότυπο για την ανάπτυξη παρόμοιων σχεδίων που θα αντιμετωπίζουν τις ιδιαιτερότητες άλλων μεταναστευτικών οδών.

Ιστορικό

Η τσεχική Προεδρία ζήτησε τη σύγκληση έκτακτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων μετά την αύξηση των αφίξεων κατά μήκος της οδού της Κεντρικής Μεσογείου, η οποία ανέρχεται σε πάνω από 50 % σε σύγκριση με τα στοιχεία του 2021. Οι περισσότεροι άνθρωποι που έφτασαν στις ευρωπαϊκές ακτές διακινδύνευσαν τη ζωή τους σε επικίνδυνα ταξίδια και σώθηκαν μετά από επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη θάλασσα.

Τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή έχει σημειώσει πρόοδο ως προς την αντιμετώπιση των προκλήσεων μέσα από τη στοχευμένη προσέγγιση τρίτων χωρών, όπως η Τυνησία, η Αίγυπτος και το Μπανγκλαντές. Η Επιτροπή έχει οικοδομήσει στρατηγικές εταιρικές σχέσεις, μεταξύ άλλων με τον Νίγηρα, για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης, την αύξηση των ικανοτήτων στις χώρες εταίρους, την ενίσχυση της συνεργασίας για τη νόμιμη μετανάστευση και τις επιστροφές, καθώς και για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων. Επιπλέον, από τον Ιούνιο έχει τεθεί σε λειτουργία εθελοντικός μηχανισμός αλληλεγγύης ο οποίος έχει σκοπό να παρέχει στοχευμένη αλληλεγγύη στις χώρες που δέχονται δυσανάλογο αριθμό αφίξεων.

Το Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Οκτωβρίου εξέτασε τις πρόσφατες εξελίξεις στη μεταναστευτική οδό των Δυτικών Βαλκανίων, όπου πρόσφατα έχει επίσης υπάρξει μεγάλη αύξηση των μεταναστευτικών ροών. Η συζήτηση επικεντρώθηκε, ιδίως, στην πολιτική θεωρήσεων της περιοχής των Δυτικών Βαλκανίων και στους βασικούς τομείς συνεργασίας με τους εταίρους των Δυτικών Βαλκανίων, προσδιορίζοντας κοινές πρωτοβουλίες προς ανάπτυξη με στόχο την ενίσχυση της ευρωπαϊκής δράσης.

Οι πρόσφατες εξελίξεις υπογραμμίζουν περαιτέρω την ανάγκη εξεύρεσης βιώσιμων και διαρθρωτικών ευρωπαϊκών λύσεων στις κοινές μας προκλήσεις, με βάση την ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία ορίζεται στο νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο που προτάθηκε το 2020. Παραμένει ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί η έγκριση αυτών των μεταρρυθμίσεων πριν από το τέλος της τρέχουσας κοινοβουλευτικής περιόδου.

Γιώργος Φελλίδης

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.