Του Ishaan Tharoor
Ο εμφύλιος πόλεμος της Συρίας που σιγοκαίει εδώ και χρόνια εμφανίστηκε και πάλι στην παγκόσμια σκηνή καθώς η ισλαμιστική μαχητική οργάνωση Hayat Tahrir al-Sham (HTS) – η οποία έχει μακρά ιστορία στη συριακή σύγκρουση επανήλθε στο προσκήνιο έπειτα από μια επίθεση-αστραπή κατά του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ
Μέχρι το Σάββατο, οι δυνάμεις των ανταρτών είχαν θέσει υπό τον έλεγχό τους «μεγάλα τμήματα» του Χαλεπιού.
Τα βίντεο που δημοσιεύτηκαν από το HTS φάνηκαν να δείχνουν τους μαχητές του να υψώνουν μια σημαία κοντά στην ιστορική ακρόπολη του Χαλεπίου και να στήνουν σημεία ελέγχου μέσα και γύρω από την πόλη.
Πριν από μια δεκαετία, το Χαλέπι ήταν το «σπίτι» του εμφυλίου πολέμου της Συρίας, επισημαίνει ο αρθρογράφος της Washighton Post. Η οικονομική πρωτεύουσα του έθνους διαλύθηκε από τις βάναυσες καταστολές του καθεστώτος, τους ρωσικούς βομβαρδισμούς και τις ληστείες των τζιχαντιστών. Δυνάμεις πιστές στον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, με την υποστήριξη της Ρωσίας και των αντιπροσώπων του Ιράν, ανακατέλαβαν την πόλη το 2016. Η νίκη αυτή είχε όμως ένα φρικτό κόστος για τον συριακό λαό. Ένα μπερδεμένο σύνολο φατριών και εξωτερικών δυνάμεων που οδήγησε τη σύγκρουση, άφησε περίπου μισό εκατομμύριο Σύρους νεκρούς και ανάγκασε περίπου 5 εκατομμύρια άλλους να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Ο Άσαντ έχασε τον έλεγχο της βορειοδυτικής επαρχίας Ιντλίμπ, όπου κυριαρχούν οι HTS και άλλους αντάρτες που υποστηρίζονται από την Τουρκία, όπως επίσης και ορισμένες περιοχές στα βορειοανατολικά, όπου κυριαρχούσε μια κατά κύριο λόγο μια κουρδική φατρία που κάποτε ήταν στενή σύμμαχος με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εξτρεμιστές μαχητές του Ισλαμικού Κράτους εξακολουθούν να επιχειρούν στην έρημο της Συρίας. Η καταστροφή του συριακού κράτους επέτρεψε την άνθιση του Captagon, το γνωστό ναρκωτικό του τζιχαντιστή. Ωστόσο, ο Άσαντ επαναπαύτηκε από τη σχετική ησυχία, την ώρα που πολλές αραβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των πλούσιων μοναρχιών του Κόλπου της Μέσης Ανατολής εργάστηκαν για να διορθώσουν τους φράχτες με ένα καθεστώς που κάποτε απέφευγαν.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, τα όσα έγιναν τις προηγούμενες ημέρες αποκάλυψαν πόσο κούφια ήταν τελικά η υπεροχή του Άσαντ. Καθώς τα φιλοκυβερνητικά τάγματα προετοίμαζαν να αντεπιτεθούν, τα παλιά, αιματηρά περιγράμματα του εμφυλίου πολέμου επανεμφανίστηκαν: Το καθεστώς και οι ρωσικές αεροπορικές επιδρομές χτύπησαν πόλεις στην επαρχία Ιντλίμπ και άμαχοι τράπηκαν σε φυγή. Οι αντάρτες που υποστηρίζονται από την Τουρκία συγκρούστηκαν με κουρδικές μονάδες σε μια επανάληψη των μαχών που ξέσπασαν παράλληλα με τους αγώνες του καθεστώτος. Ξένες κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, προέβησαν σε χλιαρές δηλώσεις προτρέποντας για αποκλιμάκωση.
Ωστόσο, οι τρέχουσες συγκρούσεις δεν είναι ανεξάρτητες από τα υπόλοιπα μέτωπα που μαίνονται. Η ικανότητα του Κρεμλίνου να προστατεύει τον Άσαντ έχει πιθανώς περιοριστεί από τη δαπανηρή εισβολή του στην Ουκρανία. Την ίδια ώρα, η Χεζμπολάχ, της οποίας οι χερσαίες δυνάμεις ανέτρεψαν το ρεύμα του συριακού εμφυλίου πολέμου προς όφελος του Άσαντ, σφυρηλατήθηκαν από το Ισραήλ. Τον περασμένο χρόνο, το Ισραήλ έχει χτυπήσει στόχους σε όλη τη Συρία που συνδέονται με τη Χεζμπολάχ και τους Ιρανούς συμμάχους του Άσαντ. Η κλίμακα αυτού του βομβαρδισμού οδήγησε έναν αξιωματούχο του ΟΗΕ τον περασμένο Οκτώβριο να προειδοποιήσει για «μια στρατιωτική, ανθρωπιστική και οικονομική καταιγίδα που αναμένεται να ξεσπάσει σε μια ήδη κατεστραμμένη Συρία» που θα είχε «επικίνδυνες και απρόβλεπτες συνέπειες».
Έπειτα, ήρθε η κατάπαυση του πυρός την περασμένη εβδομάδα μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ, μια κατάπαυση που φαίνεται να έδωσε σε ομάδες όπως το HTS και έναν συνασπισμό πολιτοφυλακών που υποστηρίζεται από την Τουρκία την ώθηση να ασκήσουν πίεση ενάντια σε ένα εξασθενημένο καθεστώς. «Είναι μια τεκτονική μετατόπιση», είπε ο Άντριου Τάμπλερ ο οποίος υπηρέτησε ως διευθυντής για τη Συρία στον Λευκό Οίκο επί Τραμπ, στη Wall Street Journal.
«Περιφερειακές και διεθνείς δυνάμεις επενέβησαν στη Συρία πριν από μια δεκαετία, και τώρα οι συγκρούσεις της Ουκρανίας, της Γάζας και του Λιβάνου ενώνονται και επικαλύπτονται στο Χαλέπι».
Για ορισμένους, η φαινομενική αυτή αδυναμία του Άσαντ έφερε ένα πικρό μάθημα. «Με τον στρατό του [Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ] Πούτιν να αποδεκατίζεται στην Ουκρανία, πιθανότατα δεν μπορεί να διαθέσει επαρκείς δυνάμεις για να σώσει τον Άσαντ», δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Ντμίτρο Κουλέμπα, πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας.
Ο Κουλέμπα τόνισε ότι η πτώση του Χαλεπίου στο καθεστώς το 2016 «ήταν ένα ζοφερό προοίμιο» για τη ρωσική εισβολή και τις επακόλουθες σφαγές Ουκρανών αμάχων το 2022. «Στη Συρία οι Ρώσοι πιλότοι έμαθαν πώς να ισοπεδώνουν πόλεις της Ουκρανίας», έγραψε. . «Η αποτυχία του κόσμου να αντισταθεί στον Πούτιν και τον Άσαντ τότε έγινε ανοιχτή πρόσκληση για τον Ρώσο πρόεδρο ώστε να εισβάλει στην Ουκρανία».
Η προέλαση των ανταρτών έχει στρέψει τα φώτα προς την μαχητική οργάνωση HTS με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να την έχει χαρακτηρίσει ως «οντότητα που προκαλεί ανησυχία».
Δεν είναι άμεσα σαφές εάν τα κέρδη του αντικατοπτρίζουν τη δύναμη της οργάνωσης, την αδυναμία του καθεστώτος Άσαντ ή και τα δύο.
«Χάρη στην Τουρκία, είχαν χρόνο και χώρο στο Ιντλίμπ για να οργανωθούν και να προετοιμαστούν γι' αυτό», είπε ο Σαμ Χέλερ συνεργάτης στο Century Foundation. «Και το κυβερνητικό έργο του HTS στο Ιντλίμπ δεν ήταν απλώς μια άσκηση για την οικοδόμηση κράτους και την πολιτική νομιμοποίηση - είναι επίσης μια επιχείρηση που δημιουργεί έσοδα και η HTS φαίνεται να έχει επενδύσει μερικά από τα κεφάλαια που έχει συγκεντρώσει για την ανάπτυξη αυτής της στρατιωτικής ικανότητας» επισήμανε.
Πρόσθεσε επίσης ότι η συριακή κυβέρνηση «έχει εξαντληθεί οικονομικά τα τελευταία χρόνια», είπε ο Χέλερ, τονίζοντας πως εξεπλάγη που «ο συριακός στρατός και οι βοηθητικές δυνάμεις δεν ήταν προετοιμασμένες να αμυνθούν εις βάθος» γύρω από το Χαλέπι και αντ' αυτού κατέρρευσαν.
Οι αναλυτές έχουν από καιρό κατανοήσει την εγγενή ευθραυστότητα του καθεστώτος του Άσαντ, σημείωσε ο Εμίλ Χοκαγέμ, μελετητής της Μέσης Ανατολής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών. Αλλά δεν προέβλεψαν αυτή τη φαινομενική ανατροπή της παλίρροιας και «την ανανεωμένη δύναμη της εξέγερσης και την ικανότητά της να οργανώνει, να εκπαιδεύει, να σχεδιάζει και να διεξάγει μια τόσο απίστευτη εκστρατεία».
*Ο Ιshaan Tharoor είναι αρθρογράφος εξωτερικών υποθέσεων στην Washington Post, όπου είναι συγγραφέας του ενημερωτικού δελτίου και της στήλης του Today's WorldView. Το 2021 κέρδισε το Arthur Ross Media Award in Commentary από την Αμερικανική Ακαδημία Διπλωματίας. Προηγουμένως ήταν ανώτερος συντάκτης και ανταποκριτής στο περιοδικό Time, με έδρα αρχικά στο Χονγκ Κονγκ και αργότερα στη Νέα Υόρκη.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
