ΚΑΙΡΟΣ

Το «πείραμα» της Μελόνι και το «φάντασμα» των δυνάμεων του λαϊκισμού

Αν και έλκει την πολιτική καταγωγή της από τον Μουσολίνι, φρόντισε από το 2018 να αλλάξει ρητορική. Δεν υποστήριξε ποτέ τον Βλάντιμιρ Πούτιν, αλλά δεν έκρυψε την αντιπάθειά της για την Ε.Ε.

Του Αντώνη Αντζολέτου

Στην πρωθυπουργική καρέκλα, μέσα στον Οκτώβριο, ετοιμάζεται να καθίσει η Τζόρτζια Μελόνι και το ερώτημα για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης είναι ένα: θα επιστρέψει η Ιταλία στο φασιστικό της παρελθόν; Αρκετοί στη γειτονική χώρα θυμήθηκαν το 1994 όταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι έπαιρνε τα ηνία της χώρας στηριζόμενος στη Λέγκα του Βορρά και την Εθνική Συμμαχία (Alleanza Nazionale) που ήταν ένα συντηρητικό πολιτικό κόμμα διάδοχος του μεταφασιστικού Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος. Σχεδόν 30 χρόνια πριν είχε γίνει η πρώτη προσπάθεια η Ακροδεξιά στην Ιταλία να αλλάξει την εικόνα της και να εμφανιστεί πιο καθησυχαστική και πιο προσιτή. Και ως ένα βαθμό τα κατάφερε. Ακολούθησε ο Ματέο Σαλβίνι που έφτασε, όμως μέχρι την αντιπροεδρία της κυβέρνησης και το υπουργείο Εσωτερικών. Για τον τρικομματικό συντηρητικό συνασπισμό που θα επιχειρήσει να λάβει την εξουσία, μετά την κυριακατική νίκη όλα είναι ακόμα θολά.  Επένδυσε στην κούραση των Ιταλών ψηφοφόρων και στην ανησυχία που υπάρχει στη χώρα από την οικονομική δυσπραγία και τη μεγάλη ανεργία. Σε αυτούς τους δείκτες, άλλωστε στηρίζονται πάντα οι δυνάμεις του λαϊκισμού. Σε μεγάλο βαθμό τα «Αδέλφια της Ιταλίας» εξαργύρωσαν και τη μη συμμετοχή τους στην κυβέρνηση Ντράγκι σε αντίθεση με τους άλλους δυο εταίρους, τη Λέγκα και το Forza Italia.

Δεν είναι συγκρίσιμα τα μεγέθη, η συγκυρία, αλλά ούτε οι ιδεολογίες που θα μπορούσαν να παραπέμψουν και να θυμίσουν την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα. Η Μελόνι μιλάει για μια κεντροδεξιά συμμαχία που όμως πλησιάζει την άκρα δεξιά σε ταυτοτικά θέματα. Ωστόσο η πολιτική κρίση έρχεται σχεδόν πάντα ως αποτέλεσμα του οικονομικού φόβου. Το κόμμα του Νίκου Μιχαλολιάκου την δύσκολη περίοδο των μνημονίων έφτασε το 2012 σχεδόν το 7% και τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο του 2015 αναδείχθηκε τρίτο κόμμα. Με τις απόψεις του να παράμενουν ωμές και ανατριχιαστικές. Η Τζόρτζια Μελόνι, αν και έλκει την πολιτική καταγωγή της από τον Μουσολίνι, φρόντισε από το 4,3% του 2018 να αλλάξει τη ρητορική της. Δεν υποστήριξε ποτέ τον Βλάντιμιρ Πούτιν και τον πόλεμο που έχει κηρύξει ουσιαστικά σε όλη την Ευρώπη, αλλά δεν έκρυψε την αντιπάθειά της για την Ε.Ε.  Από τη στιγμή βέβαια που έχει ανάγκη τα ευρωπαϊκά κονδύλια όλοι ευελπιστούν πως θα βρεθεί η χρυσή τομή ανάμεσα στις δυο πλευρές. Τα αφηγήματα υπέρ της οικογένειας, του έθνους και κατά των μεταναστών παραμένουν σταθερά στην ατζέντα της.

Σύσσωμη η Αρκοδεξιά πτέρυγα της Ευρώπης δίνει τα συγχαρητήριά της στην Τζόρτζια Μελόνι και ονειρεύεται το δικό της καλύτερο μέλλον. Το (AfD) στη Γερμανία, ο Εθνικός Συναγερμός (RN) στη Γαλλία, το Κόμμα του Νόμου και της Δικαιοσύνης (PiS) της Πολωνίας, το VOX στην Ισπανία, αλλά και ο εθνολαϊκιστής Βίκτορ Ορμπάν από την Ουγγαρία βλέπουν πως μετά τη Σουηδία μπορεί να υπάρξει ένα ντόμινο πολιτικών εξελίξεων στη Γηραιά Ήπειρο. Και υπάρχουν και άλλοι ακόλουθοι αυτών των ιδεών όπως το κόμμα της Ελευθερίας στην Αυστρία, το Λαϊκό κόμμα της Δανίας, το κόμμα της Προόδου στη Νορβηγία κ.α.

Οι ισορροπίες στο νέο κυβερνητικό συνασπισμό δεν θα είναι απλές. Οι πληροφορίες λένε πως ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι επιθυμεί να πάρει την προεδρία της Γερουσίας και ο Ματέο Σαλβίνι να ξαναβρεθεί στο υπουργείο Εσωτερικών. Και ήδη οι αναλυτές βλέπουν πως οι συγγένειες και οι κοινές απόψεις μεταξύ των δυο μικρών εταίρων ίσως προκαλέσουν πολλές τριβές, αλλά και φαγωμάρα με την ισχυρή μελλοντική πρωθυπουργό. Υπενθυμίζεται πως Σαλβίνι και Μπερλουσκόνι δεν παύουν να στηρίζουν το Κρεμλίνο με τον Πούτιν να βλέπει πλέον πως δεν μπορεί να κερδίσει στην Ουκρανία, αλλά μπορεί μέσω της οικονομικής κρίσης που έχει προκαλέσει να σπείρει τη διχόνοια στην Ευρώπη.

Ενδεχομένως οι Ιταλοί, συνηθισμένοι στη συνεχή εναλλαγή των κυβερνήσεων, να επιθυμούν να πειραματιστούν από τον νέο συνασπισμό. Η Μελόνι πραγματοποιεί μια νέα «πορεία προς τη Ρώμη» και υπόσχεται αλλαγή σελίδας για την Ιταλία. Αν τηρηθεί ο «κανόνας» και αντέξει στην εξουσία για περίπου ενάμιση χρόνο δεν θα είναι τίποτα άλλο παρά ακόμα μια παρένθεση. Ίσως βέβαια αυτό το γεγονός, των συνεχών εναλλαγών και μη σταθερών συνεργατικών πλειοψηφιών, να έχει οδηγήσει την Ιταλία σε οικονομικό αδιέξοδο, με αναιμική ανάπτυξη και με το χρέος της να έχει εκτοξευθεί στα 3 τρισεκατομμύρια ευρώ. Αυτός είναι ο λόγος που στην Ευρώπη ανησυχούν γιατί βλέπουν πως θα συνεχίσουν να έχουν απέναντί τους έναν χρεωμένο οικονομικό κολοσσό που, όμως θα είναι πολύ πιο απρόβλεπτος και λιγότερο συνεργάσιμος.