Η Τουρκία και το Ισραήλ είναι οι κύριοι ωφελούμενοι στρατηγικά από την κατάρρευση του συριακού καθεστώτος, που περιόρισε την ιρανική επιρροή στη Μέση Ανατολή .
Αλλά τώρα αυτοί οι δύο σύμμαχοι των ΗΠΑ, των οποίων οι ήδη κακές σχέσεις έχουν ενταθεί σε οριακό σημείο από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα πέρυσι, βρίσκονται πλέον σε μια δική τους πορεία σύγκρουσης, στη Συρία και όχι μόνο, αναφέρει σε ανάλυσή της η Wall Street Journal.
Η διαχείριση αυτής της αντιπαλότητας είναι πιθανό να αποτελέσει προτεραιότητα για την επερχόμενη κυβέρνηση Τραμπ, εντείνοντας την πίεση στο δίκτυο των συμμάχων των ΗΠΑ στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Η εχθρότητα μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας δεν συγκρίνεται με τη μακρά και αιματηρή σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ, του Ιράν και των πληρεξούσιών του. Οι θρησκευτική ηγεσία της Τεχεράνης επιδιώκει να εξαλείψει το εβραϊκό κράτος από τον χάρτη και οι δύο χώρες έχουν επιδοθεί σε μια σειρά από απευθείας επιθέσεις η μία εναντίον της άλλης φέτος, γεγονός που αποτέλεσε κλιμάκωση για τη σταθερότητα της Μέσης Ανατολής.
Η διάλυση του «άξονα αντίστασης» υπό την ηγεσία του Ιράν, η υποστήριξη του οποίου εκτεινόταν από το Ιράν και το Ιράκ μέσω της Συρίας στη Χεζμπολάχ, αποτελεί άμεσο και σημαντικό όφελος για την ασφάλεια του Ισραήλ.
Ωστόσο, Ισραηλινοί αξιωματούχοι είπαν ότι ανησυχούν ότι ένας νέος άξονας σουνιτών ισλαμιστών υπό την ηγεσία της Τουρκίας θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εξίσου σοβαρό κίνδυνο με την πάροδο του χρόνου, δεδομένης της δημόσιας υποστήριξης του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στους ορκισμένους εχθρούς του Ισραήλ, όπως το παλαιστινιακό κίνημα Χαμάς.
Ενώ ο de facto ηγέτης της νέας Συρίας, Αχμέντ αλ-Σάραα, ευρέως γνωστός με το πολεμικό του όνομα, Αμπού Μοχάμεντ αλ Γκολάνι, διαμηνύει ότι δεν επιδιώκει τη σύγκρουση και θέλει να επικεντρωθεί στην ανοικοδόμηση της χώρας, ο ίδιος αλλά και η ομάδα του είχαν σχέσεις με την Αλ Κάιντα και το Ισλαμικό Κράτος.
Μετά την ανατροπή του Μπασάρ αλ Άσαντ , η Τουρκία έχει αναδειχθεί μακράν ως η κυρίαρχη δύναμη στη Δαμασκό. Αυτό φέρνει τον Ερντογάν πιο κοντά από ποτέ στην επίτευξη της φιλοδοξίας του για την επέκταση της σφαίρας επιρροής του στα πρώην οθωμανικά εδάφη, μέχρι τη Λιβύη και τη Σομαλία.
Ο επερχόμενος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σε δηλώσεις του στο Μαρ-α-Λάγκο τη Δευτέρα, περιέγραψε την ανατροπή του Άσαντ ως «νίκη» της Τουρκίας στη Συρία. Ο Ερντογάν αποκάλυψε το δικό του όραμα για την Τουρκία ως ηγετική δύναμη στη Μέση Ανατολή δύο ημέρες αργότερα. «Κάθε γεγονός στην περιοχή μας, και ειδικά στη Συρία, μας υπενθυμίζει ότι η Τουρκία είναι μεγαλύτερη από την ίδια την Τουρκία», είπε ο Ερντογάν. «Το τουρκικό έθνος δεν μπορεί να ξεφύγει από τη μοίρα του».
Εκτός από το Κατάρ, το οποίο είναι στενός σύμμαχος της Τουρκίας, άλλοι Αμερικανοί εταίροι στην περιοχή, όπως η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Μπαχρέιν και η Ιορδανία, έχουν τους δικούς τους ενδοιασμούς για τη νέα επιρροή της Τουρκίας. Φοβούνται ότι μια αναβίωση του πολιτικού Ισλάμ που εξαπλώνεται από τη Δαμασκό μπορεί να υπονομεύσει την ασφάλεια των κρατών τους.
Η Τουρκία, η οποία το 1949 έγινε η πρώτη μουσουλμανική χώρα που αναγνώρισε το Ισραήλ, εξακολουθεί να διατηρεί πρεσβεία στο Τελ Αβίβ, παρόλο που ο Ερντογάν χαρακτήρισε τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου ως τον «χασάπη της Γάζας» αφού δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν από τις ισραηλινές δυνάμεις, προχωρώντας μάλιστα και στην επιβολή οικονομικών κυρώσεων εναντίον του Ισραήλ.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια Τουρκοκρατούμενη Συρία είναι πολύ καλύτερη για το Ισραήλ από μια Συρία που κυριαρχείται από το Ιράν, εκτιμούν αναλυτές καθώς η Τουρκία δεν επιθυμεί την καταστροφή του Ισραήλ, δεν αναπτύσσει πυρηνικά όπλα, δεν παρέχει στη Χεζμπολάχ εξοπλισμό και δεν στέλνει δεκάδες χιλιάδες πολιτοφυλακές στη Συρία.
Παράλληλα, οι ίδιοι αναλυτές θεωρούν ανησυχητική εξέλιξη μια επικείμενη αντιπαράθεση Ισραήλ - Τουρκίας στη Συρία.
Η εξωτερική και αμυντική πολιτική της Τουρκίας έχει εξοργίσει τις τελευταίες αμερικανικές κυβερνήσεις, οι οποίες δεν εγκρίνουν τη στρατιωτική και πυρηνική ενεργειακή συνεργασία του Ερντογάν με τη Ρωσία αλλά και την κρυφή τουρκική βοήθεια στο Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία. «
Οι μόνες συγκρούσεις που διεξάγονται αυτή τη στιγμή στη Συρία, προέρχονται από πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από την Τουρκία, τον Συριακό Εθνικό Στρατό, εναντίον της περιοχής των Κούρδων της Συρίας στα βορειοανατολικά της χώρας που στεγάζει πολλές στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ. Μερικοί από αυτούς τους μαχητές είναι Κούρδοι από τη νοτιοανατολική Τουρκία που προέρχονται από το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν PKK, μια οργάνωση που τόσο η Άγκυρα όσο και η Ουάσιγκτον χαρακτηρίζουν τρομοκρατική.
Η υποστήριξη της Ουάσιγκτον στις ένοπλες ομάδες των Κούρδων της Συρίας αποτελεί εδώ και καιρό ένα σημαντικό παράπονο της Τουρκίας.
Σε δηλώσεις που εξόργισαν την Άγκυρα, ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών Γκίντεον Σάαρ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι και το Ισραήλ πρέπει να θεωρεί τους Κούρδους, οι οποίοι όπως είπε καταπιέζονται από την Τουρκία και το Ιράν εξίσου, ως «φυσικούς συμμάχους» του και πρέπει να ενισχύσει τους δεσμούς με αυτούς και με άλλες μειονότητες.
Παρά τις δηλώσεις, είναι απίθανο το Ισραήλ να υποστηρίξει ουσιαστικά τους Κούρδους μαχητές της Συρίας κατά της Τουρκίας και των πληρεξουσίων της, δήλωσε ο Αϊντίν Σελτσέν , πρώην Τούρκος διπλωμάτης με μακρά εμπειρία στην αντιμετώπιση κουρδικών ζητημάτων. «Τόσο η Άγκυρα όσο και το Ισραήλ είναι νικητές στις πρόσφατες εξελίξεις. Δεν βλέπω καθόλου την πιθανότητα ανοιχτής σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας. Δεν έχει νόημα.»
Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, οι οποίες έχουν αναπτύξει περίπου 2.000 στρατιώτες στη Συρία, το Ισραήλ δεν έχει εμφανή παρουσία στις περιοχές των Συρων Κούρδων, οι οποίες βρίσκονται πολύ μακριά.
«Έχουμε μακροχρόνιες σχέσεις με τους Κούρδους, είναι μέρος της ιστορίας μας, είναι μέρος της ιστορίας τους. Αλλά το Ισραήλ δεν πρόκειται να αναλάβει τον αμερικανικό ρόλο στην υποστήριξη των Κούρδων», είπε ο εν αποστρατεία Υποστράτηγος Yaakov Amidror , πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Νετανιάχου και συνεργάτης στο Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής.
Τις τελευταίες ημέρες, η Τουρκία ζήτησε επανειλημμένα από το Ισραήλ να αποσύρει τα στρατεύματα από τη ζώνη κατοχής γύρω από τα συριακά Υψίπεδα του Γκολάν, κατηγορώντας το ότι προσπαθεί να σαμποτάρει τη μετάβαση μετά την πτώση του καθεστώτος του Άσαντ.
Εκτός από την κατάληψη εδαφών στη νότια Συρία, που ο Νετανιάχου είπε ότι θα διαρκέσει τουλάχιστον για όλο το 2025, τις τελευταίες δύο εβδομάδες το Ισραήλ βομβάρδισε ανηλεώς ό,τι έχει απομείνει από τη στρατιωτική υποδομή του καθεστώτος Άσαντ, διασφαλίζοντας ότι οι νέοι ηγεμόνες της Συρίας δεν θα έχουν αεράμυνα, ναυτικό, αεροπορία ή πυραύλους και ρουκέτες μεγάλου βεληνεκούς.
Απαντώντας στο αίτημα της Άγκυρας να αποσύρει τα στρατεύματα, το Υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ είπε ότι η Τουρκία είναι η τελευταία χώρα που μπορεί να θέτει το θέμα της κατοχής στη Συρία επειδή τα τουρκικά στρατεύματα επιχειρούν στη χώρα αυτή από το 2016, υποστηρίζοντας «τζιχαντιστικές δυνάμεις» και επεκτείνοντας το τουρκικό νόμισμα , τραπεζικές και ταχυδρομικές υπηρεσίες σε μεγάλο μέρος της χώρας.
Η οργάνωση του Γκολάνι, Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ, παραμένει χαρακτηρισμένη ως τρομοκρατική ομάδα από τις ΗΠΑ αν και ο διοικητής των ανταρτών προσπάθησε να προβάλει μια μετριοπαθή εικόνα.
Έχει μιλήσει επανειλημμένα για τα δικαιώματα των μειονοτήτων και είπε ότι ενδιαφέρεται για την ανοικοδόμηση της Συρίας μετά την καταστροφή που προκάλεσε ο σχεδόν για 14 χρόνια εμφύλιος πόλεμος παρά να ανοίξει μια νέα σύγκρουση με το Ισραήλ.
Αυτές οι διαβεβαιώσεις, ωστόσο, δεν πείθουν πολλούς στην ισραηλινή ηγεσία. Ο Γκολάνι, εξάλλου, ενέκρινε την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023. Το πολεμικό του όνομα έχει αναφορά στην καταγωγή της οικογένειάς του στα Υψίπεδα του Γκολάν, μια περιοχή που το Ισραήλ κατέλαβε από τη Συρία το 1967 και έκτοτε έχει προσαρτήσει.
«Η HTS στην ηγετική θέση στη Δαμασκό, υπό την τουρκική αιγίδα, εγείρει φόβους για ανάπτυξη εχθρικών ισλαμιστών στα βορειοανατολικά σύνορα του Ισραήλ. Αυτή η δύσκολη κατάσταση θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο δύσκολη εάν ηττηθούν οι Κούρδοι, που θα δώσει χώρο για μια αναζωπύρωση του ISIS», δήλωσε ο Shalom Lipner , ανώτερος συνεργάτης στο Atlantic Council που υπηρέτησε ως σύμβουλος αρκετών Ισραηλινών πρωθυπουργών. «Το Ισραήλ βρίσκεται σε βαθιά αμυντική στάση».
Η πιθανή απειλή από τη Συρία δεν είναι άμεση, δεδομένης της αδυναμίας των νέων ηγεμόνων της χώρας, εκτιμούν αναλυτές. Μεσοπρόθεσμα, ωστόσο, οι ισλαμιστικές ομάδες στη νότια Συρία θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις ισραηλινές κοινότητες, ενώ μακροπρόθεσμα ένας συριακός στρατός που θα ανοικοδομηθεί με τουρκικά όπλα και βοήθεια θα μπορούσε για άλλη μια φορά να θέσει τον ίδιο κίνδυνο που παρουσίασε ο στρατός του Άσαντ.
Οι διαβεβαιώσεις για καλές προθέσεις που προέρχονται από τους νέους ηγέτες της Συρίας έχουν τόση αξιοπιστία όσο και οι δηλώσεις της Χαμάς που παρέσυραν το Ισραήλ σε μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας πριν από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, αναφέρουν Ισραηλινοί αξιωματούχοι. Όλοι –όχι μόνο το Ισραήλ– θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί με το νέο καθεστώς στη Συρία», αναφέρει η ισραηλινή πλευρά.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
