Η προσπάθεια εξάλειψης της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη αφήνει πληγές

Η Larysa έχει ζήσει στην Εσθονία το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της, αλλά δυσκολεύεται με τη γλώσσα. Μία από τις σχεδόν 400.000 ρωσόφωνους κατοίκους στη χώρα της Βαλτικής, δίδαξε σε ένα νηπιαγωγείο που απευθυνόταν στη μειονότητα για σχεδόν δύο δεκαετίες. Αυτό, σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, συνέβαινε μέχρι τον Σεπτέμβριο, όταν η κυβέρνηση απαίτησε από δεκάδες ρωσικά σχολεία να αλλάξουν τη γλώσσα διδασκαλίας τους σε εσθονική, στο πλαίσιο μιας ευρείας εκστρατείας για την εξάλειψη της επιρροής του Κρεμλίνου μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Η Larysa είναι μεταξύ των περίπου 670 εκπαιδευτικών που έχασαν τη δουλειά τους.

«Ένιωσα πληγωμένη», δήλωσε τηλεφωνικά από την πρωτεύουσα της Εσθονίας, το Ταλίν, αρνούμενη να κατονομαστεί με το επώνυμό της. «Αλλά αγαπώ το Ταλίν. Αυτό είναι το σπίτι μου». 

Η Εσθονία προειδοποιεί εδώ και καιρό για την επιθετικότητα της Ρωσίας, η οποία έχει εξαπολύσει εκστρατεία παραπληροφόρησης και ευθείες απειλές, και η προσέγγισή της πηγάζει από τον φόβο για το τι μπορεί να κάνει ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στη συνέχεια. Αλλά η ανησυχία είναι ότι τα μέτρα κινδυνεύουν να αυξήσουν την υποστήριξη προς τη Ρωσία και να ενισχύσουν το αφήγημα του Κρεμλίνου ότι η ρωσοφοβία υποδαυλίζεται από τις δυτικές πρωτεύουσες.

Η χώρα έκλεισε ρωσικά σχολεία, στοχοποίησε τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, κατέσχεσε όπλα από Ρώσους υπηκόους και προσπάθησε να ανακαλέσει το δικαίωμα ψήφου στις δημοτικές εκλογές για τους πολίτες «εχθρικών κρατών». Οι κινήσεις αυτές καταδικάστηκαν από τα Ηνωμένα Έθνη ως τουλάχιστον εν μέρει διακρίσεις και έχουν εγερθεί ερωτήματα από ορισμένους στην κυβέρνηση της Εσθονίας και το κατεστημένο ασφαλείας.

«Έχω πολύ μεγάλους δισταγμούς και αμφιβολίες για το αν θα λύσουμε προβλήματα ή θα δημιουργήσουμε νέα», δήλωσε ο Arnold Sinisalu, πρώην επικεφαλής της εθνικής ασφάλειας και των μυστικών υπηρεσιών, στο τοπικό ειδησεογραφικό πρακτορείο Delfi μετά τις προτεινόμενες αλλαγές στο δικαίωμα ψήφου. «Υπό ορισμένες δυσμενείς συνθήκες, η Ρωσία είναι ικανή να δημιουργήσει απειλή για την ασφάλεια εξαιτίας αυτού». 

Η Εσθονία, όπως και οι γείτονές της στη Βαλτική Λετονία και Λιθουανία, έχει λάβει σκληρή στάση απέναντι στην επιθετικότητα της Μόσχας, αλλά ορισμένα μέτρα ήταν επίσης σκληρά για τη μεγάλη ρωσόφωνη μειονότητα, κληρονομιά της μαζικής μετανάστευσης στην περιοχή. Οι ρωσόφωνοι αποτελούν περισσότερο από το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Εσθονίας των 1,3 εκατομμυρίων κατοίκων. 

Οι τρεις χώρες ανακήρυξαν την ανεξαρτησία τους στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και έκτοτε γίνονται τακτικά αποδέκτες απειλών από το Κρεμλίνο. Το 1993, η Μόσχα διέκοψε προσωρινά τις προμήθειες φυσικού αερίου και απείλησε να αναστείλει την απόσυρση των στρατευμάτων ως απάντηση σε αυτό που αποκαλούσε νομοθεσία διακρίσεων της Εσθονίας για την ιθαγένεια. 

Πιο πρόσφατα, η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας Κάγια Κάλλας, υπεύθυνη πλέον για την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλήφθηκε πέρυσι στη λίστα καταζητούμενων του Κρεμλίνου. 

Το μεγαλύτερο μέρος της ρητορικής από τη Μόσχα στηρίζεται σε ισχυρισμούς για παραβιάσεις των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων. Εσθονοί αξιωματούχοι έχουν σημειώσει ότι παρόμοιες κατηγορίες στήριξαν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με κατηγορίες ότι οι ρωσόφωνοι στις ανατολικές περιοχές υφίσταντο διακρίσεις. 

Οι υπηρεσίες ασφαλείας έχουν επισημάνει κινδύνους. Το 2007, ρωσόφωνοι διαδήλωσαν στους δρόμους του Ταλίν για το κατέβασμα ενός σοβιετικού αγάλματος, σε ένα ξαφνικό ξέσπασμα βίας που η κυβέρνηση υποστήριξε ότι υποκινήθηκε από τη Μόσχα. Ένταση προκλήθηκε σε μικρότερη κλίμακα το 2022, όταν η κυβέρνηση επέβλεψε την απομάκρυνση ενός τανκ σοβιετικής εποχής στην κυρίως ρωσόφωνη πόλη Νάρβα.

«Η Ρωσία κάνει συνεχώς προσπάθειες να δημιουργήσει διάφορες οργανώσεις και πολιτικά κινήματα εδώ», δήλωσε η Margo Palloson, επικεφαλής της υπηρεσίας εσωτερικών πληροφοριών της Εσθονίας, σε συζήτηση σε πάνελ στο Ταλίν στις 29 Νοεμβρίου. «Υπήρξαν λίγες εκλογές στην Εσθονία στις οποίες η Ρωσία δεν έκανε καμία προσπάθεια να τις επηρεάσει».

Η κατηγορία αυτή έχει γίνει συχνή τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα, το ανώτατο δικαστήριο της Ρουμανίας διέταξε επανάληψη των προεδρικών εκλογών μετά την καταγγελία των υπηρεσιών ασφαλείας για ρωσική ανάμιξη. Στη Μολδαβία, οι εκλογές για τη μελλοντική ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν πολύ πιο αμφίρροπες από ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις και οι αρχές κατηγόρησαν επίσης τη Ρωσία για δωροδοκία των ψηφοφόρων.

Το Κρεμλίνο έχει απορρίψει τις κατηγορίες για ανάμειξη στις εκλογές - μεταξύ άλλων στη Ρουμανία και τη Μολδαβία - και έχει αρνηθεί τακτικά τις επιχειρήσεις επιρροής στην περιοχή της Βαλτικής. 

Ο Εσθονός υπουργός Εσωτερικών Λάουρι Λάανεμετς προειδοποίησε ότι το σχέδιο ακύρωσης του δικαιώματος ψήφου, το οποίο υπόκειται ακόμη σε κοινοβουλευτική έγκριση, θα μπορούσε να τροφοδοτήσει περισσότερο θυμό στη ρωσική κοινότητα. Η κίνηση αυτή θα επηρεάσει περισσότερους από 70.000 Ρώσους υπηκόους που μπορούν σήμερα να ψηφίσουν στις τοπικές εκλογές. «Αν θέλετε να έχετε λόγο, τότε μπορείτε να επιδιώξετε την εσθονική υπηκοότητα», δήλωσε ο Εσθονός πρωθυπουργός Κρίστεν Μίχαλ τον Νοέμβριο.

Αυτό αποδείχθηκε δύσκολο για πολλούς των οποίων η μητρική γλώσσα είναι η ρωσική. Τους ζητείται να μάθουν βασικά εσθονικά, τα οποία σχετίζονται με τα φινλανδικά αλλά όχι με τα σλαβικά ή τις άλλες γλώσσες της Βαλτικής. 

Οι αιτούντες πρέπει επίσης γενικά να παραιτηθούν από την τρέχουσα υπηκοότητά τους, πράγμα δύσκολο στο σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον, καθώς για να γίνει αυτό ενδέχεται να χρειαστεί ένα ταξίδι στη Ρωσία. Οι υπήκοοι που ταξιδεύουν στη Ρωσία όμως κινδυνεύουν να στρατολογηθούν. 

Ο Νικολάι, ένας 47χρονος οικοδόμος που ζει στο Ταλίν με τη σύζυγό του και τα δύο του παιδιά, μιλάει επίσης ελάχιστα εσθονικά και έχει ρωσικό διαβατήριο. «Γεννήθηκα εδώ και έχω ζήσει εδώ όλη μου τη ζωή, τι άλλο σπίτι έχω;» ανέφερε.

Η Εσθονία και η Λετονία εξακολουθούν να έχουν το μεγαλύτερο ποσοστό ρωσόφωνων από όλα τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, και πολλοί ζουν στην περιοχή εδώ και γενιές. Αλλά για τις κυβερνήσεις τους, το ερώτημα του τι θα συνέβαινε σε μια σύγκρουση με τη Μόσχα εξακολουθεί να τίθεται. 

Για τον Mihhail Kolvart, ρωσόφωνο πρώην δήμαρχο του Ταλίν, το ενδεχόμενο δημιουργίας κοινωνικού διχασμού είναι μεγαλύτερο από τον αντιληπτό κίνδυνο για την ασφάλεια. 

«Μιλάμε για τους ανθρώπους μας», δήλωσε ο Kolvart σε τοπικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα στα τέλη Νοεμβρίου. «Αυτοί οι άνθρωποι γεννήθηκαν εδώ, έζησαν εδώ, ερωτεύτηκαν εδώ, γέννησαν εδώ, εργάστηκαν εδώ και πληρώνουν φόρους εδώ». 

Η ένταση αυτή δεν περνάει αδιάφορη για τη Larysa, τη νηπιαγωγό, η οποία γεννήθηκε στο Καζακστάν αλλά θεωρεί την Εσθονία ως το σπίτι της. Μη μπορώντας να ανταποκριθεί στις γλωσσικές απαιτήσεις για την πολιτογράφηση, απέκτησε την ουκρανική υπηκοότητα τη δεκαετία του 1990. 

Η συνταξιοδότηση ήταν ήδη στον ορίζοντα για τη Larysa, η οποία δήλωσε ότι τώρα θα επικεντρωθεί στην υγεία της. Αναγνώρισε μάλιστα την αξία του να μην μεγαλώνουν τα παιδιά σε φούσκες αντικρουόμενων πληροφοριών. Παρόλα αυτά, «θα μπορούσε να ήταν μια πιο ομαλή διαδικασία», είπε. «Όταν τα σχολεία άλλαξαν σε εσθονικά, ήταν τόσο απότομο που νομίζω ότι πολλά παιδιά θα επηρεαστούν ψυχολογικά», δήλωσε η Larysa. «Είναι δύσκολο να εργάζεσαι τόσα χρόνια και μετά να βλέπεις όλα αυτά να συμβαίνουν».

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.