ΚΑΙΡΟΣ

Νομικές προοπτικές για επανένωση βλέπουν στην Βρετανική επιτροπή για τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Ο Μπρους Κλαρκ, μέλος της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Λονδίνο Θανάσης Γκαβός

Ως πραγματικά θετική εξέλιξη αποτιμά τις μυστικές συναντήσεις της ελληνικής πλευράς με τον πρόεδρο των επιτρόπων του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Όσμπορν, που αποκαλύφθηκαν πρόσφατα, ο Μπρους Κλαρκ, μέλος της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Μιλώντας στο ΣΚΑΙ ο γνωστός φιλέλληνας δημοσιογράφος και συγγραφέας, επισήμανε παράλληλα ότι αν υπάρξει η βούληση για την επανένωση ακόμα και τα νομικά εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν, κάνοντας μνεία σε νέο βρετανικό νόμο με δυνητική εφαρμογή στην υπόθεση των Γλυπτών του Παρθενώνα.

«Πιστεύω ότι είναι μάλλον μια πολύ θετική εξέλιξη, δείχνει μια κινητικότητα, δείχνει μια θέληση από τις δύο πλευρές να εξετάσουν κάποιες καινούριες λύσεις, να δείξουν φαντασία. Είναι από κάθε άποψη μια θετική εξέλιξη νομίζω», είπε, μιλώντας ελληνικά, ο επί χρόνια αρχισυντάκτης του Economist αναφερόμενος στις επαφές που έχουν ξεκινήσει.

Ωστόσο, πώς θα μπορούσε να φανταστεί τη λύση που θα προέκυπτε ώστε να επανενωθούν μόνιμα τα Γλυπτά στην Αθήνα από τη στιγμή που οι περισσότεροι συμφωνούν πως υπάρχουν δύο μεγάλα εμπόδια: το θέμα της κυριότητας (με την ελληνική πλευρά να απορρίπτει a priori περίπτωση δανεισμού) και του νόμου του 1963 περί Βρετανικού Μουσείου (που απαγορεύει στο ίδρυμα την αφαίρεση αντικειμένων από τη συλλογή του).

«Για την κυριότητα, για την ιδιοκτησία, ίσως υπάρξει μια 'συμφωνία να διαφωνήσουμε', ένα 'agreement to disagree', όπως λέμε στα αγγλικά. Γίνεται μια επανένωση των Μαρμάρων στην πράξη, η ελληνική πλευρά πάντοτε θα επιμένει ότι της ανήκουν τα Μάρμαρα αλλά και το Βρετανικό Μουσείο τύποις θα μπορούσε να πει ότι είναι ιδιοκτησία δική του - αλλά δεν αλλάζει και τίποτα. Το θέμα είναι να επανενωθούν στην πράξη τα Μάρμαρα. Ως τώρα ήταν το μουσείο που έθετε σαν προϋπόθεση να δεχθεί η ελληνική πλευρά ότι τα Μάρμαρα ανήκουν στο Λονδίνο. Νομίζω ότι αυτό έχει αρχίσει και αλλάζει και έτσι έχουμε κάποια κίνηση στο σημείο αυτό».

Αλλά και για τη νομική απαγόρευση ο κ. Κλαρκ θεωρεί ότι μπορεί να παρακαμφθεί, είτε με διαφορετική αξιολόγηση των προνοιών της, είτε με την πλήρη εφαρμογή ενός νέου νόμου που έχει αρχίσει να ισχύει σταδιακά από το φθινόπωρο, αλλά για την ώρα έχει παγώσει, του νόμο περί Μη Κερδοσκοπικών Οργανώσεων του 2022.

«Ας δούμε πρώτα το νόμο του '63. Και εκεί δεν είναι απόλυτα τα πράγματα, δηλαδή και αυτός ο νόμος επιτρέπει στο μουσείο σε ορισμένες συνθήκες να απαλλαγεί από αντικείμενα που είναι για κάποιο λόγο ακατάλληλα, 'unsuitable', για τη συλλογή. Άρα και σε αυτό το νόμο υπάρχει ένα νομικό παράθυρο αν θέλουμε να το χρησιμοποιήσουμε. Και υπάρχει καινούριος νόμος, το Charities Act, που όπως φαίνεται θα διευκολύνει τα πράγματα δίνοντας περισσότερη ελευθερία στα μουσεία να απαλλαγούν από ορισμένα πράγματα για ηθικούς λόγους. Κατά συνέπεια νομίζω υπάρχει κινητικότητα στο νόμο εφόσον θέλουν να το χρησιμοποιήσουν».

Ο κ. Κλαρκ πιστεύει επίσης ότι αν επέλθει συμφωνία με τη διοίκηση του Βρετανικού Μουσείου, παρά τα όσα ακόμα λέει η Ντάουνινγκ Στριτ και Βρετανοί υπουργοί, η κυβέρνηση στο Γουέστμινστερ δε θα αντιταχθεί στην επανένωση.

«Ως τώρα η κυβέρνηση πάντα έλεγε και ακόμα το λέει ότι πρώτα είναι θέμα που αφορά το Μουσείο και όχι δικό μας θέμα. Κατά δεύτερο λένε πως ό,τι γίνει θα γίνει εντός του υπάρχοντος νόμου. Εφόσον αλλάξουν γνώμη οι επίτροποι του μουσείου νομίζω ότι αυτό είναι μεγάλο βήμα και σοβαρά μιλώντας από τη στιγμή που έχουμε μια λύση αποδεκτή από τους επιτρόπους του μουσείου, δε θα έχει αντίρρηση η κυβέρνηση νομίζω, θα βρεθεί τρόπος να κλείσουμε την υπόθεση».

Αν και από τα πιο πρόσφατα μέλη της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, ο Μπρους Κλαρκ έχει ασχοληθεί επί μακρώ με την υπόθεση και έχει αναφερθεί στον Παρθενώνα στο νέο του βιβλίο «Αθήνα: Πόλη της Σοφίας» (Athens: City of Wisdom).

Ποια είναι λοιπόν η προσωπική του εκτίμηση για το πού βρισκόμαστε σε αυτή την υπόθεση;

«Πιστεύω ότι εξελίσσεται οπωσδήποτε στη σωστή, στην ποθούμενη κατεύθυνση. Βέβαια υπάρχει πάντα το πρόβλημα της ιδιοκτησίας, της κυριότητας και ο διάβολος είναι στις λεπτομέρειες, όπως λέμε. Είμαι όμως αισιόδοξος, νομίζω ότι υπάρχει ένα πνεύμα θετικής συνεργασίας, ένα πνεύμα που ψάχνει για ωφέλιμες λύσεις και για τις δύο πλευρές και μάλλον το κλίμα έχει αλλάξει προς το καλύτερο».