Η συνθήκη του Μοντρέ ή συνθήκη για το καθεστώς των Στενών που επικαλέστηκε ο Τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν αφορά στην παραχώρηση του πλήρους έλεγχου των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Τούρκου Προέδρου αναφορικά με την κατασκευή διώρυγας στην Κωνσταντινούπολη:
«Στα Στενά με την συνθήκη του Μοντρέ δεν έχουμε κανένα δικαίωμα και τα πλοία περνούν όπως θέλουν. Σκεφτείτε χρησιμοποιούν τα Στενά και δεν κερδίζετε τίποτα. Όμως με το «Καναλ Ινσταμπουλ» (διώρυγα της Κωνσταντινούπολης) θα δημιουργηθούν δικαιώματα όπως συμβαίνει και στη διώρυγα του Σουέζ, Εμείς θα προχωρήσουμε το σχέδιο αυτό».
Ο Ερντογάν υποστήριξε ουσιαστικά ότι με αυτή την συνθήκη δεν έχουν κάποια οικονομική απολαβή καθώς τα εμπορικά πλοία στον Βόσπορο έχουν ελεύθερη διέλευση και δεν υπάρχει κάποιος έλεγχος λόγω αυτής της συνθήκης. Ωστόσο, με το σχέδιο αυτό της νέας διώρυγας ο Ερντογάν αποσκοπεί στο να αλλάξει αυτή την κατάσταση δημιουργώντας όχι μόνο οικονομικές απολαβές αλλά και γενικότερο έλεγχο στα εμπορικά πλοία.
Η συνθήκη του Μοντρέ υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ, τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου, 1936 και η Ελλάδα αποτελεί ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη – κράτη της. Ειδικότερα τα κράτη της Μαύρης Θάλασσας που συμμετέχουν στην συνθήκη είναι η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σοβιετική Ένωση, η Τουρκία, η Αυστραλία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ιταλία,η Αγγλία και η Γιουγκοσλαβία. Τα συμβαλλόμενα αυτά κράτη αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν ότι τα εμπορικά πλοία θα απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά, με τη μέρα και τη νύχτα, κάτω από οποιαδήποτε σημαία με οποιοδήποτε είδος φορτίου. Επιπλέον, η σύμβαση επιτρέπει στην Τουρκία την στρατιωτικοποίηση των Στενών και επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού ενώ περιορίζει σημαντικά το πέρασμα των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας (προειδοποίηση διέλευσης, όριο εκτοπίσματος πλοίων, περιορισμός οπλισμού, μη διέλευση αεροπλανοφόρων κλπ).
Παράλληλα, η Τουρκία από το 1994,(1998 μικρή τροποποίηση) εφαρμόζει τον «Ναυτιλιακό Κώδικα Κυκλοφορίας για τα Τουρκικά Στενά» από που εισήγαγε ένα νέο ρυθμιστικό καθεστώς, «προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και η προστασία του περιβάλλοντος στην περιοχή», αλλά χωρίς να παραβιάζεται η αρχή του Μοντρέ της ελεύθερης διέλευσης. Οι νέοι κανονισμοί προκάλεσαν κάποια διαμάχη, όταν η Ρωσία, Ελλάδα, Κύπρος, Ρουμανία, Ουκρανία και Βουλγαρία προέβαλλαν αντιρρήσεις. Ωστόσο, οι αλλαγές αυτές εγκρίθηκαν από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό με το αιτιολογικό ότι δεν είχαν σκοπό να θίξουν «τα δικαιώματα οποιωνδήποτε πλοίων χρησιμοποιούν τα Στενά βάσει του διεθνούς δικαίου".
Άρνηση της Τουρκίας να υπογράψει την Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)
Όταν τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) το Νοέμβριο του 1994, ζητήθηκε στα στα πλαίσια εφαρμογής της η επαναδιατύπωση της Συνθήκης του Μοντρέ, ώστε να συμβαδίζει με το καθεστώς που διέπει τη διεθνή ναυσιπλοΐα. Ωστόσο, η μακροχρόνια άρνηση της Τουρκίας να υπογράψει την UNCLOS σημαίνει ότι η Συνθήκη του Moντρέ, παραμένει σε ισχύ χωρίς περαιτέρω τροποποιήσεις.
Ποια είναι η στρατηγική σημασία της νέας διώρυγας στην Κων/πολη
Όπως εξήγησε ο δημοσιογράφος Μανώλης Κωστίδης στον ΣΚΑΪ αν για οικολογικούς λόγους περιοριστεί η διέλευση από τον Βόσπορο και περιμένει το πλοίο να περάσει από την Μαύρη θάλασσα στο Αιγαίο για περίπου 15 με 20 ημέρες αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να περνάει από την νέα διώρυγα, που ανήγγειλε ο Ερντογάν, που με την σειρά του αυτό συνεπάγεται έλεγχο του πλοίου στην συγκεκριμένη περιοχή καθώς εκεί δεν θα ισχύει η συνθήκη του Μοντρέ. Επιπλέον, ο έλεγχος δεν θα είναι μόνο οικονομικός.
Αν ληφθεί υπόψη ότι η οικογένεια του Εμίρη του Κατάρ καθώς και άλλοι Καταριανοί αγοράζουν τα οικόπεδα γύρω από την περιοχή της διώρυγας στον Βόσπορο παρατηρώντας στα απεικονιζόμενα σχέδια ότι θα χτιστεί μια νέα Κων/πολη αυτό έχει την σημασία του σχετικά με το ποιος θα χρηματοδοτήσει αυτό το έργο.
Πηγή: skai.grΔιαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
